Η διεθνής κοινή γνώμη παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις γύρω από ένα αμφιλεγόμενο ρεπορτάζ των New York Times, το οποίο έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις από την πλευρά της Ουκρανίας. Το δημοσίευμα, με τίτλο «A Landscape of Death: What’s Left Where Ukraine Invaded Russia», παρουσιάζει την κατάσταση στην περιοχή Kursk της Ρωσίας, όπου η ουκρανική εισβολή το καλοκαίρι του 2024 άφησε πίσω της ερείπια και θλίψη. Η δημοσιογράφος Nanna Haittmann πέρασε έξι ημέρες μαζί με τη ρωσική μονάδα Akhmat, καταγράφοντας τις συνέπειες των μαχών, κάτι που οδήγησε το Υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας να κατηγορήσει το αμερικανικό μέσο ως εργαλείο ρωσικής προπαγάνδας.
Η περιοχή του Kursk, κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία, έγινε πεδίο σκληρών συγκρούσεων όταν, το καλοκαίρι του 2024, οι ουκρανικές δυνάμεις εξαπέλυσαν μια απρόσμενη επίθεση, καταλαμβάνοντας προσωρινά τη Sudzha, μια μικρή πόλη που φιλοξενεί σταθμό του αγωγού φυσικού αερίου. Η κίνηση αυτή θεωρήθηκε από πολλούς ως προσπάθεια της Ουκρανίας να αλλάξει την δυναμική του πολέμου, ωστόσο η Ρωσία ανέκτησε τον έλεγχο της περιοχής τον Απρίλιο του 2025, αφήνοντας πίσω της έναν κατεστραμμένο τόπο. Σύμφωνα με τον κυβερνήτη της περιοχής, Alexander Khinstein, τουλάχιστον 288 πολίτες έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της εισβολής, ενώ οι μάχες κατέστρεψαν ολοκληρωμένα χωριά.
Συνεργασία με τη μονάδα Akhmat
Η συνεργασία της Haittmann με τη μονάδα Akhmat, μια ένοπλη ομάδα από την Τσετσενία υπό την ηγεσία του Ramzan Kadyrov, πιστού συμμάχου του Βλαντιμίρ Πούτιν, προκάλεσε ιδιαίτερη ένταση. Η Τσετσενία, με μακρά ιστορία πολέμων με τη Ρωσία, αποτελεί σήμερα βασικό πυλώνα της ρωσικής στρατιωτικής μηχανής. Το ρεπορτάζ περιγράφει σκηνές φρίκης: Εγκαταλελειμμένα πτώματα στρατιωτών και πολιτών στους αγρούς, κατεστραμμένα σπίτια και ιστορίες κατοίκων που έζησαν επτά μήνες χωρίς τροφή, νερό ή ηλεκτρισμό. Η δημοσιογράφος αναφέρει μάλιστα την περίπτωση ενός 68χρονου γυναικείου πτώματος, το οποίο δεν μπόρεσε να συλλεχθεί, καθώς και τις διχασμένες απόψεις των κατοίκων, που κατηγορούν είτε τις ρωσικές αρχές είτε την Ουκρανία για την τραγωδία τους.
Η αντίδραση της Ουκρανίας
Η δημοσίευση του ρεπορτάζ προκάλεσε οργισμένη αντίδραση από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας, με τον εκπρόσωπο Georgiy Tikhiy να δηλώνει ότι «όποιος στο NYT θεώρησε λογικό να δημοσιεύσει υλικό που δημιουργήθηκε με ρωσικούς εγκληματίες πολέμου πήρε την πιο ανόητη απόφαση». Ο Tikhiy κατηγόρησε το αμερικανικό μέσο ότι, αντί για ισορροπία, υποστηρίζει τη ρωσική προπαγάνδα, ανακαλώντας μνήμες από την εποχή του Walter Duranty, του δημοσιογράφου που κατηγορήθηκε για παραπληροφόρηση υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης τη δεκαετία του 1930. Η αντίδραση αυτή έρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο, καθώς η Ουκρανία αντιμετωπίζει σφοδρούς ρωσικούς βομβαρδισμούς, με τουλάχιστον δύο νεκρούς στο Κίεβο τις τελευταίες ημέρες, σύμφωνα με επίσημες πηγές.
Η ένταση ενισχύεται από τις διαπραγματεύσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, με την Ουκρανία να αισθάνεται ότι οι δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, perhaps αδυνατούν να διατηρήσουν μια σταθερή στάση υπέρ της. Οι κάτοικοι της Kursk, όπως περιγράφει το ρεπορτάζ, εκφράζουν ανάμεικτα συναισθήματα: ορισμένοι ελπίζουν στον Πούτιν ή ακόμα και στον Ντόναλντ Τραμπ για την επίλυση της κρίσης, ενώ άλλοι απλώς επιθυμούν να εγκαταλείψουν την περιοχή. Παράλληλα, η μονάδα Akhmat ισχυρίζεται ότι οι ντόπιοι την υποδέχτηκαν με «δάκρυα και αγκαλιές», σε αντίθεση με τη στάση των ουκρανικών δυνάμεων, οι οποίες, σύμφωνα με μαρτυρίες, δήλωσαν ότι «δεν πειράζουν πολίτες».
Μια «ενδοοικογενειακή» σύγκρουση
Το ρεπορτάζ αποκαλύπτει και την πολιτιστική πολυπλοκότητα της περιοχής, με κατοίκους να περιγράφουν τον πόλεμο ως «σύγκρουση μέσα στην οικογένεια», καθώς πολλοί έχουν συγγενείς και στην Ουκρανία. Ωστόσο, σε καταυλισμούς προσφύγων, η πλειοψηφία φαίνεται να αποδίδει την ευθύνη στην Ουκρανία και τη Δύση, με την 76χρονη Lyubov Blashchuk να μιλά για «διαστολή του ΝΑΤΟ» ως αιτία του πολέμου, αντικατοπτρίζοντας τη ρωσική αφήγηση.
Το ρεπορτάζ των New York Times ανοίγει έναν νέο κύκλο διαμάχης σε έναν ήδη φορτισμένο πόλεμο, θέτοντας ερωτήματα για τον ρόλο των ΜΜΕ, την αντικειμενικότητα της δημοσιογραφίας και τις διπλωματικές ισορροπίες. Καθώς η Ουκρανία συνεχίζει να μάχεται για την επιβίωσή της, η αντίδρασή της στο δημοσίευμα υπογραμμίζει τον φόβο ότι η διεθνής κοινότητα ίσως αρχίζει να κουράζεται από τη σύγκρουση. Η περιοχή Kursk, από την άλλη, παραμένει ένα σύμβολο της καταστροφής που αφήνει πίσω της η σύγκρουση, με τους κατοίκους της να ελπίζουν σε μια λύση που φαίνεται ακόμα μακρινή.
