Στα πρόθυρα του χάους η Γαλλία;

Έναν χρόνο μετά τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι, η οικονομική και πολιτική ζωή της Γαλλίας έχει χειροτερεύσει. Η   ανάσα αισιοδοξίας που έδωσε στους Γάλλους  το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός, μετατράπηκε και πάλι  σε απαισιοδοξία και  ανασφάλεια.

του Ευάγγελου Χοζοβίτη

Μέσα σε αυτό το διάστημα άλλαξαν τρεις πρωθυπουργοί (Γκαμπριέλ Ατάλ, Μισέλ Μπαρνιέ, Φρανσουά Μπαϊρού), καταστρατηγήθηκαν ακόμα περισσότερο οι δημοκρατικοί θεσμοί από τον Μακρόν, κυνηγήθηκαν δικαστικά πολιτικοί αντίπαλοι (Μαρίν Λεπέν) στο όνομα μιας επιφανειακής κάθαρσης του πολιτικού συστήματος και επιδεινώθηκαν δραματικά οι οικονομικοί δείκτες.

Παράλληλα, η εγκληματικότητα και η βία στους δρόμους του Παρισιού και των γαλλικών μεγαλουπόλεων έχει περάσει την κόκκινη γραμμή. Η πολιτική του  Μακρόν  χρεοκοπεί σε όλους τους τομείς. Πέρυσι, η οικονομία στηρίχθηκε προσωρινά από την κατανάλωση των υπηρεσιών λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων. Στο σύνολό της όμως η δημοσιονομική πολιτική δεν ‘‘τιθασεύτηκε’’. Το έλλειμμα διευρύνθηκε, φτάνοντας το 5,8 % του ΑΕΠ και σύμφωνα με το ΔΝΤ η ανάπτυξη φέτος θα περιοριστεί στο 0,6%.

Η άσχημη  κατάσταση στη γαλλική οικονομία  οδήγησε την κυβέρνηση του  Φρανσουά Μπαϊρού στην ανακοίνωση πρόσθετων μέτρων, εν μέσω θέρους, ύψους 43,8 δις ευρώ. Αναγκαστικά περιορίζονται οι κοινωνικές δαπάνες και το κράτος πρόνοιας.  Παγώνουν οι αυξήσεις σε συντάξεις και κοινωνικά επιδόματα αφού  δεν θα προσαρμοστούν στον πληθωρισμό το 2026. Δρομολογείται μείωση των δαπανών υγείας, περιορίζεται ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων και καταργούνται, στο όνομα της αύξησης της παραγωγικότητας, οι αργίες της Δευτέρας του Πάσχα και της 8ης Μαΐου, ημέρας λήξης του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Γαλλία είναι μια από τις χώρες με το υψηλότερο κόστος δανεισμού στην Ευρωζώνη. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία κλονίζεται σοβαρά, με κίνδυνο να συμπαρασύρει και τη γερμανική οικονομία, η οποία παρουσιάζει ‘‘αρρυθμίες’’ εδώ και αρκετό καιρό.  Ο Γάλλος Πρωθυπουργός, στην προσπάθειά του να δραματοποιήσει ακόμα περισσότερο την κατάσταση, υπενθύμισε στην κοινή γνώμη της χώρας του το τι βίωσε οικονομικά  η Ελλάδα μετά το 2009.

Θα κρατήσουν οι Βρυξέλλες απέναντι στη Γαλλία την ίδια στάση που κράτησαν με την Ελλάδα;  Φυσικά και όχι. Κυρίως για δύο λόγους. Πρώτον, συνολική κατάρρευση της γαλλικής οικονομίας σημαίνει αυτομάτως και κατάρρευση της ευρωζώνης. Δεύτερον, οι μεταβαλλόμενες  γεωπολιτικές συνθήκες και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, καθιστούν το ισχυρό γαλλικό στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα απολύτως απαραίτητο για την ανάπτυξη κοινής Ευρωπαϊκής Άμυνας.  Άλλωστε,  την ίδια στιγμή που η γαλλική κυβέρνηση περιορίζει τις κοινωνικές δαπάνες, αυξάνει τις αμυντικές κατά 3,5 δις ευρώ το 2026, ώστε να φτάσουν συνολικά τα 64 δις έως το 2027, αριθμό υπερδιπλάσιο σε σύγκριση με το 2017.

Η μεταφορά πόρων από την κοινωνική πολιτική προς την άμυνα προσαρμόζεται πλήρως στο αφήγημα του Μακρόν. Ενισχύθηκε δε με τη δημοσιοποίηση  εγγράφου που συντάχθηκε από τη Γενική Γραμματεία Άμυνας και Εθνικής Ασφάλειας (SGDSN) κατόπιν αιτήματος του Ελυζέ. Στο έγγραφο τονίζεται ότι η Ευρώπη εισέρχεται σε μία ‘‘εποχή  αυξημένης απειλής’’, στην οποία η Γαλλία και οι νατοϊκοί σύμμαχοί της πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για έναν ‘‘πόλεμο υψηλής έντασης’’ πέρα από την εθνική επικράτεια. Το δόγμα που αναπτύσσεται στο κείμενο του εγγράφου στηρίζεται κατά κύριο λόγο στη ‘‘ρωσική  απειλή’’.

Τα νέα μέτρα λιτότητας θα οδηγήσουν μαθηματικά σε νέες προτάσεις μομφής κατά της κυβέρνησης, καθώς συναντούν τη σφοδρή αντίδραση της Λεπέν και του Μελανσόν. Ο Μπαϊρού  έχει επιβιώσει οκτώ φορές από προτάσεις μομφής. Όμως  αυτή τη φορά  είναι πολύ πιθανό   η μειοψηφική κυβέρνησή του να καταρρεύσει. Τα γαλλικά συνδικάτα είναι έτοιμα να δώσουν, για άλλη μια φορά, τη μάχη τους στους δρόμους.

Το πολιτικό αδιέξοδο θα μεγαλώσει. Οκτώ στους δέκα Γάλλους πιστεύουν ότι ο Μπαϊρού είναι ανίκανος να αποκαταστήσει τη σοβαρά  τραυματισμένη οικονομία της χώρας. Στα γραφεία των γαλλικών Μέσων Ενημέρωσης είναι κοινό μυστικό ότι ο Μακρόν θεωρεί αποτυχημένο τον Φρανσουά Μπαϊρού, καθώς δεν υπήρξε ποτέ χημεία μεταξύ τους.  Όμως, μετά την πτώση  της κυβέρνησης Μπαρνιέ, το πρόσωπο του σημερινού πρωθυπουργού φάνταζε ως η μόνη λύση.

Για όλο αυτό το χάλι υπεύθυνος είναι ένας: ο σημερινός ένοικος του Προεδρικού Μεγάρου,  τον οποίο οι Γάλλοι θεωρούν ότι είναι ο χειρότερος Πρόεδρος που πέρασε ποτέ, με μηδενικό ηγετικό αποτύπωμα. Ο πολυδιαφημισμένος μεταρρυθμιστής  Μακρόν, όχι μόνο δεν αναγέννησε τη χώρα του, αντιθέτως κατάφερε να την οδηγήσει σε πολλαπλές κρίσεις. Ποτέ άλλοτε Γάλλος Πρόεδρος δεν υπήρξε καθοδηγούμενος από το διεθνές τραπεζικό κεφάλαιο και τους Δημοκρατικούς της Αμερικής. Ποτέ άλλοτε Γάλλος Πρόεδρος δεν είχε τέτοια στήριξη από τα μέσα ενημέρωσης. Ποτέ άλλοτε δεν έχει κυβερνηθεί τόσο αυταρχικά η Γαλλία.

Δεν είναι τυχαίο ότι το 84% της κοινής γνώμης αντιδρά αρνητικά στην πιθανότητα ο Μακρόν να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για την Προεδρία το 2032, μετά το αναγκαστικό εκ του Συντάγματος προβλεπόμενο πενταετές διάλειμμα.

Πριν την ανακοίνωση των νέων μέτρων λιτότητας, η καθόλα ενημερωμένη εφημερίδα ‘‘Politico’’, επικαλούμενη πηγές πολύ κοντά στον Μακρόν, έγραφε ότι ο Γάλλος Πρόεδρος σκέφτεται να επαναλάβει  το εγχείρημα των πρόωρων εκλογών, καθώς η κυβέρνηση Μπαϊρού κρέμεται σε μια κλωστή.

Όλα θα κριθούν μετά τις καλοκαιρινές διακοπές.  Η ρεπουμπλικανική κεντροδεξιά δεν πρόκειται να ρίξει, από ό,τι φαίνεται, την παρούσα κυβέρνηση. Το ερώτημα είναι ποια στάση θα κρατήσουν οι Σοσιαλιστές, καθώς οι 66 βουλευτές τους δεν είναι απόλυτα ομογενοποιημένοι  και  είναι καθοριστική η συμβολή τους στο συνολικό άθροισμα των ψήφων  που θα καταλήξει σε πρόταση μομφής.

Ένα σοβαρό ερώτημα που τίθεται από ανεξάρτητους αναλυτές, είναι έως πού θα φτάσει η κοινωνική αντίδραση.

Στους ανηλίκους και εφήβους  καταγράφεται μεγάλη οργή, η οποία εκφράζεται με ακραίες πράξεις  που επαναλαμβάνονται σχεδόν σε καθημερινή βάση. Πρόσφατα έλαβα το βιβλίο  ‘‘Douce France’’ (‘‘Γλυκιά Γαλλία’’). Η συγγραφέας του χρησιμοποιεί  το ψευδώνυμο Σελίν Κλεμπέρ, καθώς είναι  ανώτερη υπάλληλος του γαλλικού κράτους.  Πρόκειται για ένα αστυνομικό-πολιτικό μυθιστόρημα που απεικονίζει μια Γαλλία βυθιζόμενη σταδιακά σε εμφύλιο πόλεμο. Διατηρώντας την ανωνυμία της, για ευνόητους λόγους, η συγγραφέας, σε συνέντευξή της στον ραδιοσταθμό ‘‘Sud Radio’’, τόνισε ότι με αυτό το βιβλίο θέλει να δείξει πόσο εύθραυστοι είναι οι Θεσμοί και η Δημοκρατία στη Γαλλία  και πως το χάος ενδέχεται να προκύψει ανά πάσα στιγμή από μια αλυσίδα κακώς ελεγχόμενων γεγονότων τα οποία μπορεί να παραπλανήσουν την εξουσία.

Είναι σαφές ότι η Κλεμπέρ είναι πολύ καλά ενημερωμένη για τα όσα συζητούνται στα παρασκήνια της εξουσίας, γεγονός που αποδεικνύεται από την πλοκή του βιβλίου. Η κατηγορία που απευθύνει στους έχοντες την εξουσία, αποκαλύπτει πολλά.

Το γαλλικό κράτος, όχι τυχαία, από το 2021 έχει δημιουργήσει μια υπερ-μονάδα στους κόλπους της αστυνομίας με την ονομασία ‘‘CRS 8’’. Οι 200 περίπου αξιωματικοί και άνδρες της έχουν εκπαιδευτεί στην αντιμετώπιση σοβαρών περιστατικών αστικής βίας. Επίσης ο  γαλλικός στρατός εκπαιδεύεται συχνά στο ενδεχόμενο ενός αστικού πολέμου. Ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό των Γάλλων έχει πειστεί ότι η χώρα τους δεν θα αποφύγει το χάος του εμφυλίου.

Το 1995 η γνωστή ταινία του Ματιέ Κασοβίτς ‘‘Το Μίσος’’, επικεντρωμένη στη βία των παρισινών προαστίων, τελείωνε με τον παρακάτω μονόλογο που περιείχε μια σαφή προειδοποίηση: ‘‘Μέχρι στιγμής όλα καλά…. μέχρι στιγμής’’.