Έναν χρόνο μετά την δημοσίευση της περίφημης έκθεσης του Ιταλού γκουρού της Οικονομίας Μάριο Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, το Politico επιχειρεί μια πρώτη αποτίμηση της εφαρμογής των προτάσεων του από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαπιστώνοντας ότι καθυστερούν χαρακτηριστικά να εφαρμόσουν τα όσα προβλέπει η έκθεση, παρά το γεγονός ότι άπαντες την… επαίνεσαν.
Ειδικότερα, σύμφωνα με άρθρο του αμερικανικού ιστότοπου με τίτλο «Ο Ντράγκι δίνει εντολή στους Eυρωπαίους ηγέτες: Κάντε αυτό που σας είπα», ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) πιέζει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επισπεύσουν την εφαρμογή των οικονομικών «επιδιορθώσεων» που προτείνει στην έκθεσή του, καθώς, όπως λέει, «εγώ έκανα το καθήκον μου, τώρα κάντε το δικό σας».
Mario Draghi, ex-European Central Bank chief, has a message to EU’s leaders: I did my bit in proposing recommendations to fix the sagging economy, now you do yours and implement them.https://t.co/luntNvRg6h
— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) September 9, 2025
Όπως αναφέρει το Politico, τα κράτη μέλη έσπευσαν να επαινέσουν τις προτάσεις του για την αντιμετώπιση της φθίνουσας οικονομίας της ΕΕ, όταν τις υπέβαλε. Ωστόσο, έναν χρόνο αργότερα εξακολουθούν να καθυστερούν να ακολουθήσουν τις οδηγίες του.
Η Ευρώπη έχει υιοθετήσει κάποιες από τις συστάσεις του σχεδίου του για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, οι οποίες υποστηρίχθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και περιλαμβάνουν:
- επενδύσεις σε υποδομές σε ηπειρωτική κλίμακα
- ένα «ανακαινισμένο» ενεργειακό δίκτυο που παρέχει προσιτή ενέργεια στη βιομηχανία
- συντονισμένες στρατιωτικές προμήθειες για την απογαλακτισμό της ΕΕ από τα αμερικανικά όπλα και
- έναν ενοποιημένο χρηματοπιστωτικό τομέα, ο οποίος μπορεί να διοχετεύσει κεφάλαια σε νεοφυείς τεχνολογικές επιχειρήσεις της ΕΕ
Τον περασμένο Αύγουστο ο Ντράγκι προειδοποίησε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν «τις τεράστιες επενδύσεις που απαιτούνται στο μέλλον» και «πρέπει να το κάνουν όχι όταν οι συνθήκες καταστούν μη βιώσιμες, αλλά τώρα, όσο έχουμε ακόμα τη δύναμη να διαμορφώσουμε το μέλλον μας».
Δεν είναι, όμως, η πρώτη φορά που ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας διατύπωσε δυσοίωνες προειδοποιήσεις για τις φθίνουσες προοπτικές της Ευρώπης. Όταν παρουσίασε την έκθεσή του στις Βρυξέλλες, ο Ντράγκι μίλησε για την «αργή αγωνία» της παρακμής.
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφωνούν, αλλά… όχι εντελώς
Σύμφωνα με το Politico, τότε όλοι οι ηγέτες, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης, είχαν συμφωνήσει με τις προτάσεις Ντράγκι. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, για παράδειγμα, είχε δηλώσει ότι η Ευρώπη έπρεπε να «βιαστεί» να υλοποιήσει την ατζέντα Ντράγκι, ενώ ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ έριξε το βάρος στις μεταρρυθμίσεις, για να αποφύγει τον κίνδυνο οπισθοδρόμησης στους τομείς τεχνολογίας αιχμής.
Μέχρι και ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος διαφωνεί με τον Ντράγκι στο βασικό ζήτημα του κοινού χρέους της ΕΕ, έκανε αναφορά στα λόγια του, όταν είπε ότι η Γερμανία «θα κάνει ό,τι χρειαστεί» για να ενισχύσει τον αμυντικό της τομέα – θυμίζοντας το πλέον διάσημο ρητό του τότε προέδρου της ΕΚΤ στην κρίση της Ευρωζώνης.
Παρά το γεγονός, όμως, ότι ορισμένοι ηγέτες υποστηρίζουν ότι συμφωνούν στην ανάγκη για μια πιο συνεκτική ΕΕ, στο παρασκήνιο η ατζέντα των μεταρρυθμίσεων καθυστερεί.
Σε δηλώσεις του στο Politico, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν για την βιομηχανική στρατηγική Στεφάν Σεζουρνέ υποστήριξε πως: «Η έκθεση Ντράγκι έχει γίνει το οικονομικό δόγμα της ΕΕ και όλα όσα έχουμε προτείνει έκτοτε έχουν ευθυγραμμιστεί με αυτήν. Ωστόσο, το φαινόμενο Ντράγκι πολύ συχνά εξασθενεί όταν τα νομοθετικά κείμενα συζητούνται από τα κράτη μέλη».
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, έκθεση του think tank European Policy Innovation Council διαπίστωσε ότι μόνο το 11% της έκθεσης Ντράγκι είχε υλοποιηθεί. Στον τομέα της ενέργειας, δεν έχουν προχωρήσει καθόλου οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν.
The European Policy Innovation Council (EPIC) has published the first-ever audit of the Draghi Report’s implementation. The results are sobering.https://t.co/PznFYvUwk6
— EU Insider (@euinsidereu) September 8, 2025
«Είναι εθνικά συμφέροντα, είναι εθνικές πολιτικές, μερικές φορές είναι κομματικά», δήλωσε σχετικά η ευρωβουλευτής Άννα Στούργκ, η οποία πρόσφατα συνέταξε μια μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το ηλεκτρικό δίκτυο. Μιλώντας σε μια εκδήλωση σχετικά με την έκθεση Ντράγκι ένα χρόνο αργότερα, η Αυστριακή νομοθέτης του Renew Europe εξήγησε ότι το ζήτημα είναι, τελικά, ότι κάποιες χώρες δεν θέλουν να μοιράζονται φθηνή ενέργεια με τους γείτονές τους.
«Εάν διασυνδεθούν με χώρες που έχουν υψηλότερες τιμές ενέργειας, οι τιμές θα αυξηθούν», είπε και πρόσθεσε πως «αυτό είναι γεγονός». «Δεν είναι η Επιτροπή που δεν υλοποιεί την τραπεζική ένωση», δήλωσε στην ίδια εκδήλωση ο Ισπανός οικονομολόγος και πρώην ευρωβουλευτής Λουίς Γκαρικάνο, αναφερόμενος στην προσπάθεια να διαλυθεί το σύνολο των εθνικών κανόνων και των εκάστοτε συμφερόντων που διατηρούν τον τραπεζικό τομέα κατακερματισμένο και εστιασμένο ανά χώρα. «Στην πραγματικότητα οι κυβερνήσεις είναι που δεν θέλουν να επιτρέψουν τη ροή κεφαλαίων από τη μία χώρα στην άλλη», επισήμανε.
Η ίδια «στενοκεφαλιά» εντοπίζεται ξανά και ξανά, από το κοινό χρέος –στο οποίο ασκείται βέτο από τις λεγόμενες «φειδωλές χώρες», όπως η Γερμανία και η Ολλανδία– έως την άμυνα ή την ολοκλήρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Δεν βοηθάει, εξάλλου, και το γεγονός ότι οι χώρες σφίγγουν το ζωνάρι τους μετά την σπατάλη δαπανών της εποχής της πανδημίας Covid-19, αφήνοντας λίγα χρήματα για την επιδίωξη στρατηγικών στόχων.
Επιμονή στα περί «συλλογικής κυριαρχίας»
Όπως γράφει το Politico, ο Ντράγκι είναι ένας άνθρωπος που έχει συνηθίσει να ασκεί ο ίδιος, άμεσα την εξουσία, έχοντας διοχετεύσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ στην οικονομία της ευρωζώνης κατά τη διάρκεια της θητείας του ως πρόεδρος της ΕΚΤ. Νωρίτερα αυτή τη δεκαετία διετέλεσε πρωθυπουργός της Ιταλίας για πάνω από ενάμιση χρόνο.
Στην τελευταία του ενσάρκωση ως ο… αδιάφορος ηθικός σύμβουλος της Ευρώπης, ο Ντράγκι έχει, πλέον, στη διάθεσή του μόνο την πειθώ.
Άλλωστε, αν από τη μία πλευρά ο φρενήρης ρυθμός των γεγονότων είναι που έχει αποσπάσει την προσοχή και τους γραφειοκρατικούς πόρους από το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, από την άλλη έχει επίσης χρησιμεύσει ως μια ισχυρή επιβεβαίωση της έκθεσης του. Ο Ντράγκι είναι εδώ και καιρό υποστηρικτής της «συλλογικής κυριαρχίας», που σημαίνει ότι οι χώρες μέλη της ΕΕ είναι πιο ισχυρές όταν ενεργούν ως μπλοκ, ακόμη και αν χάσουν κάποιες ελευθερίες σε εθνικό επίπεδο. Το πρόβλημα είναι ότι εναπόκειται στις κυβερνήσεις να αποφασίσουν να δράσουν.
Ήδη από τον Φεβρουάριο, ο Ντράγκι μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επέπληττε τις κυβερνήσεις επειδή φρέναραν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. «Λέτε “όχι” στο δημόσιο χρέος, λέτε “όχι” στην ενιαία αγορά, λέτε “όχι” στη δημιουργία της ένωσης των κεφαλαιαγορών. Δεν μπορείτε να λέτε “όχι” σε όλους και σε όλα», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Τώρα, ενώ οι αδιάλλακτες ΗΠΑ φέρουν σε δύσκολη θέση την Ευρώπη στην παγκόσμια σκηνή, ο Ντράγκι προειδοποίησε ότι το παράθυρο για αλλαγή μπορεί να κλείσει. Ο τρόπος με τον οποίο ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιβλήθηκε στους διαπραγματευτές της ΕΕ, οι οποίοι δέχονταν πιέσεις από τις πρωτεύουσες για να καταλήξουν σε συμφωνία, ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
«Αυτό ήταν ένα πολύ σκληρό ξύπνημα», ανέφερε ο Ντράγκι σε μια συνάντηση στην ιταλική παραθαλάσσια πόλη Ρίμινι τον περασμένο μήνα. «Έπρεπε να αποδεχτούμε τους δασμούς που επιβλήθηκαν από τον μεγαλύτερο εμπορικό μας εταίρο και μακροχρόνιο σύμμαχό μας, τις Ηνωμένες Πολιτείες», πρόσθεσε και τόνισε πως «έχουμε πιεστεί από τον ίδιο σύμμαχο να αυξήσουμε τις στρατιωτικές δαπάνες, μια απόφαση που ίσως έπρεπε να λάβουμε ούτως ή άλλως, με τρόπους που πιθανώς δεν αντανακλούν τα συμφέροντα της Ευρώπης».
Οι τεχνοκράτες της Κομισιόν
Αν ο Ντράγκι είναι ο εγκέφαλος που ονειρεύτηκε το πρόγραμμα οικονομικών μεταρρυθμίσεων της ΕΕ, τότε οι τεχνοκράτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι εκείνοι που είναι επιφορτισμένοι με την εφαρμογή του.
Η Γενική Γραμματεία, η οποία αναφέρεται στην Πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει συστήσει μια ειδική μονάδα για να εργαστεί πάνω σε αυτό. Επικεφαλής της είναι ο Χάιντς Γιάνσεν, Γερμανός αξιωματούχος που προηγουμένως ήταν στη Διεύθυνση Οικονομικών Υποθέσεων, και συνολικά οκτώ άλλα στελέχη.
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για έναν εξαιρετικά μικρό αριθμό προσωπικού που συμμετέχει στην ομάδα εργασίας και η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ θα μπορούσε να είχε συστήσει μια ειδική διεύθυνση. «Η πρόεδρος αποδίδει μεγάλη σημασία στην εφαρμογή της Πυξίδας Ανταγωνιστικότητας», δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής στο Politico, αναφερόμενος στα σχέδια της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ για την εφαρμογή των συστάσεων του Ντράγκι.
Σύμφωνα με αξιωματούχους που μίλησαν με το Politico, η ομάδα εργασίας εργάζεται κυρίως για την επίτευξη νικών στο πεδίο, τη συγκέντρωση κεφαλαίων και τη διοχέτευσή τους σε έναν μικρό αριθμό βασικών έργων που θα μπορούσαν να δώσουν στην Ευρώπη μια ευκαιρία να ανταγωνιστεί τεχνολογικά τις ΗΠΑ και την Κίνα. Η Κομισιόν συγχώνευσε πολλά προγράμματα σε ένα νέο ταμείο 410 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη χρηματοδότηση κοινών βιομηχανικών στόχων στην πρότασή της για τον προϋπολογισμό και εκδίδει σύσταση προς τις κυβερνήσεις να συντονίσουν τις επενδύσεις τους αυτό το φθινόπωρο. Αλλά και αυτό αναπόφευκτα θα προκαλέσει εντάσεις.
«Μπορείτε πραγματικά να φανταστείτε μια μεγάλη χώρα της ΕΕ να χρηματοδοτεί ένα βιομηχανικό εργοστάσιο στη Σλοβενία με τα χρήματα των δικών της φορολογουμένων;», ρώτησε αξιωματούχος της ΕΕ και υποστήριξε πως «υπάρχει έλλειψη φιλοδοξίας… η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ είναι όμηρος ορισμένων μεγάλων χωρών».
«Για χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση πίστευε ότι το οικονομικό της μέγεθος, με 450 εκατομμύρια καταναλωτές, έφερνε μαζί της γεωπολιτική δύναμη και επιρροή στις διεθνείς εμπορικές σχέσεις», δήλωσε ο Ντράγκι και υπογράμμισε πως «φέτος θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά κατά την οποία εξαφανίστηκε αυτή η ψευδαίσθηση».
