Σε μια πολιτική αναγέννηση στην Τσεχία που αιφνιδιάζει τους παρατηρητές, ο πρώην πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο της πολιτικής, με τη νίκη του κόμματός του ANO (ΝΑΙ) στις βουλευτικές εκλογές.
Τα βασικά στοιχεία των εκλογών
Με την καταμέτρηση να αγγίζει το 95-98 % των ψήφων:
• Το ANO εξασφαλίζει περίπου 34,7% έως 35% της λαϊκής ψήφου, σημαντικά μπροστά από τον νυν κυβερνητικό συνασπισμό που συγκεντρώνει περίπου 23%
• Το κόμμα των δημάρχων STAN, σύμμαχος της προηγούμενης κυβέρνησης, έλαβε περίπου 11%, ενώ το κόμμα Πειρατών (Pirates) κινήθηκε γύρω στο 8-9%
• Στο πολιτικό φάσμα της δεξιάς – ακροδεξιάς, το Freedom and Direct Democracy (SPD) κατέγραψε περίπου 7,9%, ενώ ένα νέο δεξιό κόμμα με την επωνυμία Motorists έλαβε περίπου 6,8%.
Ωστόσο, παρά τη σαφή πρωτιά, το ANO δεν κατάφερε να εξασφαλίσει αυτοδυναμία — το Κοινοβούλιο των 200 εδρών απαιτεί ευρύτερες συνεργασίες για σταθερή διακυβέρνηση.
Τα διλήμματα για τον σχηματισμό κυβέρνησης
Η νίκη του Μπάμπις ανοίγει μία φάση αβεβαιότητας και δύσκολων διαπραγματεύσεων:
• Το ANO έχει δηλώσει ότι επιδιώκει έναν μονοκομματικό (ή τουλάχιστον κυρίαρχο) κυβερνητικό σχηματισμό, αλλά είναι ξεκάθαρο ότι θα χρειαστεί τη στήριξη άλλων κομμάτων, ιδιαίτερα των SPD ή Motorists, για να περάσει κρίσιμα νομοσχέδια.
• Ο ίδιος ο Μπάμπις, παρά την παλιά ρητορική του ως ευρωσκεπτικιστή και επικριτή της στήριξης προς την Ουκρανία, προσπάθησε να καθησυχάσει: δηλώνει ότι δεν προτίθεται να αποσύρει την Τσεχία από ΕΕ ή ΝΑΤΟ.
• Παρ’ όλα αυτά, η συνεργασία με το SPD προκαλεί φόβους: το κόμμα αυτό έχει υποστηρίξει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για έξοδο από την ΕΕ και έχει υιοθετήσει ρητορική σκληρού εθνικισμού – παράγοντες που εγείρουν ανησυχίες για την ευρωπαϊκή και εξωτερική πολιτική της χώρας.
• Από την πλευρά τους, πολλοί νυν κυβερνητικοί εταίροι και άλλα κόμματα έχουν ήδη δηλώσει ότι δεν θα συμμετάσχουν σε κυβέρνηση με επικεφαλής τον Μπάμπις. Ανάμεσά τους και το κόμμα των Πειρατών, που στο παρελθόν ήταν σύμμαχος του Πετρ Φιάλα.
• Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Πετρ Πάβελ (Petr Pavel), έχει ρόλο-«κλειδί» στο παιχνίδι: με βάση το Σύνταγμα θα οδηγήσει τις διαβουλεύσεις και θα ορίσει ποιο πρόσωπο θα λάβει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
Σημασία για εξωτερική πολιτική και Ουκρανία
Η επάνοδος του Μπάμπις θεωρείται κρίσιμη από πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και από το Κίεβο:
• Η προηγούμενη κυβέρνηση του Φιάλα διατήρησε έντονη στήριξη προς την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της αποστολής όπλων και της συμμετοχής σε πρωτοβουλίες αμυντικής αλληλεγγύης — η διακοπή ή η μείωση αυτής της στήριξης ενδέχεται να ανατραπεί.
• Περιορισμός ή διαφοροποίηση στη στάση έναντι των κυρώσεων κατά της Ρωσίας θα μπορούσε να φέρει την Τσεχία πιο κοντά σε χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, οι οποίες έχουν υιοθετήσει πιο επιφυλακτική ή προβληματική στάση στην ευρωπαϊκή στήριξη προς το Κίεβο.
• Ωστόσο, ο Μπάμπις επιχειρεί να παρουσιάσει ένα «φιλοευρωπαϊκό» προσωπείο, δηλώνοντας ότι η χώρα δεν πρόκειται να αποχωρήσει από ΕΕ/ΝΑΤΟ – πολύ δύσκολα όμως θα παραμείνει αμετάβλητη η εξωτερική πολιτική υπό τη νέα διακυβέρνηση.
Προοπτικές και αυριανές προκλήσεις
Η επιστροφή του Μπάμπις στο ρετιρέ της εξουσίας συνιστά σημαντική ανατροπή του πολιτικού σκηνικού στην Τσεχία. Κανείς δεν αμφισβητεί την επιρροή του —ωστόσο:
• Ο δρόμος προς μια ισχυρή, σταθερή κυβέρνηση είναι γεμάτος αγκάθια λόγω των αναγκαίων συμβιβασμών.
• Θα είναι κρίσιμο να δούμε κατά πόσο ο νέος κυβερνητικός άξονας θα μεταβάλει τις σχέσεις της Τσεχίας με την Ευρώπη και τη θέση της στην ουκρανική κρίση.
• Το πώς θα διαχειριστεί τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα — πληθωρισμός, διαβίωση, επενδύσεις — θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το αν η ανατροπή αυτή θα αποδειχθεί σταθερή ή παροδική.
Σε κάθε περίπτωση, η Τσεχία εισέρχεται σε μια νέα φάση πολιτικής ρευστότητας, όπου οι ισορροπίες και οι συμμαχίες θα κρίνουν το μέλλον της χώρας στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο σκηνικό.
Δείτε επίσης:
- Τσεχία: Κρίσιμες εκλογές – Ο Αντρέι Μπάμπις επιστρέφει;
- Γεωργία: Διαδηλωτές εισβάλλουν στο προεδρικό μέγαρο – Χάος στις εκλογές
