Διεθνείς αντιδράσεις προκαλεί η κλήση του Κώστα Βαξεβάνη και άλλων δημοσιογράφων με την ιδιότητα του κατηγορουμένου, λόγω των αποκαλύψεων τους για το διεθνές σκάνδαλο Novartis. Το γεγονός ότι το σκάνδαλο της φαρμακοβιομηχανίας είναι διεθνές, αλλά ξεκίνησε από την Ελλάδα, προκαλεί τοποθετήσεις από τις διεθνείς οργανώσεις για την ελευθερία του τύπου, που περιγράφουν με μελανά χρώματα την κατάσταση της ελευθεροτυπίας στη χώρα μας.
Όπως αναμενόταν, οι συνεχείς μεθοδεύσεις για το κουκούλωμα ενός σκανδάλου που ήδη έχει τεκμηριωθεί, κάνει τη χώρα μας να μοιάζει σαν μπανανία.
Μετά την δημόσια τοποθέτηση του ECPMF λοιπόν και το IPI με καταχώρησή του στο Διεθνές Παρατηρητήριο Ελευθερίας του Τύπου, καταγγέλλει τις διώξεις κατά του Κώστα Βαξεβάνη, τις οποίες ταυτίζει με την απόπειρα συγκάλυψης του σκανδάλου Novartis.
Η καταχώρηση του IPI στο Mapping Media Freedom έχει ως εξής:
Ελλάδα: Ο εκδότης του Documento Κώστας Βαξεβάνης αντιμετωπίζει κακουργηματικές κατηγορίες για συνωμοσία
Στις 12 Ιανουαρίου 2021, ο Κώστας Βαξεβάνης, βετεράνος ερευνητής δημοσιογράφος και εκδότης της ελληνικής εφημερίδας Documento, κλήθηκε να καταθέσει στο Ειδικό Δικαστήριο για πολλαπλές ποινικές κατηγορίες για συνέργεια σε κατάχρηση εξουσίας. Ο εκδότης και η εφημερίδα του κατήγγειλαν τις διώξεις ως επίθεση με πολιτικά κίνητρα από την κυβέρνηση εναντίον ενός κορυφαίου μέσου ενημέρωσης που της ασκούσε κριτική. Ο Βαξεβάνης έλαβε κλήτευση από την ανακρίτρια του Ειδικού Δικαστηρίου που περιγράφει λεπτομερώς τέσσερις κατηγορίες εναντίον του, οι οποίες συνδέονται με τα ρεπορτάζ της εφημερίδας για το σκάνδαλο Novartis. Η κλήση ήταν αποτέλεσμα της ευρύτερης κοινοβουλευτικής έρευνας που διερεύνησε καταγγελίες για πολιτική συνωμοσία του πρώην υπουργού Δημήτρη Παπαγγελόπουλου σχετικά με το σκάνδαλο της φαρμακευτικής διαφθοράς.
Ο Βαξεβάνης φέρεται αρχικά να συνωμότησε για κατάχρηση εξουσίας εκθέτοντας κάποιο αθώο άτομο σε δίωξη ή τιμωρία. Ο δεύτερος ισχυρισμός είναι ότι συνωμότησε για κατάχρηση εξουσίας μέσω παράνομου εκβιασμού για να λάβει οποιαδήποτε γραπτή ή προφορική κατάθεση κατηγορουμένου ή μάρτυρα. Τρίτον, κατηγορήθηκε για συνωμοσία για παράβαση καθήκοντος. Και τέταρτον, ως μέλος εγκληματικής οργάνωσης. Σύμφωνα με τη νομική ομάδα του Documento, βάσει του ποινικού κώδικα ο Βαξεβάνης αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης τουλάχιστον πέντε ετών, με πιθανή μεγαλύτερη ποινή που φτάνει ακόμη και τα 20 έτη.
Οι κατηγορίες επικεντρώνονται γύρω από την κατηγορία ότι το Documento χρησιμοποιήθηκε από τον Βαξεβάνη ως εργαλείο του Έλληνα πρώην δικαστή και πολιτικού Δημήτρη Παπαγγελόπουλου, τότε υφυπουργού Δικαιοσύνης, για να ενοχοποιήσει ψευδώς τους πολιτικούς του αντιπάλους. Μια κοινοβουλευτική έρευνα για τον Παπαγγελόπουλο, η οποία ξεκίνησε το 2021, επεκτάθηκε για να εξετάσει μια ομάδα μη πολιτικών προσώπων στα μέσα ενημέρωσης, στα οποία φέρεται να παρασχέθηκαν ψευδείς πληροφορίες για πολιτικά πρόσωπα που συνδέονται με το σκάνδαλο Novartis. Η έρευνα, που ξεκίνησε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, έχει αντιμετωπίσει κατηγορίες για πολιτικοποίηση. Η έρευνα διεξάγεται στο Ειδικό Δικαστήριο και έχει κλητεύσει πολλούς μάρτυρες. Την εποχή του σκανδάλου, το Documento δημοσίευσε ερευνητικά ρεπορτάζ στα οποία εμπλέκονταν άτομα, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Κάποιοι από τους πολιτικούς που φέρονται να είχαν εμπλακεί στο σκάνδαλο Novartis αθωώθηκαν έκτοτε. Τρεις δικαστικές διαδικασίες παραμένουν σε εξέλιξη.
Στην κλήση στον Βαξεβάνη δεν δόθηκε ούτε η δικογραφία ούτε αναλυτικά στοιχεία για τις κατηγορίες. Είνια προγραμματισμένο να καταθέσει την Τετάρτη 19 Ιανουαρίου 2022 οπότε και θα ενημερωθεί επίσημα για τη φύση των τεσσάρων κατηγοριών. Το δικαστήριο θα του δώσει προθεσμία εντός της οποίας θα δώσει την πλήρη κατάθεσή του. Στη συνέχεια, ο Βαξεβάνης θα μπορούσε να κληθεί να εμφανιστεί στην κύρια δίκη του Ειδικού Δικαστηρίου.Ο εκδότης έχει αντιμετωπίσει πολλές νομικές και φυσικές απειλές στο παρελθόν λόγω των πολύ δυνατών ερευνητικών ρεπορτάζ της εφημερίδας του.
Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε την ημέρα που έλαβε τις κατηγορίες, ο Βαξεβάνης είπε ότι οι νόμιμες αποκαλύψεις της εφημερίδας για διαφθορά θεωρούνται εσφαλμένα ως «απόδειξη της σχέσης με κάποιους που είχαν κακούς σκοπούς και άνομες προθέσεις». Υποστήριξε το ρεπορτάζ και επέκρινε τις κατηγορίες ως προσπάθεια να φιμωθεί ο ίδιος και η εφημερίδα που εκδίδει. Το Documento αναφέρει: «Ο Βαξεβάνης κλητεύεται γιατί επί σειρά ετών οι αποκαλύψεις του για το σκάνδαλο της Novartis έγιναν ο εφιάλτης των εμπλεκόμενων πολιτικών και οικονομικών παραγόντων». Άλλοι δημοσιογράφοι και εκδότες κλήθηκαν επίσης να καταθέσουν στην έρευνα. Σε ανακοίνωσή του, το Διοικητικό Συμβούλιο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συνδικάτων Δημοσιογράφων (ΠΟΕΣΥ – ΠΦΔΕ) επέκρινε τις κατηγορίες σε βάρος του Βαξεβάνη, λέγοντας ότι έγιναν «χωρίς προηγούμενη νόμιμη διαδικασία». Προστίθεται: «Η ΠΟΕΣΥ διαμαρτύρεται έντονα για όλες τις απόπειρες φίμωσης του Τύπου, και δηλώνουμε ότι οι συνάδελφοι θα έχουν την αμέριστη συμπαράστασή μας».
Το σκάνδαλο Novartis σημειώθηκε μεταξύ 2012 και 2015 όπου το ελληνικό παράρτημα του ελβετικού φαρμακευτικού κολοσσού Novartis συνωμότησε για να παραβιάσει τον Νόμο περί Διαφθοράς στο εξωτερικό των ΗΠΑ, συμμετέχοντας σε ένα σχέδιο δωροδοκίας κρατικών αξιωματούχων και δημόσιων νοσοκομείων και κλινικών στην Ελλάδα ώστε να αυξήσει τις πωλήσεις των φαρμακευτικών προϊόντων με την επωνυμία Novartis. Η Novartis συμφώνησε το 2020 να πληρώσει 347 εκατομμύρια δολάρια ως μέρος ενός διακανονισμού με το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Αναγνώρισε ότι έκανε παράνομες πληρωμές σε Έλληνες παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και αξιωματούχους ώστε να διαμορφώσει τις τιμές στην Ευρωπαϊκή αγορά.
