Προστασία της πρώτης κατοικίας και για τους πληγέντες της πανδημίας προβλέπει το σχέδιο της κυβέρνησης που θα κατατεθεί στη Βουλή εντός του Ιουνίου. Φιλοδοξία του οικονομικού επιτελείου είναι να υποστηριχτεί το σύνολο των δανειοληπτών που επλήγησαν από την υγειονομική κρίση και έχουν «κόκκινο» δάνειο, ακόμη και πριν από το τέλος του 2018.
- Του Βασίλη Παπακωνσταντόπουλου
Παράλληλα ενισχύονται για πρώτη φορά οι συνεπείς δανειολήπτες, με «πράσινα» δάνεια, οι οποίοι έχουν πληγεί από την πανδημία. Κάθε μήνα και για διάστημα εννέα μηνών το κράτος θα καλύπτει μεγάλο μέρος της δόσης του δανείου όσων ενταχθούν στο μέτρο. Οι αιτήσεις θα υποβάλλονται πιθανότατα όλο τον Ιούλιο στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
Με δεδομένο ότι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας έχει ακόμα δύο μήνες ζωής (παρατάθηκε μέχρι 31 Ιουλίου), τα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης ετοιμάζουν το διάδοχο σχήμα. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, «πρόκειται για ένα πρόγραμμα στο οποίο το κράτος θα επιδοτεί, για ορισμένο χρονικό διάστημα, σημαντικό μέρος των μηνιαίων δόσεων όσων πλήττονται από τις συνέπειες του κορονοϊού και έχουν δάνεια με υποθήκη στην πρώτη κατοικία».
Το νέο πρόγραμμα θα καλύπτει όλα τα «κόκκινα» δάνεια, τόσο αυτά που δημιουργήθηκαν πριν από το τέλος του 2018 όσο και αυτά που μεταγενέστερα -μέχρι σήμερα- προέκυψαν, για τους πολίτες που επλήγησαν από τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης. Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, με τις νέες ρυθμίσεις καλύπτονται πολλαπλάσιοι δανειολήπτες σε σχέση με το υφιστάμενο πλαίσιο, καλλιεργείται η κουλτούρα πληρωμών, περιορίζεται ο κίνδυνος δημιουργίας μιας νέας γενιάς «κόκκινων» δανείων.
Το «κλειδί» στην κατάρτιση του νέου νόμου, που αποτελεί και ξεκάθαρη απαίτηση των θεσμών, είναι να περιληφθούν δικλίδες ασφαλείας που δεν θα επιτρέψουν στους στρατηγικούς κακοπληρωτές να εκμεταλλευτούν το ευνοϊκό πλαίσιο προκειμένου να αθετούν τις υποχρεώσεις τους. Κάτι που τόνισε και ο κ. Σταϊκούρας, σημειώνοντας πως μπαίνουν δικλίδες ασφαλείας ώστε να μην επωφεληθούν της επιδότησης οι στρατηγικοί κακοπληρωτές.
Για την επιλογή των δανειοληπτών που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα επιδότησης αναμένεται να δημιουργηθεί ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της οποίας νοικοκυριά και επαγγελματίες θα υποβάλλουν αίτηση ένταξης στο πρόγραμμα της επιδότησης της μηνιαίας δόσης με βάση τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που θα καθοριστούν. Τα κριτήρια επιλεξιμότητας της προστασίας θα καθορίσει ο αριθμός των δικαιούχων.
Με το νέο πρόγραμμα ενισχύονται και οι συνεπείς δανειολήπτες, με εξυπηρετούμενα δάνεια, οι οποίοι έχουν πληγεί από την πανδημία. Είναι η πρώτη φορά που στις ρυθμίσεις για την προστασία της πρώτης κατοικίας προβλέπεται και η στήριξη πολιτών με «πράσινα» δάνεια.
Επιδότηση δόσεων
Βασικός πυλώνας του νέου πλαισίου είναι η επιδότηση του στεγαστικού δανείου για εννέα μήνες, επιδότηση που μπορεί να φτάνει ακόμα και το 80%-90% της δόσης. Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο της κρατικής επιδότησης δόσεων δανείων με υποθήκη την κύρια κατοικία θα επιδοτεί τη μηνιαία δόση όσων ήταν συνεπείς στις δανειακές υποχρεώσεις τους έως τις 29 Φεβρουαρίου, όσων είχαν δάνεια σε καθυστέρηση έως 90 ημερών έως τις 29 Φεβρουαρίου, αλλά και όσων είχαν δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών.
Το καθεστώς της επιδότησης των δόσεων στεγαστικών δανείων αφορά αποκλειστικά όσους έχουν πληγεί από την κρίση που προκάλεσε η πανδημία του Covid-19. Για τους αυτοαπασχολουμένους θα πρέπει να περιλαμβάνονται στη λίστα των πληττόμενων ΚΑΔ, ενώ για τους εργαζομένους θα πρέπει να είχε ανασταλεί η σύμβαση εργασίας και να είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης ειδικού σκοπού. Από το πρόγραμμα θα εξαιρεθούν οι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα και συνταξιούχοι οι οποίοι δεν είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται με το ξέσπασμα της κρίσης.
Το ποσοστό επιδότησης θα φτάνει ακόμα και το 90% της δόσης, ανάλογα με την εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση των δικαιούχων. Τη μεγαλύτερη κρατική επιδότηση θα κερδίζουν οι ενήμεροι δανειολήπτες, μικρότερη θα είναι η επιδότηση για τα δάνεια που βρίσκονται σε ρύθμιση η οποία τηρείται, ενώ ακόμα πιο μικρό θα είναι το ποσοστό της επιδότησης για τα δάνεια που δεν εξυπηρετούνται ή δεν είναι σε ρύθμιση. Η επιδότηση της δόσης που θα αναλάβει το Δημόσιο θα ισχύσει για εννέα μήνες, αλλά θα βαίνει μειούμενη ανά τρίμηνο. Θα ξεκινά από το 80%-90% της μηνιαίας δόσης, στη συνέχεια 50%-70% και στο τρίτο τρίμηνο 30%-50%.
Πότε αρχίζουν οι αιτήσεις
Όσον αφορά τον χρόνο υποβολής των αιτήσεων, όλα δείχνουν ότι το πρόγραμμα θα «τρέξει» για έναν μήνα και συγκεκριμένα από την 1η έως τις 31 Ιουλίου. Σύμφωνα με την έκτη Εκθεση Ενισχυμένης Εποπτείας της Κομισιόν, το σχήμα της ελληνικής κυβέρνησης για την προσωρινή επιχορήγηση σε δόσεις στεγαστικών, καταναλωτικών και επιχειρηματικών δανείων με εξασφάλιση την πρώτη κατοικία έχει στόχο να ανακουφίσει κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από την πανδημική κρίση και θα είναι ανοιχτό για αιτήσεις για έναν μήνα, από την 1η Ιουλίου.
Ο μηχανισμός θα είναι διαθέσιμος για επιλέξιμα φυσικά πρόσωπα (καταναλωτές, επαγγελματίες και ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων), καλύπτοντας δάνεια που είτε εξυπηρετούνται είτε βρίσκονται σε ρύθμιση ή είναι ήδη μη εξυπηρετούμενα σε συγκεκριμένη ημερομηνία. Η επιλεξιμότητα των δανειοληπτών (που θα είναι μόνο όσοι πλήττονται από την κρίση του κορονοϊού) θα γίνει με ποσοτικά κριτήρια που θα σχετίζονται με το οικογενειακό εισόδημα, την αξία της πρώτης κατοικίας και το υπολειπόμενο ύψος του δανείου.
Ετοιμάζεται το νέο πλαίσιο ρύθμισης χρεών
Παράλληλα με τη ρύθμιση-γέφυρα για την επιδότηση στεγαστικών δανείων και την παράταση του ισχύοντος πλαισίου προστασίας πρώτης κατοικίας μέχρι το τέλος Ιουλίου τα αρμόδια υπουργεία ετοιμάζουν νέο πλαίσιο ρύθμισης χρεών.
Το νέο αυτό πλαίσιο προβλέπεται να αντικαταστήσει όλα τα επιμέρους εργαλεία ρύθμισης οφειλών που υπάρχουν σήμερα, και θα περιλαμβάνει τη δυνατότητα ρύθμισης και αναδιάρθρωσης των χρεών, με την τήρηση της οποίας ο δανειολήπτης θα μπορεί να διασώζει την περιουσία του, τη δυνατότητα παροχής δεύτερης ευκαιρίας, για υπερχρεωμένους δανειολήπτες που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους, και τη δυνατότητα πτώχευσης και παροχής δεύτερης ευκαιρίας και στα φυσικά πρόσωπα, πέραν των νομικών.
Επίσης, πρόνοιες για δανειολήπτες που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες και πρόνοιες για τον εντοπισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών και πρόβλεψη συνεπειών γι’ αυτούς.
Σύμφωνα με τον Χρήστο Σταϊκούρα, μέχρι σήμερα παραμένουν δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις του νόμου Κατσέλη σε εκκρεμότητα εξαιτίας της συσσώρευσης στα Ειρηνοδικεία ανά την επικράτεια. Μεγάλος αριθμός υποθέσεων απορρίπτεται όταν φτάσει στο δικαστήριο, είτε διότι ο πολίτης δεν είναι επιλέξιμος είτε γιατί διαπιστώνεται ότι δεν έχουν οικονομική αδυναμία.
Οι στρατηγικοί κακοπληρωτές στο τέλος της διαδικασίας δεν αποκτούν προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά κερδίζουν χρόνο χωρίς να πληρώνουν, εξαιτίας των καθυστερήσεων στα δικαστήρια. Έτσι, καταλήγει να είναι ένα σχήμα που δεν βοηθά μόνο τα ευάλωτα νοικοκυριά, καθώς πολλοί άλλοι προσπαθούν να το εκμεταλλευτούν. «Αυτό αποτελεί κοινωνική αδικία. Παρότι η προστασία έληξε εδώ και 14 μήνες, ακόμη και μέχρι πριν από την εξάπλωση του κορονοϊού συνεχιζόταν η υποβολή των αιτήσεων.
Αυτό αποδεικνύει τον βαθμό κατάχρησης. Σύντομα θα θεραπεύσουμε και αυτή την παθογένεια, θεσπίζοντας νομοθετικές βελτιώσεις, καθώς και προβαίνοντας σε μεταρρυθμίσεις ενίσχυσης των δικαστηρίων. Γιατί η αντιμετώπιση της υπερχρέωσης αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους του υπουργείου Οικονομικών» εξήγησε ο υπουργός Οικονομικών.
