Χρόνος περισυλλογής και εξέτασης των δεδομένων για την ολοκλήρωση ή μη του επαγγελματικού τους κύκλου είναι το καλοκαίρι για πολλούς εργαζομένους και εργαζόμενες, που βρίσκονται κοντά στο στάδιο της συνταξιοδότησης.
Η «δημοκρατία», σταχυολογώντας τις πληροφορίες που παρέχονται από τον ΕΦΚΑ, δίνει απαντήσεις στα «9+1» πιο κρίσιμα ερωτήματα σε σχέση με τον τρόπο αξιοποίησης των -έως και- επτά πλασματικών ετών, που μπορούν να χρησιμοποιήσουν όσοι και όσες θέλουν να καλύψουν τον απαραίτητο χρόνο ασφάλισης για να βγουν στη σύνταξη, με τη συμπλήρωση και του απαιτούμενου ορίου ηλικίας.
1) Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις αναγνώρισης εξαγοράς πλασματικών ετών;
Οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις αναγνώρισης είναι οι εξής: α) στρατιωτική θητεία ασφαλισμένου, β) γονική άδεια, γ) εκπαιδευτική άδεια, δ) στρατιωτική θητεία υποψήφιου συνταξιούχου, ε) χρόνος σπουδών, στ) αναγνώριση τέκνων και ζ) κενός χρόνος (έως ένα έτος).
2) Πώς αξιοποιούνται τα πλασματικά χρόνια;
Οι πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται με εξαγορά συνυπολογίζονται για την αύξηση της ανταποδοτικής (επηρεάζουν τα ποσοστά αναπλήρωσης αλλά και το ύψος των συντάξιμων αποδοχών) και για τη διαμόρφωση της «εθνικής σύνταξης» (σε περίπτωση που αφορούν έτη ασφάλισης μεταξύ 15 και 20 ετών). Οι χρόνοι χωρίς εξαγορά αφορούν μόνο τη συμπλήρωση του απαιτούμενου για τη συνταξιοδότηση χρόνου ασφάλισης.
3) Ποια είναι η βασική προϋπόθεση για να μπορέσει ένας ασφαλισμένος να αναγνωρίσει και να εξαγοράσει πλασματικό χρόνο ασφάλισης;
Βασική προϋπόθεση για να αποκτήσει ένας ή μια ασφαλισμένη το δικαίωμα αναγνώρισης – εξαγοράς πλασματικών ετών ασφάλισης είναι να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 3.600 ημέρες (12 έτη) πραγματικής ή/και προαιρετικής κύριας ασφάλισης.
4) Ποια νέα πρόσωπα δικαιούνται τα τελευταία χρόνια να αναγνωρίσουν πλασματικά έτη ασφάλισης;
Πρόκειται για την κατηγορία των «νέων» ασφαλισμένων (των υπαχθέντων για πρώτη φορά στην ασφάλιση από την 1η Ιανουαρίου 1993 και εφεξής), οι οποίοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος με τη συμπλήρωση τουλάχιστον του 62ου έτους και την πραγματοποίηση 40 ετών ή 12.000 ημερών ασφάλισης.
5) Μέχρι πότε μπορεί να υποβάλει ένας ασφαλισμένος αίτηση αναγνώρισης πλασματικών ετών και πού;
Η σχετική αίτηση μπορεί να υποβληθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες ΕΦΚΑ οποτεδήποτε, προγενέστερα ή μεταγενέστερα του έτους, τις προϋποθέσεις του οποίου επιθυμεί να κατοχυρώσει ο ασφαλισμένος. Η αίτηση μπορεί να γίνει ακόμα και ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης. Σε καμία, όμως, περίπτωση δεν μπορεί να υποβληθεί μετά την ημερομηνία της αίτησης συνταξιοδότησης ή σε χρόνο μεταγενέστερο εκείνου κατά τον οποίο ο ασφαλισμένος κατέστη συνταξιούχος.
6) Μπορεί να καταργηθεί το δικαίωμα αναγνώρισης στρατιωτικής υπηρεσίας από ασφαλισμένους και συνταξιούχους;
Ναι. Το δικαίωμα αναγνώρισης στρατιωτικής υπηρεσίας καταργείται για τους ήδη συνταξιούχους και σε περίπτωση θανάτου για τα μέλη της οικογένειας του θανόντος.
7) Πώς γίνεται η αναγνώριση πλασματικών ετών;
Η αναγνώριση γίνεται με την καταβολή από τον ασφαλισμένο του συνόλου των εισφορών κλάδου σύνταξης (εργοδότη και ασφαλισμένου) για κάθε μήνα αναγνωριζόμενου χρόνου ασφάλισης, στο ποσοστό που ισχύει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Για παράδειγμα, το ποσοστό εξαγοράς για το τέως ΙΚΑ ανέρχεται στο 20%.
8) Με βάση ποιες αποδοχές ακριβώς υπολογίζονται οι εισφορές για την εξαγορά πλασματικών ετών;
Η εξαγορά γίνεται με βάση τις αποδοχές του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα απασχόλησης που προηγείται του μήνα υποβολής της «αίτησης εξαγοράς». Για παράδειγμα, για έναν δημόσιο υπάλληλο με μηνιαίες αποδοχές 1.400 ευρώ μεικτά, το κόστος εξαγοράς διαμορφώνεται στα 280 ευρώ τον μήνα. Αντίστοιχα, για έναν εκπαιδευτικό με μηνιαίες αποδοχές 1.920 ευρώ μεικτά, το κόστος εξαγοράς, π.χ. στρατιωτικής θητείας, ανέρχεται στα 384 ευρώ τον μήνα.
9) Τι προσφέρουν τα πλασματικά έτη που αναγνωρίζονται χωρίς εξαγορά;
Οι πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται χωρίς εξαγορά, δύναται να χρησιμοποιούνται μόνο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και λαμβάνονται υπόψη μόνο για τη διαμόρφωση της εθνικής σύνταξης (μεταξύ 15 και 20 ετών).
10) Με ποιους τρόπους γίνεται η καταβολή του ποσού της εξαγοράς;
Η καταβολή του ποσού της εξαγοράς γίνεται: α) Εφάπαξ, μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης, με έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς (μόνο εξαγορά χρόνου που υπολείπεται του ενός έτους δεν τυγχάνει έκπτωσης), β) σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται (τόσες δόσεις όσοι οι μήνες που αναγνωρίζονται).
Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόσης, το ποσό αυτής επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη. Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης το ποσό εξαγοράς παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση, ποσό ίσο με το ¼ του ποσού της σύνταξης.
Για μη μισθωτούς ασφαλισμένους η εξόφληση του ποσού εξαγοράς (εφάπαξ ή με δόσεις) πραγματοποιείται μέσω Διατραπεζικού Συστήματος με τη χρήση Ειδικού Κωδικού Πληρωμής. Για μισθωτούς ασφαλισμένους η εξόφληση του ποσού εξαγοράς (εφάπαξ ή με δόσεις) πραγματοποιείται στην αρμόδια υπηρεσία έκδοσης της απόφασης.
