Κρίσιμες αποφάσεις για την παραχώρηση της Εγνατίας και τη νέα σύμβαση για την Αττική Οδό καλείται να λάβει σύντομα το υπ. Υποδομών
Παράλληλα με τις αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο των διαγωνισμών δημοσίων έργων και στην παρακολούθηση των συμβάσεων, η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών καλείται μέσα στο επόμενο εξάμηνο να προχωρήσει και σε τρία άλλα μέτωπα στον τομέα των αυτοκινητοδρόμων: την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, την προετοιμασία του διαγωνισμού για τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού και τις συζητήσεις με τους εργολάβους για πιθανές επεκτάσεις των συμβάσεων στους υπόλοιπους οδικούς άξονες, παράλληλα με την κατασκευή πρόσθετων έργων.
Πρόκειται για ζητήματα τα οποία παρακολουθούν από πολύ κοντά οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και απασχόλησαν αρκετές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια.
Παραχώρηση της Εγνατίας Οδού
Για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, οι διαδικασίες για την οποία ξεκίνησαν στο ΤΑΙΠΕΔ το 2012, στο Ταμείο υποστηρίζουν ότι οι δεσμευτικές προσφορές θα υποβληθούν στο τελευταίο τρίμηνο του έτους, πιθανότερα τον Οκτώβριο. Αρχικά είχε προγραμματιστεί να υποβληθούν στις 26 Ιουνίου, αλλά η δυσκολία πρόβλεψης των επιπτώσεων της πανδημίας, ειδικά αν υπάρξει δεύτερο κύμα, ήταν μια από τις αιτίες της αναβολής. Επιπλέον εκκρεμεί σειρά θεμάτων τόσο με την πιστοποίηση των σηράγγων όσο και την ασφάλεια ορισμένων γεφυρών που πρέπει να επιλυθούν προτού υποβληθούν οι δεσμευτικές οικονομικές προσφορές.
Ο διαγωνισμός για την παραχώρηση του οδικού άξονα προχωρά μετ’ εμποδίων εδώ και σχεδόν τρία χρόνια. Στο τελικό στάδιο του διαγωνισμού έχουν προκριθεί επτά σχήματα, αλλά είναι άγνωστο πόσα και ποια από αυτά διατηρούν το ενδιαφέρον τους και θα καταθέσουν δεσμευτικές οικονομικές προσφορές. Στην αγορά θεωρούν εξαιρετικά πιθανές ορισμένες αλλαγές στα σχήματα, αφού έχουν περάσει αρκετά χρόνια από την εποχή που συστάθηκαν.
Μεταξύ των επτά ενδιαφερόμενων σχημάτων περιλαμβάνονται σχεδόν όλοι οι ισχυροί κατασκευαστικοί όμιλοι της χώρας αλλά και πολύ ισχυροί όμιλοι του εξωτερικού στη διαχείριση αυτοκινητοδρόμων, όπως η ιταλική ANAS, η οποία ανήκει στον όμιλο με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, η Roadis, που ελέγχεται από την καναδική PSP, η οποία είναι και ο μεγαλύτερος μέτοχος του σχήματος που διαχειρίζεται το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», η γαλλική Vinci, που είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της Γέφυρας (ζεύξη Ρίου – Αντιρρίου) και της Ολυμπίας Οδού. Συμμετέχουν επίσης ο όμιλος Κοπελούζου με την κινεζική Sichuan, ο επενδυτικός κολοσσός Macquarie κ.ά.
Τιμολογιακή πολιτική
Στα τέλη Μαΐου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η Κοινή Υπουργική Απόφαση που είχε προαναγγελθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην τελευταία έκθεση μεταμνημονιακής αξιολόγησης. Με την ΚΥΑ οριστικοποιείται η χωροθέτηση των μετωπικών και πλευρικών σταθμών διοδίων καθώς και η τιμολογιακή πολιτική. Προβλέπεται ότι το σημερινό κόστος των 0,03 ευρώ ανά χιλιόμετρο, που πληρώνουν οι οδηγοί Ι.Χ. αυτοκινήτων στον οδικό άξονα, θα αυξηθεί σε 0,04 ευρώ προτού υπογραφεί η σύμβαση παραχώρησης. Στην ΚΥΑ δεν αναφέρεται, όμως, η τιμολογιακή πολιτική κατά την περίοδο παραχώρησης, αφού αυτό είναι στοιχείο της διαγωνιστικής διαδικασίας. Το πλαίσιο εντός του οποίου θα κινηθεί ο παραχωρησιούχος καθορίζεται, πάντως, από την τιμολογιακή πολιτική που εγκρίθηκε πριν από λίγους μήνες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Αττική Οδός
Στην περίπτωση της Αττικής Οδού, τα επόμενα βήματα του υπουργείου Υποδομών θα κριθούν από τα συμπεράσματα του συμβούλου που προσλαμβάνει άμεσα ώστε να μελετηθούν οι εκκρεμότητες της υφιστάμενης σύμβασης παραχώρησης, που τελειώνει το φθινόπωρο του 2024. Η Αττική Οδός Α.Ε., που διαχειρίζεται σήμερα τον οδικό άξονα, και το υπουργείο θα κληθούν να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ώστε να κλείσουν αυτές οι εκκρεμότητες και να αποφασιστεί στη συνέχεια το μοντέλο της νέας παραχώρησης.
Η εξίσωση γίνεται περισσότερο σύνθετη, καθώς στον σχεδιασμό του υπουργείου περιλαμβάνεται η αξιοποίηση της νέας σύμβασης παραχώρησης της Αττικής Οδού για την υλοποίηση πρόσθετων οδικών έργων στο Λεκανοπέδιο. Δύο επεκτάσεις φαντάζουν ως οι πιθανότερες, χωρίς να έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις: Η σύνδεση της Αττικής Οδού με τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης ώστε να βελτιωθεί η διασύνδεση του Ελληνικού με το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», και η επέκταση προς Ραφήνα. Η Αττική Οδός, που ειδικά στο τμήμα μεταξύ λεωφ. Κηφισίας και εθνικής οδού αντιμετωπίζει προβλήματα κυκλοφοριακής συμφόρησης, έχει ανάγκη και άλλων επεκτάσεων, αλλά όλα θα κριθούν από τις προτάσεις των συμβούλων.
Ο γρίφος στη διαπραγμάτευση με τη Νέα Οδό
Αν η «άσκηση» για το μέλλον της Αττικής Οδού είναι δύσκολη, ακόμα πιο πολύπλοκη θα είναι η διαπραγμάτευση για ένταξη πρόσθετων έργων στις υφιστάμενες συμβάσεις παραχώρησης που θα επεκταθούν χρονικά. Για παράδειγμα, προκειμένου να προχωρήσει ο άξονας Ελευσίνα – Θήβα – Υλίκη πρέπει να υπάρξει διαπραγμάτευση με τη Νέα Οδό που διαχειρίζεται το τμήμα «Μεταμόρφωση – Σκάρφεια» της εθνικής οδού Αθηνών – Θεσσαλονίκης. Αν κατασκευαστεί η παράκαμψη Ελευσίνα – Υλίκη, τότε θα μειωθεί η κίνηση στο τμήμα που διαχειρίζεται η Νέα Οδός κατά παράβαση της σύμβασης παραχώρησης.
Η προσπάθεια κατασκευής νέων έργων με ιδιωτικά κεφάλαια, μέσω χρονικής επέκτασης των συμβάσεων παραχώρησης, είχε ξεκινήσει επί θητείας του Χρ. Σπίρτζη στο υπουργείο Υποδομών, με βάση αντίστοιχα μοντέλα στην Ευρώπη, όπως στη Γαλλία και την Κροατία. Ο σημερινός υπουργός Υποδομών Κ. Καραμανλής θέλει να κάνει πάλι την «άσκηση» με την ελπίδα ότι θα πειστούν οι Βρυξέλλες ώστε να εγκρίνουν ένα τέτοιο σχέδιο.
