Σε κίνδυνο ενδέχεται να τεθεί η επιδότηση του «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» για αρκετούς ιδιοκτήτες ακινήτων, παρότι οι αιτήσεις που υπέβαλαν εγκρίθηκαν από το σύστημα. Πρόκειται για όσους έχουν επιλέξει ως μία από τις απαιτούμενες παρεμβάσεις την προσθήκη θερμομόνωσης.
- Aπό τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Όπως εξηγεί στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διπλωματούχων Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών Μιχάλης Καλογιαννάκης, το πρόβλημα εντοπίζεται στην υποχρέωση να εξασφαλιστεί η σύμφωνη γνώμη όλων των συνιδιοκτητών μιας πολυκατοικίας για την προσθήκη εξωτερικής θερμομόνωσης σε ένα διαμέρισμα. Ακόμα και αν μόνο ένας από τους συνιδιοκτήτες δεν συμφωνήσει, είναι πιθανό ο ιδιοκτήτης να μην μπορεί να προβεί σε αυτή την παρέμβαση και να χάσει όλη την επιδότηση του προγράμματος.
Αναζητούν λύσεις
Το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι ένα από τα πολλά που καλείται να επιλύσει η νέα ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ηδη μετέθεσε κατά δύο εβδομάδες τις ημερομηνίες υποβολής αιτήσεων για τις τέσσερις εναπομείνασες Περιφέρειες (Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία και Θεσσαλία), όπως και για τις πολυκατοικίες, προκειμένου να ερευνήσει τις δυσλειτουργίες στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.
Μέχρι στιγμής, ο πρώτος κύκλος του νέου «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» έχει εξελιχθεί σε έναν ανορθολογικό αγώνα ταχύτητας και σε εξοντωτικό ράλι πληκτρολόγησης, με κερδισμένους όσους κατάφεραν να κάνουν τα περισσότερα clicks. Συνολικά, απορρίφθηκε περίπου το 60% των αιτήσεων που υποβλήθηκαν, με τους μηχανικούς από όλη τη χώρα να ζητούν αλλαγές στη διαδικασία εν όψει του νέου κύκλου, που έχει προαναγγελθεί για το τέλος της άνοιξης.
«Πειραγμένο» λογισμικό
Η λογική «όποιος προλάβει πρόλαβε» προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στους κόλπους των μηχανικών, οδηγώντας ακόμα και σε μηνυτήρια αναφορά για «πειραγμένο» λογισμικό, που δίνει προτεραιότητα στις αιτήσεις των ενδιαφερομένων, δημιουργώντας συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. Τόσο η αντιπροσωπία όσο και τα κατά τόπους τμήματα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος χαρακτηρίζουν επιτακτική την αλλαγή του τρόπου υποβολής και αξιολόγησης των αιτήσεων που υποβάλλονται στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ».
Η αντιπροσωπία του ΤΕΕ επισημαίνει πως, παρά τις παλαιότερες προτάσεις της, στο τρέχον πρόγραμμα συνεχίζονται τα δύο βασικά λάθη του προηγούμενου «Εξοικονομώ». Μόνα κριτήρια υπαγωγής μιας αίτησης είναι η χρονική προτεραιότητα και το κλείσιμο του συστήματος μετά την εξάντληση των πόρων. Ετσι, για μία ακόμα φορά χιλιάδες εργατοώρες προεργασίας από τα τεχνικά γραφεία πετάχτηκαν στον κάλαθο των αχρήστων, καθώς εκατοντάδες αιτήσεις είτε δεν ολοκληρώθηκαν είτε, όταν υποβλήθηκαν, είχε εξαντληθεί ο προϋπολογισμός.
Η αντιπροσωπία του επιμελητηρίου εισηγείται στο υπουργείο την κατάργηση της χρονικής προτεραιότητας, την ουσιαστική αξιολόγηση των αιτήσεων με διαφανείς και αυτοματοποιημένες διαδικασίες ελέγχου και εποπτείας, τη διαρκή ισχύ του προγράμματος και τη διεύρυνση των επιλέξιμων παρεμβάσεων με στόχο την ανθεκτικότητα των κτιρίων. Εξηγεί πως το ζητούμενο δεν είναι ποιος μπορεί να υποβάλει αίτηση γρηγορότερα, αλλά ποιος έχει τη μεγαλύτερη ανάγκη και ποιες είναι εκείνες οι παρεμβάσεις που εξυπηρετούν καλύτερα τους εθνικούς ενεργειακούς και περιβαλλοντικούς στόχους.
Εξάντληση πόρων σε ελάχιστα λεπτά
Το ενδιαφέρον των πολιτών για συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι τεράστιο. Στις εννέα περιφέρειες στις οποίες ολοκληρώθηκε η διαδικασία, υποβλήθηκαν συνολικά 49.103 αιτήσεις. Από αυτές όμως έχουν εγκριθεί μόνο 20.762, κάτι που σημαίνει ότι περίπου το 60% των αιτήσεων απορρίφθηκε.
Κοινός παρονομαστής της διαδικασίας σε όλες τις Περιφέρειες, η ταχύτατη εξάντληση των πόρων. Κάθε ρεκόρ κατέρριψε η Περιφέρεια Κρήτης, όπου τα κονδύλια έγιναν «καπνός» σε μόλις 14 λεπτά! Από κοντά οι Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας και Βορείου Αιγαίου, όπου τα διαθέσιμα χρήματα εξαντλήθηκαν σε 16 λεπτά.
Στην Περιφέρεια Ηπείρου τα κονδύλια εξαφανίστηκαν σε 23 λεπτά, στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος οι πόροι δεσμεύθηκαν σε 40 λεπτά και την Πελοπόννησο σε 48 λεπτά. Στην Αττική το συνολικό ποσό δεσμεύθηκε σε 50 λεπτά, στο Νότιο Αιγαίο σε μιάμιση ώρα και στα Ιόνια Νησιά σε μία ώρα και 43 λεπτά. Κι όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι οι πόροι του νέου «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» είναι πολλαπλάσιοι σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα.
Το 84,7% των μηχανικών πιστεύει ότι η διαδικασία είναι αδιαφανής
Αίσθηση προκαλούν τα αποτελέσματα από έρευνα του ΤΕΕ Βορείου Αιγαίου, σύμφωνα με την οποία το 84,7% των ερωτηθέντων μηχανικών πιστεύει ότι η διαδικασία υποβολής των αιτήσεων δεν ήταν διαφανής και αξιόπιστη. Το 94,6% κρίνει ως απαράδεκτο τον τρόπο υποβολής/καταχώρισης αιτήσεων, ειδικά όσον αφορά την αποτελεσματικότητά του να επιδοτήσει πραγματικές ανάγκες. Το 64,5% είχε ποσοστό επιτυχίας από 0% έως 10% στην υποβολή των αιτήσεων, όπου το 67,4% είχε αναλάβει μόλις 0-5 αιτήσεις, και το 72% είχε αναθέσει σε τρίτους (συναδέλφους και μη) την υποβολή των αιτήσεων.
Το 75,3% αξιολογεί ως σωστή και δίκαιη μια πιθανή ύπαρξη λίστας επιλαχόντων ή και τη συνέχιση καταχώρισης όλων των αιτήσεων που υποβλήθηκαν και δεν πρόλαβαν να ολοκληρωθούν, για την άμεση δημιουργία ενός προγράμματος «γέφυρας», που θα μπορέσει, με πραγματικά και γνωστά δεδομένα προϋπολογισμών, να καλύψει τις ανάγκες αυτές.
Το 94% κρίνει την προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΕΝ απαράδεκτη όσον αφορά τη δεκτικότητα στον διάλογο και την επικοινωνία με τους φορείς, την αγορά και την κοινωνία, στους οποίους και απευθύνεται το πρόγραμμα. Το ΤΕΕ Βορείου Αιγαίου καλεί το υπουργείο να ερευνήσει σε βάθος τις καταγγελίες και να δώσει στη δημοσιότητα τα στατιστικά στοιχεία των αιτήσεων.
Εντονες αντιδράσεις καταγράφηκαν και στην Ηπειρο, με το ΤΕΕ/Τμήμα Ηπείρου να ζητά με επιστολή του προς την απελθούσα ηγεσία του ΥΠΕΝ αποτελεσματική βελτίωση των συνθηκών υλοποίησης του προγράμματος «Εξοικονομώ», με βασικό στόχο τη δημιουργία αντικειμενικών κριτηρίων ένταξης.
«To πολυαναμενόμενο και πολλά υποσχόμενο νέο πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ – ΑΥΤΟΝΟΜΩ εξελίσσεται σε ένα συνεχιζόμενο -και για όλες τις Περιφέρειες που ακολούθησαν- φιάσκο ολίγων λεπτών της ώρας» αναφέρει στην επιστολή του, κάνοντας λόγο για διαδικασία που ευτελίζει έντονα τον ρόλο και τη δουλειά των μηχανικών, καθώς η επιστημονική τους γνώση και επάρκεια, και η επαγγελματική τους υπευθυνότητα αντικαθίστανται από την ταχύτητα πληκτρολόγησης, τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό του γραφείου τους και την ταχύτητα του δικτύου στην περιοχή της επαγγελματικής τους έδρας. Το ΤΕΕ/Τμήμα Ηπείρου προσθέτει πως ο επόμενος κύκλος του προγράμματος πρέπει να στηρίζεται σε ποιοτικά και αντικειμενικά κριτήρια ένταξης σε αυτό.
Αντίστοιχη επιστολή έστειλε και το ΤΕΕ Πελοποννήσου, υποστηρίζοντας πως προκαλεί ο τρόπος με τον οποίο ολοκληρώθηκαν οι 2.002 αιτήσεις στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, ενώ το πληροφοριακό σύστημα έκδοσης πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης (buildingcert) δεν λειτουργούσε για τουλάχιστον 35 λεπτά.
Επεσήμανε πως οι πόροι για το πρόγραμμα θα πρέπει να απορροφώνται λαμβάνοντας κριτήρια επιλεξιμότητας και όχι με διαδικασίες στηριζόμενες στην ταχύτητα και την τύχη. «Οι διαδικασίες υποβολής αιτήσεων θα πρέπει να είναι αδιαμφισβήτητα διαφανείς, έτσι ώστε οι ωφελούμενοι που επιθυμούν να ενταχθούν να μην έχουν καμία υπόνοια ότι αδικήθηκαν» καταλήγει η επιστολή.
