Στα πόδια της αρχίζει να στέκεται και πάλι η αγορά ακινήτων, ένας από τους κλάδους που χτυπήθηκαν βάναυσα από την κρίση. Ύστερα από σχεδόν μια δεκαετία κατάρρευσης, οι τιμές των ακινήτων ακολουθούν τους τελευταίους μήνες διαρκή ανοδική πορεία.
Σύμφωνα με την «κυριακάτικη δημοκρατία», πανελλαδικά, η μεγαλύτερη αύξηση τιμών, σε σχέση με το 2018, παρατηρείται στο κέντρο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
Οι παράγοντες της αγοράς, σημαντικό ρόλο στην εκτόξευση των τιμών έχει διαδραματίσει και το Airbnb, λόγω του οποίου έχουν «αφαιρεθεί» από την αγορά ακινήτων χιλιάδες σπίτια, ειδικά σε γειτονιές της πρωτεύουσας.
Η επίπτωση της αναζωογόνησης της αγοράς ακινήτων επί του ρυθμού μεγέθυνσης της οικονομίας ενδέχεται επίσης να είναι ισχυρή μέσω των επενδύσεων σε κατοικίες, οι οποίες κατέγραψαν αύξηση κατά 19,5% σε ετήσια βάση το δεύτερο τρίμηνο του 2019. Οι επενδύσεις, πάντως, σε κατοικίες απέχουν σημαντικά από τα επίπεδα του 2007, παρά το γεγονός ότι σταδιακά ανακάμπτουν από το πρώτο τρίμηνο του 2018 και μετά, σημειώνοντας θετικές ετήσιες μεταβολές. Πού βρίσκονταν το 2007; Έφταναν το 11% του ΑΕΠ. Πού βρέθηκαν στο τέλος του 2018; Κατρακύλησαν στο 0,7%.
Η ανοδική πορεία της αγοράς ακινήτων αναμένεται να ανοίξει και χαραμάδα ελπίδας για την οικοδομή, που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση εδώ και αρκετά χρόνια, με συνέπεια πολλοί κλάδοι άμεσα συνυφασμένοι με την οικοδομική δραστηριότητα να φυτοζωούν και χιλιάδες εργαζόμενοι να βρίσκονται στα όρια της απόγνωσης. Είναι χαρακτηριστικό πως η μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα τα χρόνια της κρίσης ξεπερνά το 90%.
Σύμφωνα με τους αναλυτές μελέτης της Alpha Bank, η ανοδική πορεία των τιμών των οικιστικών ακινήτων οφείλεται, μεταξύ άλλων δομικών παραγόντων, στην προεξόφληση από την πλευρά των αγοραστών μιας μονίμως ελαφρύτερης φορολογικής μεταχείρισης της ακίνητης περιουσίας, μετά την πρόσφατη μεταβολή του φορολογικού πλαισίου, και μιας βιώσιμης αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος στο μέλλον, καθώς ενδυναμώνεται η αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Όπως αναφέρει η μελέτη, σε σχέση με την παλαιότητα των διαμερισμάτων, η αύξηση των τιμών ήταν οριακά μεγαλύτερη στα νέα διαμερίσματα (μέχρι 5 έτη) κατά 7,7% στο δεύτερο τρίμηνο του 2019, έναντι αύξησης 7,6% στα παλαιά διαμερίσματα (άνω των 5 ετών). Και στις δύο αυτές κατηγορίες παρατηρείται άνοδος τιμών, τόσο σε τριμηνιαία όσο και σε ετήσια βάση.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στη μελέτη, η εικόνα των πρόδρομων δεικτών οικονομικής δραστηριότητας τους δύο πρώτους μήνες του δεύτερου εξαμήνου είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική.
Όπως παρατηρείται, ο δείκτης οικονομικού κλίματος επανήλθε στα προ οικονομικής κρίσης επίπεδα, καθώς διαμορφώθηκε τον Αύγουστο του 2019 στις 108,4 μονάδες, που αποτελεί την καλύτερη επίδοση η οποία έχει καταγραφεί τα τελευταία σχεδόν 12 έτη.
ΣΕ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΖΗΤΗΣΗ
Οι τιμές των κατοικιών, λοιπόν, όπως αποτυπώνεται και σε στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., ακολουθούν έντονα ανοδική πορεία. Πορεία που επιταχύνθηκε ιδιαίτερα στο πρώτο εξάμηνο του 2019 (+6,3%), έχοντας ωστόσο καλύψει μικρό μόνο τμήμα των μεγάλων απωλειών του δείκτη από το 2008 και μετά.
Πανελλαδικά, η μεγαλύτερη αύξηση τιμών, σε σχέση με το 2018, παρατηρείται στο κέντρο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Βάσει του δείκτη τιμών προσφοράς ακινήτων, η αύξηση στο γ΄ τρίμηνο του 2019 φτάνει το 25,30% για το κέντρο της πρωτεύουσας και το 28,30% για τη συμπρωτεύουσα. Ακολουθούν οι Σποράδες με αύξηση 18,10%, ο Πειραιάς με 17,60%, τα νότια προάστια της Αθήνας με 10,40%, τα δυτικά προάστια με 9,40% και το Ρέθυμνο με 7%. Ειδικά, πάντως, στο κέντρο της Αθήνας οι τιμές είναι ακόμα 30% κάτω από τις τιμές του 2009, όταν η μείωση, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, είχε φτάσει σε όλη την Ελλάδα το 42,5%.
ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ
Οπως αναφέρει στο ρεπορτάζ η «κυριακάτικη δημοκρατία», οι παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων είναι οι ακόλουθοι: 1) Ο συγχρονισμός μεταξύ του οικονομικού κύκλου και του κύκλου των τιμών κατοικιών. Από το 2017 και μετά, η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας συνέβαλε στη σταθεροποίηση του δείκτη τιμών κατοικιών και τη σταδιακή του αύξηση από το 2018 και έπειτα. 2) Η αλματώδης ανάπτυξη της οικονομίας διαμοιρασμού στην αγορά ακινήτων, η οποία ενίσχυσε τη διαδικασία βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων, μέσω ορισμένων δημοφιλών ψηφιακών πλατφορμών, στο κέντρο της Αθήνας και σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς. Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται και στη μεγάλη άνοδο των τιμών των κατοικιών στην Αθήνα στο δεύτερο τρίμηνο του 2019 (11,1%), σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές (Θεσσαλονίκη: 7%, υπόλοιπες μεγάλες πόλεις: 4,1% και λοιπές περιοχές: 4,9%). 3) Οι ευνοϊκές μεταβολές στο φορολογικό πλαίσιο της ακίνητης περιουσίας, με τον ΕΝΦΙΑ να μειώνεται μεσοσταθμικά κατά 22% από το 2019, ενώ σχεδιάζεται η αναστολή της πληρωμής του ΦΠΑ στην οικοδομική δραστηριότητα για τρία έτη.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το 90% των αγοραπωλησιών έχουν γίνει στην Αττική, και ιδιαίτερα στο κέντρο των Αθηνών, στη νότια περιοχή αυτής και στα νησιά που διαθέτουν αεροδρόμιο, με πολλούς από τους αγοραστές να είναι ξένοι. Στην κατεύθυνση αυτή συνέβαλε η υιοθέτηση του προγράμματος «Χρυσή Βίζα», δηλαδή η χορήγηση άδειας διαμονής στην Ελλάδα σε πολίτες τρίτων χωρών, που αποκτούν ακίνητο στη χώρα αξίας 250.000 ευρώ και άνω. Οι αναλύσεις από το εξωτερικό δείχνουν πως η χώρα αποτελεί ευκαιρία για τους αγοραστές εκτός Ελλάδας, με τα στοιχεία να καταδεικνύουν πως μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2019 έχουν εισρεύσει περίπου 730.000.000 ευρώ, αύξηση σχεδόν 94,6% σε σχέση με το 2018.
