Πραγματικό μπάχαλο επικρατεί γύρω από την έκδοση των οικοδομικών αδειών σε μεγάλο τμήμα της χώρας. Πέρα από τη δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές, η οποία ουσιαστικά έχει παγώσει εν αναμονή των μεταβατικών ρυθμίσεων του υπουργείου Περιβάλλοντος, σύγχυση έχει προκαλέσει σε πολίτες και μηχανικούς και η κόντρα του υπουργείου με αρκετούς δήμους για τα πολεοδομικά μπόνους δόμησης στο ύψος και στους ορόφους των κτιρίων που προβλέπει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ).
- Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Στις αρχές Μαρτίου, το Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματικά τα συγκεκριμένα ευεργετήματα σε επιπλέον τετραγωνικά και ύψος που δίνει ο ΝΟΚ, αλλά λόγω της σημασίας του θέματος παρέπεμψε την υπόθεση στην Ολομέλεια του ΣτΕ. Με αφορμή την απόφαση αυτή, δήμαρχοι, κυρίως των νοτίων προαστίων της Αττικής, αποφάσισαν να αναστείλουν την έκδοση των οικοδομικών αδειών που κάνουν χρήση των ευνοϊκών διατάξεων του ΝΟΚ. Από την πλευρά της, η ηγεσία του ΥΠΕΝ διαμηνύει ότι οι δήμαρχοι δεν έχουν απολύτως κανένα δικαίωμα να παγώσουν την έκδοση αδειών, ξεκαθαρίζοντας ότι μέχρι να αποφανθεί το ΣτΕ εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις του ΝΟΚ (4067/2012) ως ισχύουν.
Σήμερα, ο ΝΟΚ δίνει δικαίωμα έξτρα δόμησης με αντάλλαγμα τη μείωση του επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης οικοπέδου ή της κάλυψης σε συνδυασμό με απόσυρση κτιρίου ή με απόδοση τμήματος για κοινή δημόσια χρήση κ.λπ. σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η ανέγερση ψηλών κτιρίων, κάνοντας χρήση των μπόνους δόμησης του ΝΟΚ τείνει να αποτελεί τον κανόνα και όχι την εξαίρεση. Εν αναμονή των τελικών αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ, που θα κρίνει οριστικά την τύχη εφαρμογής των βασικών διατάξεων του ΝΟΚ, παραμένουν στον αέρα οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί βάσει αυτών των διατάξεων και μπαίνει στον πάγο η έκδοση νέων οικοδομικών αδειών.
Από την περασμένη άνοιξη είχαν αρχίσει να πέφτουν «βροχή» οι προσφυγές ακύρωσης οικοδομικών αδειών τόσο στο ΣτΕ όσο και στα διοικητικά εφετεία για κτίρια στην Αθήνα που κάνουν χρήση των «μπόνους» δόμησης που δίνει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός, αυξάνοντας τα ύψη τους. Τον Μάιο, λίγο πριν από τις βουλευτικές εκλογές, το διοικητικό συμβούλιο της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) είχε αποφασίσει ομόφωνα -έπειτα από σχετική εισήγηση του τότε προέδρου της και νυν υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημητρίου Παπαστεργίου- να απαιτήσει την άμεση αναστολή εφαρμογής συνολικά των πολεοδομικών κινήτρων του ΝΟΚ, ζητώντας άμεση νομοθέτηση ώστε όλες οι περιοχές «αποκλειστικής κατοικίας» και εκείνες με ιδιαίτερα πολεοδομικά χαρακτηριστικά να συμπεριληφθούν στα άρθρο 120 του τελευταίου νόμου που είχε ψηφιστεί πριν από το κλείσιμο της Βουλής (ν. 5043/2023).
Ουσιαστικά, απαιτούσαν τη συμπερίληψη όλων των «ευαίσθητων» αστικών περιοχών στη ρύθμιση με την οποία το τότε επιτελείο του ΥΠΕΝ είχε καταργήσει τα «μπόνους» δόμησης του ΝΟΚ σε τρεις κηπουπόλεις της Αττικής (του Παλαιού Ψυχικού, της Φιλοθέης και της Εκάλης).
Στις αρχές Μαρτίου, το Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας εξέδωσε απόφαση (με αριθμό 293/2024) για την προσφυγή κατοίκων και του Δήμου Αλίμου, με αίτημα να ακυρωθεί οικοδομική άδεια της ΥΔΟΜ του δήμου για την ανοικοδόμηση πολυκατοικίας. Η άδεια εκδόθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του ΝΟΚ, οι οποίες προσβλήθηκαν στο ΣτΕ ως αντισυνταγματικές, αντίθετες σε διατάξεις του ενωσιακού Δικαίου και ανεφάρμοστες στην επίμαχη περίπτωση.
Στην απόφαση αναφέρεται ότι βρίσκουν έδαφος οι λόγοι της προσφυγής των κατοίκων και του Δήμου Αλίμου, και αναπτύσσονται αιτιάσεις σχετικά με τη συνταγματικότητα των διατάξεων του ΝΟΚ που παρέχουν τη δυνατότητα κατασκευής παταριών και έρκερ (οι κλειστοί εξώστες), χωρίς τα πρώτα να θεωρούνται όροφοι και με μη προσμέτρηση του εμβαδού αμφοτέρων στον συντελεστή δόμησης. Οι δικαστές παραπέμπουν στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με μείζονα σύνθεση, προκειμένου να λάβει οριστική απόφαση για τη συνταγματικότητα των βασικών διατάξεων του ΝΟΚ.
Στην κρίση της Ολομέλειας του ΣτΕ με τεκμηρίωση και αιτιάσεις της απόφασης του τμήματος τίθενται ακόμη η συνδυαστική εφαρμογή διατάξεων του ΝΟΚ που προσδίδουν μεγαλύτερη δόμηση και ύψη των κτιρίων, και η εφαρμογή η μη των διατάξεων του ΝΟΚ σε περιοχές για τις οποίες ισχύουν περιορισμοί στα ύψη των κτιρίων μέσω υφιστάμενων πολεοδομικών καθεστώτων, όπως στον λόφο Πανί Αλίμου.
Εν αναμονή της συζήτησης της υπόθεσης στην Ολομέλεια του ΣτΕ, δήμοι της Αττικής προσανατολίζονται στην αναστολή των οικοδομικών αδειών μέχρι την έκδοση της οριστικής απόφασης από το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο. Την προηγούμενη εβδομάδα, το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης ψήφισε ομόφωνα τη μερική αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών που κάνουν χρήση των ευνοϊκών όρων του ν. 4067/2012 (ΝΟΚ) και οδηγούν στην υπερδόμηση και την αλλοίωση της φυσιογνωμίας της πόλης.
Συγκεκριμένα, το δημοτικό συμβούλιο ψήφισε ομόφωνα α) τη λήψη απόφασης για τη μερική αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών στον δήμο μόνο σε όσες περιπτώσεις γίνεται χρήση των άρθρων 10 παρ. 1, 15 παρ. 8 και 19 παρ. 2 περ. α’ του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού ως ισχύει, και ιδιαίτερα στη σωρευτική χρήση αυτών (εξαιρουμένου του άρθρου 25 παρ. 1, που αφορά την αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου), άρθρα που επιτρέπουν τη χορήγηση ευεργετημάτων ύψους για κτίρια τα οποία πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια που ορίζει ο ΝΟΚ έως την έκδοση και τη δημοσίευση της σχετικής με το ανωτέρω θέμα απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, β) την επίσπευση και άμεση ολοκλήρωση των ελέγχων της Υπηρεσίας Δόμησης του δήμου στα κτίρια στα οποία έχουν εκδοθεί οικοδομικές άδειες κατ’ επίκληση των ευεργετικών διατάξεων του ΝΟΚ.
Αντίστοιχη πρόθεση εξέφρασε αρχικά και ο δήμαρχος Γλυφάδας, τελικά όμως δεν έθεσε προς ψήφιση στο δημοτικό συμβούλιο την πρόταση περί αναστολής έκδοσης οικοδομικών αδειών, αναμένοντας τις διευκρινίσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το ενδεχόμενο αναστολής αδειών που σχετίζονται με τον ΝΟΚ εξετάζουν, σύμφωνα με πληροφορίες, και άλλοι δήμοι της Αττικής, μεταξύ των οποίων οι Δήμοι Πετρούπολης και Παπάγου-Χολαργού.
