Ανεπίδεκτη μαθήσεως: Η Κομισιόν αναβιώνει τις τραπεζικές πρακτικές που προκάλεσαν την οικονομική κρίση του 2008

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να δώσει νέα πνοή σε μια χρηματοοικονομική πρακτική που συνδέεται με την πρόκληση της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, καθώς προσπαθεί να δώσει ώθηση στον δανεισμό των τραπεζών προς την οικονομία.

Η Κομισιόν δημοσιεύει ένα πακέτο κανονισμών που στοχεύει στην αναβίωση του κλάδου της «τιτλοποίησης», αφού οι αυστηροί νόμοι μετά την κρίση σχεδόν εξαφάνισαν τη χρήση της πρακτικής στο μπλοκ.

Η τιτλοποίηση είναι η πρακτική όπου οι τράπεζες ανασυσκευάζουν και μεταπωλούν χρέος, όπως είχε εξηγήσει απλά η ηθοποιός Μάργκοτ Ρόμπι στην ταινία «The Big Short».

Η μηχανική αυτή επιτρέπει στις τράπεζες να μεταφέρουν ορισμένα περιουσιακά στοιχεία από τους ισολογισμούς τους, δίνοντάς τους περισσότερο χώρο για να χορηγήσουν νέα δάνεια.

Στην περίοδο άνθησης των δανείων πριν από το 2008, οι αμερικανικές τράπεζες πούλησαν τα πιο επισφαλή δάνεια τα λεγόμενα «subprime» (υψηλού κινδύνου) σε επενδυτές σε όλο τον κόσμο. Όταν έσκασε η φούσκα της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ και οι δανειολήπτες αθετούσαν μαζικά τις υποχρεώσεις τους, ακολούθησε μια παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.

Οι Βρυξέλλες θέλουν τώρα να χαλαρώσουν τους κανόνες που διέπουν την πρακτική, πράγμα που σημαίνει ότι οι τράπεζες θα πρέπει να διαθέσουν λιγότερα κεφάλαια για τα δάνεια που διαπραγματεύονται, καθώς και να χαλαρώσουν τους κανόνες δέουσας επιμέλειας και αναφοράς σχετικά με την πρακτική.

Ωστόσο, η Κομισιόν επιμένει ότι θα παραμείνουν αρκετές δικλείδες ασφαλείας για να μην  επαναληφθεί το 2008.

Αγορά «νάνος»

Η ευρωπαϊκή αγορά είναι μικροσκοπική σε σύγκριση με άλλες παγκοσμίως: Μειώθηκε από περίπου 2 τρισεκατομμύρια ευρώ στην κορύφωσή της πριν από την κρίση, σε 1,2 τρισεκατομμύρια ευρώ τώρα.

Η αγορά των ΗΠΑ έχει αυξηθεί από 11,3 τρισεκατομμύρια δολάρια (9,76 τρισεκατομμύρια ευρώ) το 2008, σε 13,7 τρισεκατομμύρια δολάρια (11,83 τρισεκατομμύρια ευρώ) τώρα – οδηγώντας ανώτερους αξιωματούχους της Επιτροπής να χαρακτηρίσουν την τιτλοποίηση ως «υποεκμεταλλευόμενο εργαλείο στην Ευρώπη».

Πολιτικές αναφορές από προσωπικότητες όπως οι πρώην Ιταλοί πρωθυπουργοί Ενρίκο Λέτα και Μάριο Ντράγκι σχετικά με το πώς να ενισχυθεί η προβληματική οικονομία του μπλοκ, ζήτησαν αναβίωση της τιτλοποίησης στην ΕΕ για την τόνωση του τραπεζικού δανεισμού προς τις επιχειρήσεις.

Η ώθηση στην τιτλοποίηση αποτελεί μέρος του ευρύτερου σχεδίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τόνωση μιας επενδυτικής κουλτούρας στο μπλοκ και την αναστροφή της φθίνουσας οικονομικής ανάπτυξης.

Κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και της Γερμανίας, έχουν ασκήσει έντονες πιέσεις για να χαλαρώσουν οι κανόνες, καθώς αυτό θα ενίσχυε τον τραπεζικό τους τομέα, ενώ οι Υπουργοί Οικονομικών και οι αρχηγοί Κυβερνήσεων κάλεσαν την Επιτροπή να αναζωογονήσει την αγορά — καθιστώντας το πολιτική προτεραιότητα για την Πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Οι τράπεζες θα ενθουσιαστούν βλέποντας μια αναβίωση της πρακτικής στην Ευρώπη — κυρίως επειδή η κατοχή λιγότερων κεφαλαίων έναντι του κινδύνου τιτλοποιήσεων θα τους δώσει περισσότερα μετρητά για να αξιοποιήσουν.

Τα αλλά…

Η Κομισιόν ελπίζει ότι αυτό θα μεταφραστεί σε περισσότερο διαθέσιμο τραπεζικό δανεισμό — αλλά υπάρχουν πολλοί που δεν είναι πεπεισμένοι.

Η ΜΚΟ Finance Watch δήλωσε ότι οι τιτλοποιήσεις «δεν θα διοχετεύσουν κεφάλαια εκεί που χρειάζονται περισσότερο» επειδή «αποτελούνται από λάθος είδος δανείων και χρησιμοποιούνται με λάθος τρόπο».

Η ΜΚΟ υποστήριξε ότι οι τράπεζες δεν έχουν καμία υποχρέωση να χρησιμοποιούν το λεγόμενο «απελευθερωμένο κεφάλαιο» για να υποστηρίξουν δάνεια «προς τα παραγωγικά τμήματα της οικονομίας» και ότι τα επιπλέον μετρητά θα χρησιμοποιούνται συνήθως «για την εκπλήρωση των κανονιστικών απαιτήσεων ή την ενίσχυση των αποδόσεων των μετόχων μέσω μερισμάτων ή επαναγορών».

Οι κορυφαίοι τραπεζικοί επόπτες στο εποπτικό σκέλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) προειδοποίησαν ότι η μείωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων των τραπεζών σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της αγοράς τιτλοποιήσεων «δεν θα παρείχε περαιτέρω κίνητρο για τη μεταφορά κινδύνων εκτός του τραπεζικού τομέα και θα είχε ως αποτέλεσμα περαιτέρω αποκλίσεις από τα διεθνή πρότυπα».

• Η σχετική προειδοποίηση της ΕΚΤ:

Η ΕΚΤ κάλεσε επίσης την Επιτροπή να αντλήσει «τα διδάγματα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, όταν οι αδιαφανείς και πολύπλοκες τιτλοποιήσεις οδήγησαν σε υπερβολική ανάληψη κινδύνων», προειδοποιώντας ότι η ΕΕ θα πρέπει «να διασφαλίσει ότι η τιτλοποίηση δεν δημιουργεί υπερβολική μόχλευση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα τροφοδοτώντας φούσκες περιουσιακών στοιχείων και κρύβοντας κινδύνους στους ισολογισμούς των τραπεζών».

Πηγή: Politico