Άρθρο-κόλαφος: Γιατί η ελληνική οικονομία δεν είναι success story

Μια ανάλυση της ιστοσελίδας invezz.com η οποία ειδικεύεται σε θέματα επενδυτικής φύσεως, αναδεικνύει τα προβλήματα που έχει η ελληνική οικονομία και καταρρίπτει το αφήγημα του success story που πολλοί χρησιμοποίησαν, αλλά ουδείς μέσος πολίτης κατάλαβε στην καθημερινότητά του.

Όπως σημειώνεται από τον μακροοικονομικό αναλυτή Dionysis Partsinevelos που υπογράφει το σχετικό άρθρο, υπάρχουν τρία βασικά σημεία αναφοράς στην ελληνική οικονομία που έρχονται σε αντίθεση με το success story:

1. Η Ελλάδα αποκλίνει από την Ευρώπη σε μισθούς, παραγωγικότητα και επενδύσεις.
2. Τα περισσότερα κέρδη εισοδήματος ωφελούν το κορυφαίο 10%, ενώ η φτώχεια αυξάνεται για όλους τους άλλους.
3. Η χώρα εξακολουθεί να μην έχει μια πραγματική οικονομική στρατηγική πέρα ​​από τον τουρισμό και τα ακίνητα.

Το άρθρο-κόλαφος για την ελληνική οικονομία

Η ιστορία της ανάκαμψης της Ελλάδας έχει γίνει κλισέ τον τελευταίο χρόνο.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι μιλούν για μια νέα εποχή, ενώ οι αναλυτές επισημαίνουν δημοσιονομικά πλεονάσματα και αναβαθμίσεις στις αξιολογήσεις. Οι αριθμοί στον τουρισμό συνεχίζουν να σπάνε ρεκόρ. Αλλά δεν είναι όλοι πεπεισμένοι.

Μια πιο προσεκτική ματιά στα δεδομένα δείχνει ότι το βιοτικό επίπεδο είναι στάσιμο, οι μισθοί έχουν παραμείνει σταθεροί και η πραγματική οικονομική πρόοδος απουσιάζει. Ποια είναι λοιπόν η πραγματική ιστορία;

Πώς έπεσε η Ελλάδα τόσο έξω;

Τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας δεν ξεκίνησαν το 2008. Ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα. Μετά την πτώση της χούντας τη δεκαετία του 1970, οι διαδοχικές κυβερνήσεις βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό στον δανεισμό για την κατασκευή δρόμων, την επέκταση του δημόσιου τομέα και την αύξηση των μισθών.

Μέχρι την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη το 2001, το χρέος της είχε ήδη φτάσει το 97% του ΑΕΠ. Και αυτό το ποσοστό θα διογκωνόταν την επόμενη δεκαετία.

Σε αντίθεση με άλλες χρεωμένες χώρες, η Ελλάδα δεν είχε πλέον νομισματικά εργαλεία. Δεν μπορούσε να υποτιμήσει το νόμισμά της ή να τυπώσει χρήμα.

Όταν χτύπησε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, οι πιστωτικές αγορές πάγωσαν. Το ΑΕΠ κατέρρευσε κατά πάνω από 25% μεταξύ 2009 και 2014.

Οι συντάξεις μειώθηκαν. Η ανεργία έφτασε το 28%. Και τα δημόσια περιουσιακά στοιχεία πουλήθηκαν υπό συνθήκες διάσωσης.

Από τότε, η χώρα στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό και τα ακίνητα. Αλλά αυτά δεν είναι κινητήριες δυνάμεις παραγωγικότητας. Δεν έχουν αυξήσει τους μισθούς ούτε έχουν δημιουργήσει βιώσιμη ανάπτυξη.

Έχουν απλώς κρύψει την πραγματικότητα ότι η Ελλάδα ήταν μια χώρα χωρίς σαφές οικονομικό μοντέλο, χωρίς βιομηχανική βάση και χωρίς σχέδιο.

Αυξάνονται όντως τα εισοδήματα;

Η πιο συνηθισμένη πολιτική αφήγηση για την ελληνική οικονομία, είναι ότι τα εισοδήματα αυξάνονται. Τεχνικά, αυτό ισχύει, αλλά μόνο σε ονομαστικούς όρους. Προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό, η εικόνα αλλάζει.

Πρόσφατη έρευνα χρησιμοποιώντας δεδομένα από την ΕΛΣΤΑΤ και την Eurostat, προσπάθησε να αποκαλύψει την πραγματική κατάσταση.

Σύμφωνα με την έρευνα, για να είσαι πλουσιότερος από το 50% των Ελλήνων, χρειάζεσαι 1.533 ευρώ το μήνα. Το πλουσιότερο 10% ξεκινά από τα 3.100 ευρώ.

Αυτοί οι αριθμοί δεν είναι ανταγωνιστικοί με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Στη Γαλλία ή τη Γερμανία, αυτό το εισόδημα τοποθετεί τους Έλληνες κοντά στον πάτο.

• Υπό τον ΣΥΡΙΖΑ (2015–2019), οι Έλληνες με χαμηλό εισόδημα είδαν κέρδη πραγματικού εισοδήματος, κυρίως λόγω των επιδομάτων.
• Υπό τη Νέα Δημοκρατία (2019–2023), τα κέρδη επικεντρώθηκαν στην κορυφή. Το φτωχότερο 80% είδε αύξηση πραγματικού εισοδήματος μικρότερη από 1% ετησίως.

Εν τω μεταξύ, το πλουσιότερο 10% κέρδισε τα περισσότερα, ειδικά μετά το 2022, όταν ο πληθωρισμός χτύπησε σκληρά και η κυβέρνηση δεν κατάφερε να μετριάσει το πλήγμα.

Παρόλο που η Νέα Δημοκρατία είχε 8 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερα σε δημοσιονομικούς πόρους ετησίως από τον ΣΥΡΙΖΑ, το μεγαλύτερο μέρος αυτών πήγε στην εξυπηρέτηση του χρέους, στην άμυνα και σε εφάπαξ ενεργειακές επιδοτήσεις. Τίποτα από αυτά δεν έκανε διαρθρωτική διαφορά στους πραγματικούς μισθούς.

Η στεγαστική είναι κρίση απλώς ένα πρόβλημα τιμών;

Όχι. Είναι κυρίως πρόβλημα εισοδήματος. Οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί απότομα από το 2015. Στην Αθήνα, η μέση τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο έχει αυξηθεί κατά 88%. Αλλά αυτή η αύξηση από μόνη της δεν εξηγεί την στεγαστική κρίση.

Χώρες όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Ρουμανία, όπου οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν επίσης απότομα, έχουν δει το βάρος στα νοικοκυριά να μειώνεται.

Στην Ελλάδα, το 90% των ενοικιαστών χαμηλού εισοδήματος αντιμετωπίζουν άγχος για το κόστος στέγασης, σύμφωνα με την έρευνα. Το ποσοστό αυτό είναι κάτω από 30% στις 10 φτωχότερες χώρες της ΕΕ.

Ακόμα και οι Έλληνες της μεσαίας τάξης επηρεάζονται. Μεταξύ 2015 και 2023, οι δυσκολίες στέγασης μεταξύ των νοικοκυριών μεσαίου εισοδήματος μειώθηκαν σε όλη την Ευρώπη. Στην Ελλάδα, κόλλησαν στο 15%.

Αυτό δεν οφείλεται στην έλλειψη προσφοράς κατοικιών. Είναι επειδή τα εισοδήματα απλώς δεν έχουν μεταβληθεί. Ο χειρισμός της Airbnb από την κυβέρνηση, το πρόγραμμα Golden Visa και τα ακίνητα που κατέχονται από τράπεζες, επιδείνωσαν τα πράγματα.

Ο πληθωρισμός των ενοικίων παραμένει εκτός ελέγχου, ενώ άλλες χώρες έχουν σταθεροποιηθεί. Το κράτος διάβασε λάθος το πρόβλημα και τώρα το σύστημα στέγασης είναι διαλυμένο.

Τι απέγιναν οι πραγματικές επενδύσεις;

Η Ελλάδα εξακολουθεί να μην επενδύει στο μέλλον της. Το μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου της συνεχίζει να διοχετεύεται σε ακίνητα και δημόσιες συμβάσεις. Οι βιομηχανικές επενδύσεις, αυτές που δημιουργούν παραγωγική ικανότητα και εξαγωγές, παραμένουν σταθερές.

Σε χώρες όπως η Σλοβενία ​​και η Τσεχική Δημοκρατία, οι επενδύσεις στη μεταποίηση έχουν αυξήσει την παραγωγικότητα και τους μισθούς. Αυτές οι οικονομίες ξεπερνούν πλέον την Ελλάδα τόσο σε αγοραστική δύναμη όσο και σε οικονομική πολυπλοκότητα.

Αντίθετα, η Ελλάδα παραμένει κολλημένη στον πάτο της ΕΕ στην παραγωγή προστιθέμενης αξίας.

Ο Άτλας Οικονομικής Πολυπλοκότητας του Χάρβαρντ το επιβεβαιώνει. Η Ελλάδα παράγει λιγότερα αγαθά υψηλής πολυπλοκότητας από οποιοδήποτε άλλο μέλος της ΕΕ.

Ακόμα και η βασική επεξεργασία, όπως η μετατροπή του βαμβακιού σε ύφασμα, για παράδειγμα, ανατίθεται σε εξωτερικούς συνεργάτες. Η Ελλάδα εξάγει πρώτες ύλες και επανεισάγει τελικά προϊόντα με πενταπλάσιο κόστος.

Το βασικό πρόβλημα στην ελληνική οικονομία είναι η κατεύθυνση και όχι μόνο το κεφάλαιο. Τα κεφάλαια ρέουν προς τη στέγαση και την άμυνα. Όχι προς την τεχνολογία, την εφοδιαστική ή άλλους ανταγωνιστικούς κλάδους.

Γιατί αυξάνεται η φτώχεια σε μια λεγόμενη ανάκαμψη;

Η φτώχεια στην Ελλάδα δεν εξαφανίζεται. Στην πραγματικότητα, χειροτερεύει. Η υλική και κοινωνική στέρηση παραμένει πολύ πάνω από τους μέσους όρους της ΕΕ. Από το 2023, έχει μάλιστα αυξηθεί.

Οι τιμές των τροφίμων είναι υψηλές και το πρόγραμμα «Καλάθι του Νοικοκυριού» δεν είχε καμία επίδραση. Οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν νωρίτερα και παρέμειναν υψηλές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη. Ακόμα και όταν άρχισαν να εφαρμόζονται οι επιδοτήσεις, η ζημιά είχε γίνει.

Οι ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες έχουν επιστρέψει σε επίπεδα κρίσης. Το 2024, το 12% των Ελλήνων ανέφερε ότι δεν λάμβανε την απαραίτητη φροντίδα, πέντε φορές τον μέσο όρο της ΕΕ.

Η εγκληματικότητα αυξάνεται ξανά, μετά από μια σύντομη πτώση πριν από μια δεκαετία. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ένα σύστημα που δεν προσφέρει στους πολίτες του.

Μήπως η ελληνική οικονομία κινείται προς τα πίσω;

Η Ελλάδα φαίνεται να αποκλίνει από την Ευρώπη. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες έχουν ήδη ξεπεράσει την ελληνική οικονομία σε αγοραστική δύναμη, εισόδημα και βιομηχανική ισχύ.

Η Ελλάδα υστερεί σε κάθε βασικό τομέα που ορίζει τη μακροπρόθεσμη ευημερία:

• παραγωγικότητα,
• αύξηση εισοδήματος,
• κατεύθυνση επενδύσεων,
• δημόσιες υπηρεσίες και
• ανθρώπινο κεφάλαιο.

Η αφήγηση της «ιστορίας επιτυχίας» επιβιώνει μόνο επειδή ο πήχης είναι χαμηλός και οι μετρήσεις διαμορφώνονται επιλεκτικά.

Και αυτή είναι μια κρίση επιλογών. Η Ελλάδα είχε περισσότερα χρήματα, περισσότερο χρόνο και περισσότερη υποστήριξη από σχεδόν οποιαδήποτε χώρα στη σύγχρονη ιστορία. Αλλά απέτυχε να μετατρέψει αυτά τα περιουσιακά στοιχεία σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Αν δεν αλλάξει αυτό, η Ελλάδα όχι μόνο θα μείνει πίσω, αλλά μπορεί να καταστεί άσχετη στο ευρωπαϊκό οικονομικό τοπίο. Τα πακέτα διάσωσης αποτελούν παρελθόν και τώρα η όμορφη μεσογειακή χώρα μένει μόνη της να σώσει την οικονομία της.

Πηγή: invezz