Τέλος εποχής για το περίφημο «Καλάθι του Νοικοκυριού», το μέτρο μέσω του οποίου η κυβέρνηση υποτίθεται πως προσπάθησε να αντιμετωπίσει το κύμα εκρηκτικής ακρίβειας σε τρόφιμα και είδη ευρείας κατανάλωσης.
Από 1η Νοεμβρίου το «Καλάθι» θα είναι παρελθόν, μετά από αλλεπάλληλες παρατάσεις, η τελευταία από τις οποίες δόθηκε τον περασμένο Μάιο, με ισχύ έως τις 31 Οκτωβρίου. Παρότι αρκετοί θεωρούσαν βέβαιο ότι θα υπάρξει ακόμη μία παράταση, το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης για τη σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή δεν περιλαμβάνει σχετική πρόβλεψη.
Η λήξη του μέτρου ήταν μάλλον αναμενόμενη, μετά την ανακοίνωση των μειώσεων τιμών σε πάνω από 2.000 προϊόντα στα σούπερ μάρκετ. Μειώσεις ωστόσο, που για τους καταναλωτές είναι περισσότερο στα χαρτιά και όχι στα ράφια.
Οι αλλαγές από την 1η Νοεμβρίου
Με το ίδιο νομοσχέδιο επιχειρείται – έστω και καθυστερημένα – να ενισχυθεί η διαφάνεια στη διαμόρφωση των τελικών τιμών των νωπών προϊόντων, κυρίως φρούτων και λαχανικών. Η ανάγκη για ένα πιο «καθαρό» σύστημα τιμολόγησης θεωρείται επιτακτική, καθώς οι καταγγελίες παραγωγών για υπερβολικές επιβαρύνσεις στη διαδρομή από το χωράφι μέχρι το ράφι παραμένουν πολλές και διαχρονικές.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της τομάτας, που ενώ μπορεί να φεύγει από τον παραγωγό περί τα 0,50 ευρώ το κιλό, φτάνει στο ράφι με έως και τριπλάσια τιμή. Η ψαλίδα αυτή, που συχνά «κρύβεται» πίσω από τα ενδιάμεσα στάδια της αλυσίδας, παραμένει ένα από τα πιο αδύναμα σημεία της αγοράς.
Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι «στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου αναγράφονται, κατά τρόπο προσήκοντα και ευκρινή, τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει η πορεία διαμόρφωσης της τελικής τιμής προϊόντος σε νωπά προϊόντα, με σκοπό την προστασία του καταναλωτικού κοινού και τη διαφύλαξη του υγιούς ανταγωνισμού».
Έτσι, καθώς έχει καταργηθεί το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, προφανής στόχος είναι να φανούν τα ποσοστά κέρδους στα ενδιάμεσα στάδια της αλυσίδας, αλλά μένει να φανεί αν η διαφάνεια αυτή θα έχει πραγματικό αντίκτυπο στις τιμές που πληρώνει ο καταναλωτής.
Τι παραμένει το ίδιο
Αν και το «Καλάθι του Νοικοκυριού» αποσύρεται, το νομοσχέδιο παρατείνει έως τις 30 Ιουνίου 2026 τρεις βασικές δικλείδες προστασίας των καταναλωτών:
- Υποχρέωση ενημέρωσης για αυξήσεις τιμών: Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 90 εκατ. ευρώ οφείλουν να ενημερώνουν το υπουργείο Ανάπτυξης για κάθε αύξηση τιμής αγοράς από προμηθευτές σε βασικά αγαθά διαβίωσης.
- Ανακοίνωση τιμών οπωροκηπευτικών: Οι ίδιες επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να δηλώνουν τις λιανικές τιμές πώλησης οπωροκηπευτικών, ώστε το υπουργείο να δημοσιοποιεί ενδεικτικές τιμές στους καταναλωτές, κυρίως μέσω της πλατφόρμας e-katanalotis.
- Απαγόρευση προσφορών μετά από αυξήσεις: Για προϊόντα των οποίων έχει ανακοινωθεί αύξηση τιμής, απαγορεύεται κάθε προωθητική ενέργεια ή έκπτωση για τρεις μήνες από την ημερομηνία εφαρμογής της αύξησης.
Δείτε επίσης:
Σούπερ μάρκετ: Μειώσεις τιμών στα χαρτιά, όχι στα ράφια
Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών: «Καμία μείωση τιμών σήμερα στα σούπερ μάρκετ»
