Η Ορθόδοξη Εκκλησία, σύμφωνα με το εορτολόγιο, τιμά σήμερα τη μνήμη δύο ξεχωριστών μορφών της πρώιμης χριστιανικής παράδοσης, της Οσίας Ξανθίππης και της Οσίας Πολυξένης. Οι δύο γυναίκες έζησαν κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ. και θεωρούνται από τις πρώτες χριστιανές που άφησαν την ειδωλολατρική πλάνη και ακολούθησαν τον Χριστό, προσφέροντας τον εαυτό τους στη διάδοση του Ευαγγελίου.
Η Ξανθίππη καταγόταν από ευγενή οικογένεια και ήταν σύζυγος του Πρωτολέοντος, άρχοντα της Ισπανίας. Η γνωριμία της με τον Απόστολο Παύλο στάθηκε καθοριστική για τη ζωή της. Όταν ο Απόστολος πέρασε από την Ιβηρική, εκείνη άκουσε το θείο κήρυγμα και πίστεψε βαθιά στον Χριστό. Η μεταστροφή της δεν έμεινε ιδιωτική∙ αντίθετα, με την αφοσίωση και τη θερμή της πίστη, οδήγησε και άλλους στην αλήθεια του Ευαγγελίου, ξεκινώντας από το ίδιο της το σπίτι.
Η Πολυξένη, η μικρότερη αδελφή της Ξανθίππης, υπήρξε επίσης γνήσια μαθήτρια του Χριστού. Από μικρή αφιερώθηκε στον Κύριο, ζώντας με εγκράτεια και καθαρότητα. Η βιοτή της χαρακτηρίστηκε από την αυστηρή άσκηση, την προσευχή και την προσφορά στους πάσχοντες. Παρότι γυναίκες σε μια εποχή που κυριαρχούσε η πατριαρχική αντίληψη, οι δύο αδελφές δεν δίστασαν να ακολουθήσουν με θάρρος την κλήση του Θεού, γινόμενες φωτεινά παραδείγματα αγνότητας και αποστολικής δράσης.
Η συμβολή τους στην εξάπλωση της πίστης υπήρξε σημαντική. Η Ξανθίππη, με το κύρος της κοινωνικής της θέσης, βοήθησε στη διάδοση του χριστιανισμού στην Ισπανία. Η Πολυξένη, με τον ασκητικό και ιεραποστολικό της αγώνα, ενίσχυσε πνευματικά πολλές ψυχές. Οι μνήμες τους έμειναν ζωντανές στις τοπικές Εκκλησίες και η τιμή τους εξαπλώθηκε στον ορθόδοξο κόσμο.
Ἀπολυτίκιον:
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας πίστεως, τὸ φῶς δεχθεῖσα, ἔργοις ἔλαμψας, τῆς εὐσεβείας, Πολυξένη Ὁσία θεόληπτε· καὶ ἐν τῷ βίῳ Χριστὸν ἐμεγάλυνας, σὺν τῇ συγχρόνῳ ἀμέμπτοις σου πράξεσι· μεθ’ ἧς πρέσβευε Κυρίῳ τῷ σὲ δοξάσαντι, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Η Αγία Ραΐς η Παρθένος
Μαζί με τις Οσίες Ξανθίππη και Πολυξένη, η Εκκλησία τιμά και την Αγία Ραΐδα την Παρθένο, μια νεαρή κοπέλα που έζησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ. Η Ραΐς από μικρή ηλικία είχε διαποτιστεί με την αγάπη για τον Χριστό και την επιθυμία να ζήσει αφιερωμένη σε Αυτόν.
Η ζωή της συνδέθηκε με τα χρόνια των σκληρών διωγμών κατά των χριστιανών. Η ίδια δεν υπέκυψε σε φόβο ούτε σε απειλές. Αντιθέτως, ομολόγησε δημόσια την πίστη της και αρνήθηκε να συμμετάσχει σε ειδωλολατρικές τελετές. Αυτό προκάλεσε την οργή των ειδωλολατρών αρχόντων, οι οποίοι θέλησαν να την εξευτελίσουν και να τη φοβίσουν.
Η νεαρή Ραΐς όμως στάθηκε με απέραντο θάρρος απέναντι στους διώκτες της. Ο βίος της καταγράφει ότι υπέστη μαρτυρικό θάνατο σε ηλικία μόλις δώδεκα ετών, μαρτυρώντας με το αίμα της για τον Χριστό. Η Εκκλησία τη χαρακτηρίζει “παρθένο” όχι μόνο λόγω της αγνότητας της ζωής της, αλλά και λόγω της ανυποχώρητης πίστης της, που δεν μολύνθηκε από τις πλάνες της εποχής.
Η Αγία Ραΐς είναι ιδιαίτερα αγαπητή στους πιστούς, διότι δείχνει πως ακόμα και οι πιο νέες ηλικίες μπορούν να φτάσουν στην κορυφή της αρετής και της αγιότητας. Η θυσία της εμπνέει τους νέους και τις νέες της Εκκλησίας να ζουν με ανδρεία και συνέπεια, χωρίς να φοβούνται τις δυσκολίες ή τις αντιξοότητες.
Εορτολόγιο και σημασία των μορφών αυτών για την Ορθοδοξία
Η μνήμη των Οσίων Ξανθίππης, Πολυξένης και της Αγίας Ραΐδος δεν αποτελεί απλώς ένα ιστορικό γεγονός, αλλά μια ζωντανή υπενθύμιση για όλους τους πιστούς. Μέσα από τις ζωές τους, η Εκκλησία προβάλλει το πρότυπο της γυναικείας αγιότητας, που δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένους ρόλους, αλλά αναδεικνύει τη δύναμη της πίστης και της αφιέρωσης στον Χριστό.
Οι Όσιες Ξανθίππη και Πολυξένη φανερώνουν πώς οι πρώτοι χριστιανοί, με θάρρος και αυταπάρνηση, έθεσαν τις βάσεις για τη διάδοση του Ευαγγελίου, παρά τις κοινωνικές και πολιτιστικές αντιστάσεις. Η Αγία Ραΐς, με το μαρτύριό της, υπενθυμίζει ότι η αληθινή ζωή βρίσκεται στην αφοσίωση στον Θεό, ακόμη και όταν αυτό συνεπάγεται θυσία.
Για την Ορθοδοξία, οι μορφές αυτές αποτελούν πνευματικούς οδηγούς. Η ζωή τους τονίζει την αξία της πίστης, της αγνότητας, της αγάπης και της ομολογίας. Διδάσκουν ότι η αγιότητα δεν είναι προνόμιο των λίγων, αλλά κάλεσμα για όλους. Και δείχνουν ότι η γυναικεία παρουσία στην Εκκλησία δεν υπήρξε ποτέ δευτερεύουσα, αλλά πάντοτε δυναμική και ουσιαστική.
Σήμερα, σύμφωνα με το εορτολόγιο, έχουν γιορτή οι:
- Ξανθίππη, Ξανθή, Ξανθούλα, Ξάνθιππος
- Πολυξένη, Ξένη, Ξένια
- Ραΐς, Ραΐδα
- Ίρις, Ίριδα
Δείτε επίσης:
