Στο κυβερνητικό στρατόπεδο η υπερψήφιση του νέου εργασιακού νομοσχεδίου συνοδεύτηκε από ανάμεικτα συναισθήματα. Από τη μία πλευρά ήταν έκδηλη η ικανοποίηση, διότι το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας θα μπορούσε να θεωρηθεί, σχετικά εύκολα, μια κοινοβουλευτική και πολιτική νίκη.
- Του Ανδρέα Καψαμπέλη
Την ίδια ώρα, όμως, τα πιο έμπειρα και «μπαρουτοκαπνισμένα» στελέχη της Ν.Δ. δεν έκρυβαν την ανησυχία τους μήπως η νίκη αυτή αποδειχθεί στην πορεία πύρρειος.
Κάνοντας έναν πρώτο απολογισμό της «μάχης των μαχών», όπως ίσως βιάστηκαν από την αντιπολίτευση να τη χαρακτηρίσουν, η Ν.Δ. είχε απώλειες. Παρά τις επιφυλάξεις που είχαν διατυπωθεί για επιμέρους ρυθμίσεις από μερικούς βουλευτές και παρά την ένταση της αντιπαράθεσης στη Βουλή, η πλειοψηφία των 158 αποδείχθηκε συμπαγής, επιβεβαιώνοντας ότι τουλάχιστον σε μείζονα θέματα ουδείς πρόκειται να θέσει σε αμφισβήτηση την κυβερνητική σταθερότητα.
«Πρόβα τζενεράλε»
Αυτή, μάλιστα, ήταν ουσιαστικά και η πρώτη μεγάλη αναμέτρηση κατά τη φάση εξόδου από την πανδημία, η οποία εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο έριχνε τη σκιά της. Ορισμένοι θεωρούν ότι ήταν και μια «πρόβα τζενεράλε» για το τι θα συμβεί από εδώ και πέρα, καθώς -εκτός απροόπτου και βοηθούσης της θερινής παρένθεσης- φαίνεται να δρομολογείται η επιστροφή στην κανονικότητα.
Επίσης, φάνηκε ότι παρά τη μαζικότητά τους, τηρουμένων των αναλογίων και σε σύγκριση με το παρελθόν, οι απεργιακές κινητοποιήσεις κατά του νομοσχεδίου δεν έπαιξαν κάποιο καταλυτικό ρόλο. Και φυσικά ούτε κατ’ ελάχιστον είχαν την επίδραση παλαιότερων μαζικών αντιδράσεων που ήταν σε θέση, όπως είχε γίνει με το ασφαλιστικό επί Γιαννίτση, να ματαιώσουν ευθύς εξαρχής τις προωθούμενες ρυθμίσεις και να φέρουν τα πάνω κάτω.
Ανενεργός;
Παρά ταύτα, κατά τη δεύτερη ανάγνωση των πραγμάτων η ανησυχία που διατυπώνεται αφορά την «επόμενη ημέρα» της ψήφισης του νέου νομοθετήματος. Αφορά το στάδιο της εφαρμογής του, από την οποία θα κριθεί και ο πραγματικός βαθμός της επιτυχίας του. Ήδη υπάρχουν αρκετοί οι οποίοι, επικαλούμενοι την εμπειρία και από προηγούμενες νομοθετικές παρεμβάσεις και «μεταρρυθμίσεις», προβλέπουν ότι ο εργασιακός νόμος που ψηφίστηκε μετ’ επαίνων προχθές θα παραμείνει ανεφάρμοστος και ότι οι κρίσιμες και επίμαχες διατάξεις του θα αποδειχθούν ανενεργές.
Ο δεύτερος κίνδυνος είναι η προσπάθεια υλοποίησης κυρίως των μέτρων που έχουν σχέση με το οκτάωρο και την ουσιαστική μετατροπή του σε δεκάωρο να συμπέσει με μια περίοδο γενικότερων κοινωνικών εντάσεων, που απειλείται στον ορίζοντα από το φθινόπωρο. Ήδη τα σύννεφα που συγκεντρώνονται σε διάφορα μέτωπα ενισχύουν αυτό το ενδεχόμενο, οπότε σε μια τέτοια περίπτωση η εφαρμογή του νόμου δεν θα αποδειχθεί εύκολη υπόθεση και -ανάλογα με τις γενικότερες συνθήκες- θα χρειαστεί τότε η κυβέρνηση να επωμιστεί και το ανάλογο κόστος, πρωτίστως πολιτικό.
Υπεροψία των δημοσκοπήσεων
Στην παρούσα φάση πολλοί από τους προβληματισμούς αυτούς, κοινωνοί των οποίων είναι στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους «γαλάζιοι» βουλευτές και στελέχη, αντιμετωπίζονται ως «μακράν της πραγματικότητας» από τους επίσημους κυβερνητικούς παράγοντες. Η εκτίμηση αυτή στηρίζεται στην εικόνα που παράγουν οι δημοσκοπήσεις, σε συνδυασμό ωστόσο με μια υπαρκτή κοινωνική αδράνεια αφενός και με την αδυναμία της αντιπολίτευσης να επιβάλει τον δικό της ρυθμό στην πολιτική αντιπαράθεση αφετέρου.
Άλλωστε, πέρα από τα βάρη του δικού της κυβερνητικού παρελθόντος κατά τη μνημονιακή περίοδο, η αντιπολίτευση βομβάρδιζε όλες αυτές τις ημέρες ένα νομοσχέδιο δεκάδες επιμέρους άρθρα του οποίου όμως τελικά ψήφισε, υπό την ανάγκη της ενσωμάτωσης (θετικών) ευρωπαϊκών οδηγιών.
Επιφανειακή ηρεμία μέχρι το φθινόπωρο – Μετά το καλοκαίρι θα αρχίσουν οι πιέσεις των εταίρων για «συμμάζεμα» της οικονομίας
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η επιφανειακή ηρεμία που παρατηρείται σήμερα εύκολα μπορεί να αποδειχθεί παραπλανητική. Οι πιο επιφυλακτικοί σημειώνουν ότι η κυβέρνηση κάνει το (κλασσικό) λάθος να ερμηνεύει την κόπωση και την απογοήτευση της κοινωνίας ως ανοχή ή ακόμα και αποδοχή. Κάτω από την επιφάνεια, η ύλη που συγκεντρώνεται μοιάζει αρκετά εύφλεκτη και αποτελεί ένα πολύ μεγάλο πολιτικό και κοινωνικό στοίχημα να φανεί ποια μορφή θα πάρουν οι εξελίξεις τους επόμενους μήνες.
Σε αυτή τη φάση ούτε οι δημοσκοπήσεις μπορούν να αποκρύψουν ότι πολύ σημαντικά τμήματα της κοινωνίας παραμένουν αποστασιοποιημένα, αλλά όχι αδιάφορα. Έχοντας βιώσει μια δεκαετία απανωτών κρίσεων και έχοντας χάσει κατά πολύ την εμπιστοσύνη τους στο πολιτικό σύστημα, οι Έλληνες δείχνουν να βρίσκονται περισσότερο σε μια φάση αναζήτησης διεξόδου από το σημερινό πολλαπλό τέλμα. Το κενό που προκαλεί η αναποτελεσματικότητα της σημερινής αντιπολίτευσης νομοτελειακά θα καλυφθεί με κάποιον τρόπο, που αυτή τη στιγμή μπορεί να μην είναι ορατός, αλλά η επώαση δεν μπορεί να αποφευχθεί.
Κι από τη στιγμή που το φθινόπωρο δεν θα φέρει και αναζωπύρωση της πανδημίας, τότε θα φανερωθούν και τα πραγματικά προβλήματα που έως τώρα είτε κρύβονταν κάτω από το χαλί του κορωνοϊού είτε έπαιρναν συνεχείς αναβολές.
Άλλωστε είναι πια εμφανές -και όχι μόνο στο πεδίο των πληροφοριών- ότι έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση και μετά το καλοκαίρι θα γίνουν πιο αισθητά τα πρώτα μηνύματα από τους εξωτερικούς εταίρους της χώρας μας για «συμμάζεμα» της οικονομικής κατάστασης που προκάλεσε στο εσωτερικό η πανδημία.
Και είναι ήδη χαρακτηριστικό ότι το έλλειμμα που εκτινάχτηκε σε επίπεδα που παραπέμπουν στην προ της εισόδου στο πρώτο Μνημόνιο περίοδο και για την τρέχουσα χρονιά αναμένεται να παραμείνει γύρω στο 10%, αλλά θα πρέπει να γνωρίσει σημαντική αποκλιμάκωση εντός του 2022.
Αν και επισήμως οι δημοσιονομικοί κανόνες δεν θα ισχύσουν και για την επόμενη χρονιά, η χώρα μας υποχρεώθηκε ήδη να δεσμευτεί με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής που κατέθεσε για την περίοδο 2022-2025 ότι θα καλύψει μέσα σε μια διετία περίπου δέκα μονάδες από το έλλειμμα για να μπορέσει να δρομολογήσει την επάνοδο έστω και σε «μετριοπαθή» πλεονάσματα. Μια προσαρμογή της τάξης του 10%-11% χωρίς νέα μέτρα λιτότητας -αν όχι ένα νέο… μοντέρνο «Μνημόνιο»- αποτελεί πραγματική ουτοπία και τετραγωνισμό του κύκλου, που η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει εξηγήσει ακόμη πώς θα πετύχει…
