Πρόωρες εκλογές, διπλή κάλπη, απλή αναλογική, διάλυση Βουλής, διερευνητικές εντολές. Η παραπάνω ορολογία κυριαρχεί εσχάτως στον δημόσιο διάλογο, λόγω της άκρατης εκλογολογίας, που ολοένα εντείνεται προϊόντος του χρόνου. Τι προβλέπει όμως το Σύνταγμα σε περίπτωση που ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφασίσει τελικώς να προσφύγει στην κάλπη το φθινόπωρο; Επιπλέον, για ποιον λόγο θεωρείται σχεδόν δεδομένο πως θα υπάρξει και δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, καθώς δεν θα καταστεί δυνατό να προκύψει κυβέρνηση από την πρώτη Κυριακή;
Σε περίπτωση που οι φήμες για προσφυγή στην κάλπη στα μέσα του προσεχούς Σεπτεμβρίου έχουν βάση, αυτό σημαίνει πως ο πρωθυπουργός θα πρέπει να προχωρήσει στις σχετικές ανακοινώσεις στα τέλη Αυγούστου. Μια ημερομηνία που προκρίνεται από πολλούς ενοίκους του Μεγάρου Μαξίμου είναι η 20ή Αυγούστου. Κι αυτό διότι την ημέρα εκείνη η χώρα μας εξέρχεται από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, γεγονός που δύναται να αποτελέσει ένα πρώτης τάξεως θετικό αφήγημα για την κυβέρνηση. Επιπροσθέτως, η ανακοίνωση εκλογών την ημέρα εκείνη ή έστω την επομένη, δηλαδή την Κυριακή 21 Αυγούστου, δεν διαταράσσει και τα μπάνια του λαού, καθώς ακολουθεί την εβδομάδα του Δεκαπενταύγουστου.
Σύμφωνα με το άρθρο 41 του Συντάγματος για τη διάλυση της Βουλής, «το διάταγμα διάλυσης της Bουλής πρέπει να περιλαμβάνει συγχρόνως την προκήρυξη εκλογών μέσα σε 30 ημέρες και τη σύγκληση της νέας Βουλής μέσα σε άλλες 30 ημέρες από τις εκλογές». Συμπερασματικά, το Σύνταγμα προβλέπει ξεκάθαρα πως η κάλπη πρέπει να στηθεί μέσα σε διάστημα το αργότερο 30 ημερών από τη διάλυση της Βουλής, ωστόσο πουθενά δεν αναφέρει τον ελάχιστο δυνατό χρόνο.
Ωστόσο, ο νόμος προβλέπει ρητά μια σειρά από διαδικασίες και προθεσμίες για τις εκλογές που αφορούν την ανακήρυξη των υποψηφίων και των συνδυασμών, την κλήρωση των μελών των εφορευτικών επιτροπών κ.ά. Με βάση τις προθεσμίες αυτές, το νωρίτερο που μπορεί να γίνουν εκλογές από την ημέρα έναρξης της προεκλογικής περιόδου είναι 22 ημέρες.
Αυτό σημαίνει στην πράξη πως, εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοινώσει προσφυγή στην κάλπη στις 20 ή στις 21 Αυγούστου, η κάλπη θα στηθεί το νωρίτερο την 11η Σεπτεμβρίου και το αργότερο τη 18η Σεπτεμβρίου. Γι’ αυτό αυτές οι δύο ημερομηνίες ακούγονται περισσότερο τις τελευταίες εβδομάδες.
Τα αδιέξοδα της απλής αναλογικής και ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης
Τι συμβαίνει, ωστόσο, με την απλή αναλογική και για ποιον λόγο θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως θα υπάρξει και δεύτερη κάλπη; Ο ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούλιο του 2016 άλλαξε τον εκλογικό νόμο και «πέρασε» από τη Βουλή την απλή αναλογική, που καταργεί το μπόνους των 50 εδρών. Με βάση τον νόμο αυτόν, που ισχύει για πρώτη φορά στην προσεχή εκλογική αναμέτρηση (κι αυτό διότι, σύμφωνα με το άρθρο 54 παρ. 1 του Συντάγματος, το εκλογικό σύστημα ορίζεται με νόμο που ισχύει από τις μεθεπόμενες εκλογές) και δεδομένων των συσχετισμών των εκλογικών δυνάμεων αυτή τη στιγμή, η αυτοδυναμία φαντάζει… όνειρο θερινής νυκτός για όλα τα κόμματα, καθώς προκειμένου να υπάρξει πλειοψηφία 151 εδρών απαιτείται εκλογικό ποσοστό πάνω από 46% για το πρώτο κόμμα. Εφόσον κανένα κόμμα δεν εξασφαλίσει τέτοια ποσοστά, την αμέσως επόμενη ημέρα της Κυριακής των εκλογών θα αρχίσει ο γνωστός κύκλος των διερευνητικών εντολών. Την εντολή παίρνει αρχικώς ο αρχηγός του πρώτου κόμματος και προσπαθεί να σχηματίσει κυβέρνηση με άλλο ή άλλα κόμματα. Αν δεν τα καταφέρει, την εντολή παίρνει ο αρχηγός του δεύτερου κόμματος και, αν ούτε οι δικές του προσπάθειες ευοδωθούν, την εντολή λαμβάνει ο τρίτος.
Σε περίπτωση που όλες οι προσπάθειες αποβούν ατελέσφορες -ακόμη και η διαβούλευση της Προέδρου με τα κόμματα-, τότε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου θα αναθέσει τον σχηματισμό κυβέρνησης σε έναν από τους προέδρους των τριών ανώτατων δικαστηρίων της χώρας, προκειμένου να πάμε στις δεύτερες κάλπες, στις οποίες αυτή τη φορά θα ισχύσει ο εκλογικός νόμος που ψήφισε η Ν.Δ. το 2020, δηλαδή της ενισχυμένης αναλογικής.
Από την πρώτη μέχρι τη δεύτερη κάλπη χρειάζεται πάνω από ένας μήνας, αν συνυπολογιστούν τα τριήμερα των διερευνητικών, ο διορισμός υπηρεσιακής κυβέρνησης και οι τουλάχιστον 22 ημέρες που απαιτούνται. Δηλαδή, οι δεύτερες εκλογές θα γίνουν μετά τα μέσα Οκτωβρίου, με το πρώτο κόμμα να μπορεί αυτή τη φορά ευκολότερα να «πιάσει» την πολυπόθητη αυτοδυναμία λόγω ενισχυμένης αναλογικής.
