Αδιαφορία και «όπου βγει»! Φαιδρές δικαιολογίες για τον πλημμυρισμένο ναό της Αρτέμιδoς

Παραμονή Πρωτοχρονιάς, και στις 09.30 το πρωί, μόλις δυο τρεις ώρες αφότου το πρωτοσέλιδο της «δημoκρατίας» με τις φωτό-σοκ από τον «πνιγμένο» ναό της Αρτέμιδας είχε κρεμαστεί στα περίπτερα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής είχε ήδη προλάβει να συντάξει και να στείλει από το υπουργείο Πολιτισμού ένα ενημερωτικό σημείωμα 550 λέξεων στην εφημερίδα μας.

• Από τον Βασίλη Γαλούπη, εφημερίδα «δημοκρατία»

Άλλοτε με σχεδόν απολογητικό ύφος κι άλλοτε με ένα σωρό αχρείαστες «ψυχρές» λεπτομέρειες που χρησιμοποιούνται ως άλλοθι, η Εφορεία Αρχαιοτήτων επιχείρησε να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα.

Προσπαθεί, μάλιστα, να πείσει ότι αυτό είναι κάτι αναπόφευκτο, αφού συμβαίνει επί… αιώνες. Το χειρότερο είναι πως όσο γρήγορη ήταν η «απάντηση» για το δημοσίευμα τόσο αργοπορημένη είναι η κινητοποίηση για να μην παραμένει στις λάσπες και να καταστρέφεται το αρχαίο μνημείο.

Στη Βραυρώνα

Την Τρίτη 31 Δεκεμβρίου, η «δημοκρατία» κυκλοφόρησε με τις εικόνες από τον πλημμυρισμένο και παρατημένο στην μοίρα του ναό της Αρτέμιδας στην Βραυρώνα. Ο ιστορικός χώρος παρέμενε μέσα σε λιμνάζοντα νερά από τη βροχόπτωση της 25ης Δεκεμβρίου.

Επισημαίναμε στο ρεπορτάζ μας ότι αρχαιολόγοι προειδοποιούν για πιθανή κατάρρευση της στοάς, επειδή «το νερό λειτουργεί διαβρωτικά στον πωρόλιθο», όπως και ότι η θάλασσα απέχει μόνο 150-200 μ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έτρεχαν όλοι να βγάλουν selfie με τον Πιερρακάκη…

Στο σημείωμά της η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων αναφέρει μεταξύ άλλων:

• «Πλημμυρικά φαινόμενα που παρουσιάστηκαν ήδη στην αρχαιότητα εκτιμάται ότι ήταν η αιτία που εγκαταλείφθηκε το ιερό τον 3ο αι. π.Χ.» 
• «Για την αντιμετώπιση του θέματος, ήδη από τη δεκαετία του 1950 και 1960, οπότε ανασκάφηκε και διαμορφώθηκε ο αρχαιολογικός χώρος, έχει εγκατασταθεί σύστημα απάντλησης των υδάτων, το οποίο συντηρείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων σε τακτική βάση. Πλημμυρικά φαινόμενα έκτοτε παρουσιάζονταν μία φορά την 5ετία κατά μέσο όρο». 
• «Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια που οι βροχοπτώσεις είναι εντονότερες, ενώ παράλληλα δημιουργήθηκαν δυσμενέστερες συνθήκες με την ελεύθερη απορροή των υδάτων στη λεκάνη του Ερασίνου μετά την κατασκευή του Αερολιμένος Αθηνών και της Αττικής Οδού, έχουν εντείνει τα πλημμυρικά φαινόμενα». 
• «Παράλληλα με τη λειτουργία του αντλητικού συστήματος, πραγματοποιείτο καθαρισμός της κοίτης του Ερασίνου από την Περιφέρεια Αττικής σε τακτά διαστήματα, ώστε να απομακρύνονται τα φερτά υλικά (ιλύς, πέτρες), αλλά και απορρίμματα (π.χ., προφυλακτήρες αυτοκινήτων, έπιπλα, συσκευές κ.λπ.) και να απελευθερώνεται η ροή των υδάτων». 
• «Ο τελευταίος καθαρισμός, το 2018, διακόπηκε όταν ομάδες περιβαλλοντολόγων και οικολόγων παρενέβησαν και κάλεσαν την Αστυνομία, διότι κατά την άποψή τους ο καθαρισμός με μηχανικά μέσα διαταράσσει την πανίδα στην κοίτη του ρέματος. Συνέπεια όλων αυτών είναι ο χώρος την τελευταία 10ετία να πλημμυρίζει συχνότερα, ενώ η αποχέτευση των υδάτων, φυσική και με τη λειτουργία των αντλιών, να γίνεται με αργότερο ρυθμό». 
• «Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, ακολούθως, στην προσπάθεια να βελτιώσει την απορροή, ζήτησε και έλαβε τη συνδρομή της ΕΥΔΑΠ Α.Ε., η οποία με τον κατάλληλο εξοπλισμό καθάρισε από την ιλύ τον κεντρικό αγωγό απορροής του αντλητικού συστήματος».
• «Στο πλαίσιο του έργου του ΥΠΠΟ – Εφορείας για τη διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου Βραυρώνας, ενταγμένου στο ΕΣΠΑ 2007-2013, η Εφορεία προχώρησε στην αναβάθμιση του συστήματος απάντλησης. Επίσης, προχώρησε στην αποκατάσταση της ΝΑ γωνίας της στοάς (επιστύλιο και ΝΑ κιονόκρανο), διότι είχε υποστεί βλάβες εξαιτίας καθίζησης στο ελώδες υπέδαφος». 
• «Τέλος, τοποθετήθηκαν μεταλλικοί διάδρομοι περιηγήσεως στον χώρο, προκειμένου να μη φθείρονται από τις παροδικές πλημμύρες και ο χώρος να αποδίδεται το συντομότερο στους επισκέπτες μετά την υποχώρηση των υδάτων και χωρίς να έχει στεγνώσει το έδαφος».
• «Δεδομένου ότι τα πλημμυρικά φαινόμενα δεν αφορούν μόνο τον αρχαιολογικό χώρο, αλλά την ευρύτερη περιοχή, καθώς από τη συγκέντρωση των υδάτων αποκόπτεται ο επαρχιακός δρόμος, ο οποίος στη συνέχεια αποχετεύεται ανεξέλεγκτα στον αρχαιολογικό χώρο, έχει ξεκινήσει από το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών το έργο «Διευθέτηση του ρέματος Ερασίνου Ανατολικής Αττικής» από την προγραμματική περίοδο 2014-2020. Η ΕΦΑΑνΑτ έχει, στο πλαίσιο αυτό, υποέργο «Αρχαιολογικών ερευνών και εργασιών» για την πραγματοποίηση των σωστικών αρχαιολογικών εργασιών, σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο 3028/2002 και νυν ν. 4858/2021. Η επιτάχυνση της εκτέλεσης του έργου εκτιμάται ότι θα επιφέρει θετικά αποτελέσματα, όπως προδιαγράφονται από τη μελέτη του έργου».
• «Τέλος, η βροχόπτωση του καιρικού φαινομένου “Ελενα” υπήρξε συνεχής επί πολλές ώρες, αν και δεν διακρίθηκε για ακραία ένταση όπως προηγούμενες φορές. Τα νερά υποχωρούν σταδιακά με τη συνεχή λειτουργία των αντλιών, και τις επόμενες δύο ημέρες ο χώρος θα είναι πάλι επισκέψιμος».

Θα περίμενε κανείς από την τοποθέτηση της Εφορείας Αρχαιοτήτων μεγαλύτερη ευαισθησία και λιγότερη παθητικότητα για όσα «υποφέρει» το ιερό μνημείο από την ανικανότητα δεκαετιών να αντιμετωπιστούν τα χρόνια πλημμυρικά -και, ως φαίνεται, πασίγνωστα στους σημερινούς αρμοδίους- φαινόμενα.

Το υπ. Μεταφορών

Οι αναφορές περί έργων ΕΣΠΑ για σύστημα απάντλησης και για άλλα έργα ή υποέργα που έχουν ξεκινήσει από το υπουργείο Μεταφορών κ.λπ., τα οποία όταν θα είναι… έτοιμα θα… βοηθήσουν, αποδεικνύουν τον πολύτιμο χρόνο που έχει χαθεί και επί κυβέρνησης Μητσοτάκη, με τη Μενδώνη στην ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού.

Δεν είναι δυνατόν, εν έτει 2024, να μην έχει βρεθεί ο τρόπος ώστε ένας αρχαιολογικός τόπος να μην πλημμυρίζει από λασπόνερα σε κάθε δυνατή βροχή. 

Πέραν της πλήρους επιβεβαίωσης όσων γράφει η «δημοκρατία» στο ρεπορτάζ της, υπάρχει και το αποκαρδιωτικό φινάλε στο σημείωμα της Εφορείας Αρχαιοτήτων: η παραδοχή πως πράγματι η βροχόπτωση του καιρικού φαινομένου «δεν διακρίθηκε για ακραία ένταση» και ότι τα νερά υποχωρούν πρακτικά μόνα τους με την υποβοήθηση των αντλιών.

Δείτε επίσης:

• Η Ιστορία βουλιάζει στα λασπόνερα!
• Το απόλυτο σκηνικό της γενικότερης διάλυσης