Η ναυαρχίδα του Βασιλικού Ναυτικού του Ηνωμένου Βασιλείου είναι το αεροπλανοφόρο HMS Prince of Wales. Το συμβατικά κινούμενο πλοίο, είναι επίσης το έβδομο πολεμικό πλοίο που ονομάστηκε για τον τίτλο του διαδόχου του βρετανικού θρόνου. Άλλα δημοφιλή ονόματα για το Βασιλικό Ναυτικό είναι τα Victory, Dreadnought, Queen Elizabeth και Agincourt.
Είναι ενδιαφέρον όμως ότι υπάρχει επίσης πληθώρα πλοίων με ονόματα Ajax (Αίας), Achilles (Αχιλλέας), Agamemnon (Αγαμέμνονας) και Hermes (Ερμής) – με το καθένα να έχει πάρει το όνομά του από τους ήρωες της Αρχαίας Ελλάδας και όχι από τη Βρετανική Αυτοκρατορία.
Αυτό εγείρει το ερώτημα: γιατί το Βασιλικό Ναυτικό έχει επανειλημμένα χρησιμοποιήσει ονόματα που συνδέονται με ένα έθνος με το οποίο έχει λίγους δεσμούς — εκτός από την κλοπή των θησαυρών του;
Ωστόσο, η ονομασία των πλοίων από Έλληνες ήρωες ήταν μια παράδοση πολύ πριν ο ελληνικής καταγωγής πρίγκιπας Φίλιππος παντρευτεί τη μέλλουσα βασίλισσα Ελισάβετ Β’.
Βασιλικό Ναυτικό: Η προέλευση των ελληνικών ονομάτων
Η ονομασία πολεμικών πλοίων και υποβρυχίων του Βασιλικού Ναυτικού με έμπνευση από την αρχαία ελληνική ιστορία/μυθολογία ξεκίνησε με τα HMS Achille και HMS Alcide.
Αυτό που είναι αξιοσημείωτο στην επιλογή των ονομάτων είναι ότι χρησιμοποιήθηκαν οι γαλλικές εκδοχές των «Αχιλλέας» και «Ηρακλής», αλλά για καλό λόγο.
Κανένα από τα δύο πλοία δεν κατασκευάστηκε στην πραγματικότητα για το Βασιλικό Ναυτικό. Και τα δύο κατασκευάστηκαν για το Γαλλικό Ναυτικό και αργότερα περιήλθαν στην βρετανική κατοχή.
Το Achille ήταν ένα μονοκάταρτο 8 κανονιών που αιχμαλωτίστηκε κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Αυστριακής Διαδοχής το 1745, μόνο και μόνο για να αιχμαλωτιστεί από τους Ισπανούς.
Το πλοίο της γραμμής Alcide με τα 64 κανόνια, καθελκύστηκε το 1742, στη συνέχεια αιχμαλωτίστηκε τον Ιούνιο του 1755 και επαναλειτουργήθηκε από το Βασιλικό Ναυτικό ως HMS Alcide.
Δεδομένου ότι τα πλοία μετονομάζονταν συνήθως, δεν είναι σαφές γιατί οι Βρετανοί διατήρησαν αυτά τα ονόματα, αλλά ξεκίνησε μια παράδοση ονομασίας πλοίων από Έλληνες!
Το 1779, το Βασιλικό Ναυτικό έθεσε σε λειτουργία ένα δεύτερο HMS Alcide. Το πλοίο τρίτης κατηγορίας με 74 πυροβόλα χρησιμοποιήθηκε στην Αμερικανική Επανάσταση, συμμετέχοντας σε πολλαπλές επιχειρήσεις στην Καραϊβική εναντίον του Γαλλικού Ναυτικού.
Υπέστη ζημιές στις μάχες και διαλύθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, αφού παρέμεινε στο λιμάνι για πολλά χρόνια.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα, οι Βρετανοί διατήρησαν τη γαλλική ορθογραφία, αλλά στις αρχές του 19ου αιώνα, το Βασιλικό Ναυτικό υιοθέτησε την αγγλική ορθογραφία για τα αρχαία ελληνικά.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλά πλοία και υποβρύχια να ονομαστούν HMS Achilles και HMS Hercules.
Το Βασιλικό Ναυτικό τιμά την Κλασική Εποχή
Γιατί οι Έλληνες αγκαλιάστηκαν από το γαλλικό και στη συνέχεια από το βρετανικό ναυτικό;
Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ευρεία λατρεία για την κλασική εποχή, η οποία ξεκίνησε στα τέλη του 17ου αιώνα κατά τη διάρκεια του Διαφωτισμού, μιας περιόδου που προώθησε τη λογική και τον ατομικισμό ως αντίδραση στο περίτεχνο μπαρόκ στυλ.
Γνωστή και ως «Εποχή της Λογικής», αυτή η περίοδος είδε τους Ευρωπαίους να ασπάζονται τα κλασικά ρωμαϊκά και ελληνικά ιδανικά της σαφήνειας, της τάξης και της ισορροπίας. Αυτό φάνηκε στην τέχνη, την αρχιτεκτονική και τη μουσική.
Ήταν λοιπόν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, που το Βασιλικό Ναυτικό άρχισε να ονομάζει πολεμικά πλοία από πρόσωπα της ελληνικής ιστορίας και μυθολογίας.
Την Εποχή του Διαφωτισμού ακολούθησε η Ρομαντική περίοδος, η οποία έδωσε προτεραιότητα στο συναίσθημα, τον ατομικισμό και τη φαντασία.
Επίσης, έφερε μια λατρεία για τη μεσαιωνική περίοδο που οδήγησε σε εθνικιστικά κινήματα – με αποκορύφωμα την Εποχή της Επανάστασης – ωστόσο το Βασιλικό Ναυτικό συνέχισε να υιοθετεί ελληνικά ονόματα. Σε εκείνο το σημείο, είχε γίνει απλώς θέμα παράδοσης.
Ήταν σε αυτή την τελευταία περίοδο που το Βασιλικό Ναυτικό ναυπήγησε πολλά πολεμικά πλοία με το όνομα HMS Agamemnon (Αγαμέμνονας) από τον θρυλικό Έλληνα βασιλιά, HMS Ajax (Αίαντας), από τον ηρωικό Έλληνα πολεμιστή και HMS Danae, από την Ελληνίδα ηρωίδα Δανάη, μεταξύ πολλών άλλων.
Έξι πλοία ονομάστηκαν και HMS Charybdis (Χάρυβδη), από ένα θαλάσσιο τέρας της ελληνικής μυθολογίας!
Αν και κάποιος θα μπορούσε εύκολα να αναρωτηθεί αν οι ναυτικοί της εποχής δυσκολεύονταν να προφέρουν ορισμένα από αυτά τα ονόματα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι ναυτικοί ήταν συχνά κατά μέσο όρο πιο εγγράμματοι από άλλα μέλη των εργατικών τάξεων τον 19ο αιώνα.
Η ανάγνωση έγινε μια δημοφιλής ψυχαγωγική δραστηριότητα για τους ναυτικούς κατά τη διάρκεια περιοδικών βαρετών στιγμών στη θάλασσα. Ομοίως, πολλοί αξιωματικοί του Βασιλικού Ναυτικού ήταν άρτια μορφωμένοι.
Στις αρχές του 19ου αιώνα, οι υποψήφιοι αξιωματικοί —που ονομάζονταν midshipmen— ξεκινούσαν τη ναυτική τους σταδιοδρομία από την ηλικία των 12 ετών και διδάσκονταν από έμπειρους αξιωματικούς.
Μέχρι το τέλος του αιώνα, το σύστημα μαθητείας αντικαταστάθηκε από την επίσημη εκπαίδευση, η οποία περιελάμβανε διδασκαλία για την Κλασική εποχή, συμπεριλαμβανομένων προσωπικοτήτων όπως ο Αγαμέμνονας, ο Αχιλλέας και ο Αίας.
Στον 21ο αιώνα, η παράδοση της ονομασίας βρετανικών πολεμικών πλοίων και υποβρυχίων από Έλληνες ήρωες συνεχίζεται.
Το πιο πρόσφατο είναι το HMS Agamemnon, το έκτο πυρηνοκίνητο υποβρύχιο του στόλου κλάσης Astute, το οποίο τέθηκε σε υπηρεσία τον Σεπτέμβριο.
*Photo by David Clode on Unsplash
Πηγή: Peter Suciu, https://nationalinterest.org
Δείτε επίσης:
- Βρετανία: «STOP» για τα τεθωρακισμένα Ajax – Προβλήματα υγείας σε στρατιώτες
- Οι ισχυρότεροι στρατοί του κόσμου
