Οι αλλεπάλληλες παραβιάσεις του εναέριου χώρου του ΝΑΤΟ από ρωσικά αεροσκάφη έχουν θέσει τη Συμμαχία μπροστά σε ένα δύσκολο δίλημμα: πρέπει να απαντήσει με την κατάρριψη ρωσικών μαχητικών ή να αποφύγει την κλιμάκωση; Το ερώτημα αυτό αναδεικνύει σε εκτενές ρεπορτάζ το Politico, το οποίο εξετάζει τους κανόνες εμπλοκής, τις αντιδράσεις των κρατών-μελών και τις πιθανές συνέπειες μιας πιο σκληρής στάσης.
Οι τελευταίες παραβιάσεις
Την Παρασκευή τρία ρωσικά MiG-31 παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Εσθονίας για 12 λεπτά, προτού αναχαιτιστούν από μαχητικά του ΝΑΤΟ – ανάμεσά τους ιταλικά F-35. Παράλληλα, ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν εισέλθει στην Πολωνία, με τουλάχιστον τρία να καταρρίπτονται από πολωνικά F-16 και ολλανδικά F-35.
Οι πρέσβεις του ΝΑΤΟ ξεκαθάρισαν με ανακοίνωση: «Η Ρωσία δεν πρέπει να έχει καμία αμφιβολία: το ΝΑΤΟ και οι σύμμαχοί του θα χρησιμοποιήσουν, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, όλα τα απαραίτητα στρατιωτικά και μη στρατιωτικά εργαλεία για να αμυνθούν».
Η Μόσχα, από την πλευρά της, επιμένει ότι «δεν έχει κάνει τίποτα κακό».
Τα διαφορετικά «μέτρα και σταθμά» Ρωσίας και ΝΑΤΟ
Όπως σημειώνει το Politico, υπάρχει μια κρίσιμη διαφορά αντίληψης. Ο Charly Salonius-Pasternak, επικεφαλής του think tank Nordic West Office, εξηγεί: «Η Ρωσία έχει δηλώσει ότι πιστεύει ότι βρίσκεται σε στρατιωτική σύγκρουση μαζί μας και τη Δύση. Δεν το βλέπουμε έτσι και εξαιτίας αυτού, οι κανόνες εμπλοκής μας είναι διαφορετικοί». Αυτή η απόκλιση εξηγεί γιατί το ΝΑΤΟ δεν απαντά με τον ίδιο τρόπο που θα απαντούσε η Μόσχα.
Οι κανόνες εμπλοκής του ΝΑΤΟ
Οι κανόνες εμπλοκής είναι απόρρητοι και, όπως αναφέρει το Politico, καθορίζονται από το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο. Όπως εξήγησε η πρώην εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ, Οάνα Λουνγκέσκου: «Για το ΝΑΤΟ, η κύρια πολιτική καθοδήγηση είναι ότι πρόκειται για μια αμυντική συμμαχία, στόχος της οποίας είναι η αποτροπή της επιθετικότητας και η πρόληψη οποιασδήποτε σύγκρουσης, και σε περίπτωση αποτυχίας, η άμυνα εναντίον της και η ήττα της».
Το δικαίωμα εθνικής αντίδρασης
Παράλληλα, κάθε χώρα έχει τη δυνατότητα να δράσει μονομερώς στο έδαφός της. Η Λιθουανία υιοθέτησε νέους κανόνες για ταχύτερη αντίδραση, ενώ η Ρουμανία συγκαλεί το Ανώτατο Συμβούλιο Άμυνας για αντίστοιχες αποφάσεις.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ προειδοποίησε: «Είμαστε έτοιμοι για οποιαδήποτε απόφαση που αποσκοπεί στην καταστροφή αντικειμένων που μπορεί να μας απειλήσουν, όπως τα ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη… Πρέπει όμως να είμαι 100% βέβαιος ότι όλοι οι σύμμαχοί μας θα το αντιμετωπίσουν με τον ίδιο τρόπο».
Γιατί δεν κατέρριψαν τα MiG-31
Το Politico εξηγεί ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, έκρινε πως «δεν εντοπίστηκε καμία άμεση απειλή». Ανάλογη θέση πήρε και η Εσθονή πρωθυπουργός Κρίστεν Μίχαλ.
Ο Ουκρανός αναλυτής Μίκολα Μπιελιέσκοφ σχολιάζει ότι ο φόβος κλιμάκωσης και η αβεβαιότητα γύρω από την πιθανή στάση του Ντόναλντ Τραμπ επηρεάζουν την τακτική του ΝΑΤΟ: «Υπό όρους, κανείς δεν θα ξεκινήσει τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο εξαιτίας αυτού».
Η συζήτηση για αλλαγή κανόνων
Το Politico σημειώνει πως αυξάνονται οι φωνές υπέρ μιας πιο δυναμικής στάσης. Ο πρόεδρος της Τσεχίας, Πετρ Πάβελ, δήλωσε: «Πρέπει να αντιδράσουμε κατάλληλα, συμπεριλαμβανομένης ενδεχομένως της κατάρριψης ρωσικών αεροσκαφών».
Από την άλλη, οποιαδήποτε αλλαγή θα πρέπει να εγκριθεί από το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, αν και ο SACEUR έχει πλέον ευρύτερες εξουσίες.
Το άρθρο θυμίζει ότι η Τουρκία το 2015 κατέρριψε ρωσικό Sukhoi-24M μετά από παραβίαση του εναέριου χώρου της. Η κίνηση αυτή δεν έγινε στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ αλλά εθνικά. Η Άγκυρα ενεργοποίησε το Άρθρο 4 και η Συμμαχία ανέλαβε αυξημένη παρακολούθηση. Αν και η Ρωσία απάντησε με κυρώσεις, το αποτέλεσμα ήταν τα ρωσικά αεροσκάφη να σταματήσουν να πετούν στον τουρκικό εναέριο χώρο.
κλο κλο κλο