Συναντήσαμε τον πρέσβη Γκεόργκι Μουράντοφ στο γνωστό τουριστικό θέρετρο στην Ανάπα, με θέα τη Μαύρη Θάλασσα.
Μιλήσαμε για τις ρωσο-ουκρανικές σχέσεις, την Κριμαία, την κατάσταση που διαμορφώνεται στη Μαύρη θάλασσα, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κυπριακό, αλλά και τις πρωτοβουλίες που παίρνει ο ίδιος με την ιδιότητα του προέδρου του Συνδέσμου Φιλίας Ρωσίας – Ελλάδας – Κύπρου, στο πλαίσιο του έτους Ιστορίας Ελλάδας – Ρωσίας 2021.
- Του Ευάγγελου Χοζοβίτη
Ο Γκεόργκι Μουράντοφ μιλά στη «δημοκρατία» με πολλή νοσταλγία για το νησί της Αφροδίτης, καθώς εκεί υπηρέτησε ως πρέσβης της Ρωσίας από το 1996 έως το 1999.
Σήμερα είναι αναπληρωτής πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου της Κριμαίας και εκπρόσωπος της Δημοκρατίας της Κριμαίας στον πρόεδρο Πούτιν. Μιλάει ευθέως για προσπάθεια αποδυνάμωσης της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα και κατηγορεί το ΝΑΤΟ ότι συμπεριφέρεται με ύφος αφεντικού. Ξεκαθαρίζει ότι η Μόσχα θα υπερασπιστεί αποφασιστικά τα συμφέροντά της στην περιοχή.
Για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις τονίζει ότι η Ελλάδα έχει δικαίωμα να επεκτείνει τα θαλάσσια σύνορά της στα 12 ναυτικά μίλια, όπως προβλέπει το Δίκαιο της θάλασσας.
Κύριε Mουράτοφ, θα ήθελα το σχόλιό σας για τις σχέσεις Ρωσίας – Ουκρανίας. Πιστεύετε ότι μπορούν να ομαλοποιηθούν;
Τα δύο κράτη μάς συνδέει ίδια ρίζα. Ουκρανία σημαίνει μικρή Ρωσία ή στην άκρη της Ρωσίας. Μην ξεχνάτε το Δουκάτο του Κιέβου. Έχουμε ενιαία πολιτιστική παράδοση. Εκατομμύρια Ουκρανοί ζουν στη Ρωσική Ομοσπονδία, όπως και εκατομμύρια Ρώσοι στην Ουκρανία. Το κακό άρχισε με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Η Δύση και ειδικότερα η Ουάσινγκτον εφάρμοσαν το δόγμα Μπρεζίνσκι για να μειώσουν την ισχύ της Ρωσίας. Έπιασαν δουλειά αμέσως μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Τον Φεβρουάριο του 2014 πραξικοπηματικά και με τη βία έριξαν την κυβέρνηση Γιανουκόβιτς. Ο ουκρανικός λαός δεν ήταν έτοιμος να δεχθεί μια εθνικιστική φιλοαμερικανική κυβέρνηση. Ο δεξιός τομέας, με τη βοήθεια της Δύσης, προσπάθησε να επιβληθεί στην ανατολική Ουκρανία, όπου το ρωσικό στοιχείο είναι έντονο. Η Μόσχα δεν ήταν δυνατό να μη λάβει υπ’ όψιν της αυτή την επίθεση. Φυσικά, οι σχέσεις μας δεν μπορούν να είναι καλές. Άλλωστε, το Κίεβο έχει διακηρύξει ότι βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με τη Ρωσία. Εμείς, από την πλευρά μας, λέμε ότι πρόκειται για εμφύλιο πόλεμο εντός Ουκρανίας.
Και με την Κριμαία;
Η Κριμαία ως αυτόνομη δημοκρατία είχε δικαίωμα και από το ουκρανικό Σύνταγμα να κάνει δημοψήφισμα για να φύγει από την Ουκρανία. Το δημοψήφισμα ήταν απολύτως έγκυρο. Η νόμιμα εκλεγμένη Βουλή και η κυβέρνηση της Κριμαίας αντιμετώπισαν το 2014 την επίθεση του ακροεθνικιστικού δεξιού τομέα και γι’ αυτό ζήτησε από τη Ρωσία να προστατευτεί και να γυρίσει στο δικό του ιστορικό κράτος, μέλος του οποίου ήταν τους τελευταίους αιώνες. Σήμερα η Ουκρανία ζητά τα εδάφη της Κριμαίας, αλλά όχι τον λαό της, που δεν δέχθηκε το πραξικόπημα και ψήφισε την απόσπαση από την Ουκρανία. Ο λαός, όμως, είναι κυρίαρχος στη γη του.
Θα ήθελα να σχολιάσετε την πολιτική της Άγκυρας γύρω από το θέμα των Τατάρων της Κριμαίας.
Στην Κριμαϊκή Χερσόνησο ζουν 260.000 Τάταροι. Είναι 13% του πληθυσμού, η τρίτη εθνότητα. Έχουμε τρεις επίσημες κρατικές γλώσσες στην Κριμαία – ρωσική, ουκρανική και ταταρική. Πράγμα που δεν δέχθηκε ποτέ η Ουκρανία. Λειτουργούν τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια, σχολεία και πανεπιστημιακές σχολές στην ταταρική γλώσσα. Σεβόμαστε απολύτως τη μουσουλμανική θρησκεία των Τατάρων. Έχουμε νομιμοποιήσει 400 τζαμιά που δεν ήταν αναγνωρισμένα από την Ουκρανία. Τώρα, μάλιστα, χτίζεται στη Συμφερούπολη ένα καθεδρικό, μεγάλο τζαμί, το οποίο, χωρίς αποτέλεσμα, ζητούσαν οι μουσουλμάνοι επί δεκαετίες κατά την ουκρανική περίοδο. Οι Τάταροι, με απόφαση του προέδρου Πούτιν, έχουν αποζημιωθεί πλήρως για όσα έχασαν την περίοδο του σταλινισμού και απολαμβάνουν παροχές που έφτασαν μετά το 2014 τα 10 δισεκατομμύρια ρούβλια.
Οι Τούρκοι προσπαθούν μέσω ορισμένων ταταρικών εθνικών οργανισμών να επηρεάσουν την εσωτερική κατάσταση στη χερσόνησο, προωθούν στους Τατάρους την ιδέα της επιστροφής στην Ουκρανία. Η λογική της Άγκυρας είναι απλή. Στη διαλυμένη Ουκρανία θα είναι πιο εύκολο να επηρεάσει την κατάσταση στην Κριμαία. Θέλουν να έχουν το πάνω χέρι. Θέλουν να αποδυναμώσουν τη Ρωσία στη Μαύρη Θάλασσα, με απόσπαση της χερσονήσου. Αλλά αυτό ποτέ δεν θα γίνει! Η απόφαση του λαού της Ταυρίδας είναι ξεκάθαρη: 97% θέλουν να μείνουν στην ιστορική τους πατρίδα, στη Ρωσία.
Πώς θα χαρακτηρίζατε τη γεωπολιτική πρόκληση στη Μαύρη Θάλασσα;
Η γεωπολιτική της Μαύρης Θάλασσας αποτελεί τμήμα της παγκόσμιας γεωπολιτικής. Η μοναδικότητά της συνίσταται στο ότι αυτή διέρχεται πολλές διακρατικές συγκρούσεις και αμφισβητήσιμα εδαφικά προβλήματα, τόσο μεταξύ κρατών της περιοχής, όσο και μεταξύ μεγάλων παγκόσμιων παικτών. Το ΝΑΤΟ συμπεριφέρεται στη Μαύρη Θάλασσα με το προκλητικό ύφος του αφεντικού. Η Ουκρανία, ως περιφερειακός παράγοντας, έχει ουσιαστικά χάσει την ταυτότητά της και έχει μετατραπεί σε γεωπολιτικό εργαλείο της Δύσης. Η Ρωσία θα υπερασπίσει αποφασιστικά τα συμφέροντά της στα σύνορά της. Δεν κάνουμε ασκήσεις στη Καραϊβική θάλασσα…
Πώς βλέπετε την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων;
Κοιτάξτε. Η θέση της Μόσχας είναι απλή και γνωστή. Όλα πρέπει να γίνουν με βάση το Διεθνές Δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών. Εμείς αναγνωρίζουμε το δικαίωμα των 12 ναυτικών μιλίων, όπως προβλέπεται από το Δίκαιο της Θάλασσας. Η Τουρκία, όμως, δεν το αναγνωρίζει, διότι δεν έχει υπογράψει τη σχετική σύμβαση. Στο πλαίσιο του ίδιου στρατιωτικο-πολιτικού μπλοκ η θέση της Ελλάδας, σαν πιο μικρής χώρας σε σύγκριση με την Τουρκία, θα είναι πάντα μειωμένη. Είναι η απλή λογική της πολιτικής.
Και με την Κύπρο;
Ξέρετε ότι την Κύπρο την αγαπάω πολύ. Έχω ζήσει και εκεί έχουν γεννηθεί τα εγγόνια μου. Δεν βλέπω όμως προοπτική πραγματικής επανένωσης του νησιού με τα σημερινά δεδομένα. Φυσικά και πρέπει να επιστραφούν οι κατεχόμενες περιοχές, όπως η Μόρφου και τα Βαρώσια, στους Ελληνοκυπρίους. Οι ελπίδες ότι η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα βοηθήσει στην επίλυση του Κυπριακού δεν επαληθεύτηκαν. Αντιθέτως, έχει υπονομεύσει τη θετική και πολύπλευρη ανάπτυξη των σχέσεων της Κύπρου με πολλές μεγάλες χώρες εκτός της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης και τις Ρωσίας. Εφόσον ασχολούμαι με το Κυπριακό ήδη 45 χρόνια, με μεγάλο βαθμό βεβαιότητας μπορώ να υπολογίζω ότι η επίλυση του προβλήματος θα βρεθεί μόνο σε περίπτωση ανακατάταξης του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων.
«Προωθούμε τη διπλωματία των λαών»
Φέτος έχουμε το ιστορικό αφιερωματικό έτος Ελλάδα – Ρωσία. Εσείς, ως γνωστός φιλέλληνας που είστε αλλά και ως πρόεδρος του Ρωσικού Συνδέσμου Φιλίας Ελλάδας – Κύπρου, έχετε αρχίσει μια σημαντική πρωτοβουλία. Μιλήστε μας γι’ αυτή.
Στην πόλη Ανάπα (αρχαία Γοργιππία), στις ακτές του Ευξείνου Πόντου, είχαμε πρόσφατα τη συνάντηση των εκπροσώπων ρωσικών και ελληνικών δήμων αρχαίας κληρονομιάς. Στη νότια Ρωσία έχουμε αρκετές πόλεις με αρχαία ιστορία που δημιούργησαν οι αρχαίοι Έλληνες. Μαζί με τους ντόπιους λαούς ίδρυσαν έναν αρχαίο ελληνο-σκυθικό πολιτισμό στην Ταυρίδα και στον Καύκασο, ο οποίος υπήρξε για δέκα αιώνες. Από εκεί αρχίζει η κοινή μας ελληνορωσική ιστορία.
Σκεφτήκαμε, λοιπόν, να συνδέσουμε αυτήν την κληρονομιά με αντίστοιχες ελληνικές πόλεις που έχουν και εκείνες σημαντική ιστορική παρακαταθήκη. Ξέρετε, οι δήμοι είναι οι πολίτες. Αυτό είναι και το νόημα της διπλωματίας των πολιτών.
Στην Ανάπα συζητήσαμε την ανάγκη να δεθεί αυτή η κληρονομιά μέσα από τον τουρισμό, αλλά και την ανάπτυξη και ανάδειξη μουσείων και αρχαίων μνημείων, τη συνεργασία στους τομείς αρχαιολογίας και διατήρησης των αρχαιοτήτων.
Όλοι οι συμμετέχοντες δέχθηκαν ότι αυτό μπορεί να μετεξελιχθεί σε έναν διεθνή σύνδεσμο πόλεων αρχαίας κληρονομιάς, που με τη συμβολή της UNESCO μπορεί να περιλαμβάνει στους κόλπους του τις πόλεις των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής, της Μαύρης Θάλασσας και της Μεσογείου. Υποστηρίχθηκε και η ιδέα αδελφοποίησης αυτών των πόλεων. Η συνάντησή μας επιβεβαίωσε ότι η διπλωματία των λαών με τον δικό της τρόπο μπορεί να συμβάλλει πολύ σημαντικά στη συνεργασία των κρατών.
