Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο: Η «αόρατη μάχη» και ο αντίκτυπος στη σωματική και ψυχική υγεία του ατόμου

• Γράφει η Κέλλυ Χολέβα (MSc), Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Μαρτυρία Ασθενούς με Χασιμότο

Η Γεωργία είναι σήμερα 36 ετών και μητέρα ενός 2χρονου αγοριού. Πριν από 4 χρόνια διαγνώστηκε με Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο.

Χαρακτηριστικά αναφέρει: «Σαν άτομο ήμουν πάντα πολύ κοινωνική και δραστήρια. Όμως, πριν από 4 χρόνια περίπου και κάτι, άρχισα να νιώθω μια εξάντληση, μια κόπωση που δεν μου περνούσε με τον ύπνο. Μπορεί να είχα κοιμηθεί 8-9 ώρες το προηγούμενο βράδυ κι όμως το πρωί θα ξυπνούσα και πάλι κουρασμένη. Έβλεπα τα μαλλιά μου να πέφτουν και είχα μια ανεξήγητη αύξηση βάρους, παρά το γεγονός ότι προσπαθούσα να τρέφομαι ισορροπημένα. Έπιανα τον εαυτό μου να κλαίει πολύ πιο εύκολα, είχα συνεχώς σκαμπανεβάσματα στη διάθεσή μου και έπαιρνα τα πράγματα πιο βαριά.

Στην αρχή δεν έδωσα σημασία. Περνούσε ο καιρός… Ο σύζυγος είχε αρχίσει να με ρωτάει: «Πάλι κουρασμένη είσαι; Τι σου συμβαίνει; Μήπως είσαι υπερβολική; Κανείς δε μπορούσε να με καταλάβει. Είναι εξουθενωτικό να νιώθεις διαρκώς εξαντλημένη και κανείς να μην σε πιστεύει, επειδή «φαίνεσαι καλά». Και το παράδοξο είναι ότι οι αιματολογικές μου έβγαιναν… φυσιολογικές.

Είχα πάει σε 2 παθολόγους και οι τιμές των εξετάσεων ήταν φυσιολογικές. Μια μέρα μια συνάδελφός μου στη δουλειά, μου λέει να σου πω… Γυναίκες είμαστε… Μήπως χορεύουν οι ορμόνες σου; Γιατί δεν πας να το δεις; Να σου δώσω το τηλέφωνο της ενδοκρινολόγου μου;

Κι έτσι, μετά από 5 μήνες, με τις ειδικές εξετάσεις που μου έγραψε η ενδοκρινολόγος, διαγνώστηκα τελικά με Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο. Τουλάχιστον, ήξερα τι είχα.
Μου έδωσε Τ4. Δεν έπιασε αμέσως. Αλλάξαμε αρκετές φορές τη δόση. Δε θα σου πω ότι υποχώρησαν αμέσως όλα τα συμπτώματα. Όμως, η καθημερινότητά μου πλέον είναι διαχειρίσιμη. Έμαθα να ζω με αυτό. Παίρνω καθημερινά το χάπι μου το πρωί, κάνω την ψυχοθεραπεία μου, περπατάω περίπου μισή ώρα την ημέρα και νιώθω ότι μπορώ να έχω και πάλι μια φυσιολογική ζωή».

Επιπολασμός και αιτιολογία της νόσου

Η Θυρεοειδίτιδα Hashimoto ή αλλιώς Χρόνια Αυτοάνοση Θυρεοειδίτιδα είναι μια αυτοάνοση διαταραχή, κατά την οποία το ανοσοποιητικό μας σύστημα επιτίθεται λανθασμένα στον θυρεοειδή αδένα, προκαλώντας σταδιακή καταστροφή του ιστού του και μείωση της παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών, οδηγώντας συχνά σε υποθυρεοειδισμό, σε χαμηλή δηλαδή παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών.

Η Θυρεοειδίτιδα Χασιμόττο αποτελεί μία από τις πιο συχνές, αλλά λιγότερο αναγνωρισμένες αιτίες κόπωσης και μεταβολικών διαταραχών. Πρόκειται για τη συχνότερη αιτία υποθυρεοειδισμού στις ανεπτυγμένες χώρες και επηρεάζει κυρίως γυναίκες ηλικίας 30 έως 50 ετών. Παρά το γεγονός ότι αφορά ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού (1–2%), οι ειδικοί θεωρούν ότι οι υποκλινικές μορφές της νόσου είναι πολύ συχνότερες και συχνά παραμένουν αδιάγνωστες για χρόνια.

Τα ακριβή αίτια της νόσου δεν είναι απολύτως γνωστά, αλλά φαίνεται να οφείλεται σε έναν συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ιδιαίτερα, όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αυτοάνοσων νοσημάτων, η πιθανότητα εμφάνισης αυξάνεται. Η εγκυμοσύνη, η εμμηνόπαυση ή ορισμένες λοιμώξεις δύναται επίσης να δράσουν ως εκλυτικοί παράγοντες. Αν παραμείνει αδιάγνωστη και χωρίς θεραπεία, μπορεί να επιφέρει πολυεπίπεδες συνέπειες στη ζωή του ατόμου – τόσο σε σωματικό, όσο και ψυχικό επίπεδο.

Συμπτωματολογία

Η Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο μπορεί να επηρεάσει τον οργανισμό – τόσο σωματικά, όσο και ψυχικά. Επειδή η νόσος εξελίσσεται σιγά και ύπουλα, τα συμπτώματα συχνά παρερμηνεύονται ως «άγχος», «κούραση» ή «κατάθλιψη», ενώ στην πραγματικότητα οφείλονται στην ανεπάρκεια θυρεοειδικών ορμονών.

Αναλυτικότερα, το άτομο μπορεί να εμφανίζει μειωμένη ενέργεια, αίσθημα κόπωσης, υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, βραδυκαρδία (χαμηλός καρδιακός ρυθμός), αύξηση βάρους (χωρίς αυξημένη πρόσληψη τροφής), αίσθημα ψύχους (ευαισθησία στο κρύο), αργό μεταβολισμό, κατακράτηση υγρών – πρήξιμο στα άκρα ή το πρόσωπο, ξηρό ή τραχύ δέρμα, τριχόπτωση, ακόμη και στα φρύδια, εύθραυστα νύχια, δυσκοιλιότητα, φούσκωμα, διαταραχές περιόδου (σπανιότερες ή πιο βαριές περίοδοι), υπογονιμότητα ή αποβολές και μειωμένη libido.

Δεν είναι απλώς μια ενδοκρινική πάθηση. Πολλοί ασθενείς ζουν όχι μόνο με τα σωματικά της συμπτώματα, αλλά και με τη σιωπηρή επιβάρυνση στην ψυχική τους υγεία – συχνά χωρίς να το γνωρίζουν.

Σύμφωνα με έρευνες, έως και 60% των ατόμων με Χασιμότο εμφανίζουν καταθλιπτικά συμπτώματα, ενώ άνω του 1/3 παρουσιάζει άγχος, κρίσεις πανικού ή διαταραχές διάθεσης. Είναι αξιοσημείωτο ότι ακομα και με φυσιολογικές τιμές TSH, η παρουσία αυτοαντισωμάτων (anti-TPO) σχετίζεται με αλλαγές στη διάθεση και την ψυχολογική ευεξία. Αυτό συμβαίνει γιατί οι θυρεοειδικές ορμόνες ρυθμίζουν κρίσιμους νευροδιαβιβαστές, όπως τη σεροτονίνη (ευτυχία, ευεξία), τη ντοπαμίνη (κίνητρο, συγκέντρωση) και το GABA (ηρεμία). Μειωμένα επίπεδα των παραπάνω νευροδιαβιβαστών σχετίζονται με κατάθλιψη, ευερεθιστότητα ή ανεξήγητα ξεσπάσματα, απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες και συναισθηματική αποδιοργάνωση.

Επίσης,η φλεγμονώδης απόκριση του οργανισμού επηρεάζει και το κεντρικό νευρικό σύστημα, οδηγώντας σε αίσθημα ψυχικής εξάντλησης, μείωση της αντοχής στο στρες και «ομίχλη εγκεφάλου» (brain fog) με δυσκολία στη συγκέντρωση, την απομνημόνευση και τη λήψη αποφάσεων.

Επιπρόσθετα, η κόπωση, η αλλαγή εικόνας σώματος, η εμμηνορρυσιακή αστάθεια, ακόμη και η απώλεια μαλλιών μπορεί να οδηγήσουν σε κοινωνική απόσυρση, χαμηλή αυτοεκτίμηση και ανησυχία για τη μελλοντική υγεία.

Ολιστική αντιμετώπιση και Θεραπεία

Η ολιστική θεραπεία δεν περιορίζεται απλώς στη χορήγηση λεβοθυροξίνης και στα νούμερα της TSH. Στοχεύει στη συνολική αποκατάσταση της υγείας, λαμβάνοντας υπόψη το σώμα, το μυαλό και τον τρόπο ζωής του ασθενούς. Κι αυτό γιατί, όταν οι ορμόνες χάνουν την ισορροπία τους, ολόκληρος ο εαυτός μας απορρυθμίζεται.

Η βασική θεραπεία για τη διαχείριση του Χασιμότο είναι η αντικατάσταση των θυρεοειδικών ορμονών με το φάρμακο λεβοθυροξίνη (Τ4), το οποίο λαμβάνεται καθημερινά, νωρίς το πρωί και με άδειο στομάχι. Ο στόχος είναι η σταθεροποίηση της TSH (ορμόνης που ελέγχει τη λειτουργία του θυρεοειδούς) και η ανακούφιση των συμπτωμάτων. Σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις που τα συμπτώματα επιμένουν, εξετάζεται η προσθήκη τριιωδοθυρονίνης (Τ3) – μιας πιο δραστικής μορφής θυρεοειδικής ορμόνης.

Επίσης, η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο, τόσο στην ορμονική ισορροπία, όσο και στη μείωση της φλεγμονής. Συνιστάται η αποφυγή γλουτένης, ο περιορισμός της ζάχαρης, των επεξεργασμένων τροφών και της σόγιας και μια διατραφή πλούσια σε πρόσληψη σεληνίου (π.χ. βραζιλιάνικα φιστίκια), ω-3, ψευδάργυρο, βιταμίνη D και Β12.

Εξίσου σημαντική είναι η διαχείριση των καταθλιπτικών ή αγχωδών συμπτωμάτων, λόγω της διαταραχής των ορμονών που ρυθμίζουν τη διάθεση. Συνιστάται Γνωσιακή-συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία για ψυχοεκπαίδευση, αποδοχή, ενδυνάμωση και επεξεργασία των μοτίβων σκέψης, αντικαταθλιπτικά με προσοχή στη δοσολογία λόγω του θυρεοειδούς (όταν απαιτείται), ήπια σωματική άσκηση και διαχείριση του προγράμματος ύπνου (7-8 ώρες ημερησίως).

Συνοψίζοντας, η Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο δεν θεραπεύεται πλήρως. Ωστόσο, μπορεί να ρυθμιστεί αποτελεσματικά. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι υψίστης σημασίας, με την επιτυχή θεραπεία να απαιτεί αφοσίωση στην αγωγή, τακτική ατρική παρακολούθηση, αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής και κυρίως, ενεργό ρόλο του ασθενούς στη φροντίδα του σώματος, της ψυχής και του εαυτού του εν γένει. Με τη σωστή προσέγγιση και την κατάλληλη υποστήριξη, ο ασθενής μπορεί να ανακτήσει την ισορροπία του και να ζήσει μια γεμάτη, λειτουργική και παραγωγική ζωή με Χασιμότο.

Δείτε επίσης:

• Πώς είναι να ζει κανείς με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου και ποια η σχέση του με το Άγχος;
• Αϋπνία: Τι κρύβεται πίσω από τη διαταραχή και πώς επηρεάζει τη ζωή μας
• Κρίσεις Πανικού: Τι συμβαίνει και το σώμα ξαφνικά σημαίνει συναγερμό, χωρίς να υπάρχει ορατός κίνδυνος;
• Μήπως τελικά υπεραναλύω;
• Συναισθηματική Υπερφαγία: Μήπως τρώμε ό,τι νιώθουμε;
• Πρόωρη εκσπερμάτωση και άγχος απόδοσης – Ένας ατέρμονος φαύλος κύκλος;
• Η σημασία της ψυχικής υγείας στα αυτοάνοσα νοσήματα
• Η ηλικία των γονέων και οι κίνδυνοι για την υγεία και την ανάπτυξη του παιδιού
• Υπνική Άπνοια: Μήπως τελικά δεν είναι και τόσο αθώα;