Ο Νίκος Πουλαντζάς έγραφε ότι η γαλλική κοινωνία κινείται με ρυθμούς επαρχιωτισμού, όχι βέβαια γεωγραφικής προέλευσης, αλλά πνευματικής. Ο Ζαν Μπωντριγιάρ έλεγε ότι όταν βλέπω διανοούμενους της Αμερικής να αισθάνονται μια ανεξήγητη νοσταλγία για τη Γαλλία τότε αναρωτιέμαι πόσο έχουν υπερεκτιμήσει τις στιλβωμένες επιφάνειες της γαλλικής κουλτούρας. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης μιλούσε για την αρρυθμία της γαλλικής κοινωνίας μεταξύ γραφειοκρατικού καπιταλισμού και γραφειοκρατικής αναρχο-δεσποτείας. Και οι Michel Kokoreff, Jacques Rodriguez, θα πουν, ότι η γαλλική κοινωνία δεν μπορεί να σκεφτεί τις μεταμορφώσεις της.
Στη Γαλλία υπάρχει πάντα μια ενοχή που δε σβήνει με τίποτα. Είναι ακριβώς η ενοχή της αποικιοκρατίας εδώ και τεσσεράμισι αιώνες που ασκούσαν οι Γάλλοι στους λαούς της Αφρικής. Ο Ζακ Σιράκ στη σύνοδο κορυφής Γαλλίας-Αφρικής τον Ιανουάριο του 2001, στο Γιαουντέ του Καμερούν έκανε την αυτοκριτική του για τα λάθη της Γαλλίας απέναντι στους λαούς της Αφρικής.
Ήταν σχεδόν μεσάνυχτα όταν ο Ζακ Σιράκ, με μια μπύρα στο χέρι, ήρθε να μιλήσει απροσδόκητα με μερικούς δημοσιογράφους. Λίγες ώρες νωρίτερα, στο Παρίσι, η γαλλική Επισκοπή είχε δημοσιεύσει μια αυστηρή επιστολή ζητώντας από τον πρόεδρο της Γαλλίας να αποστασιοποιηθεί από τα αφρικανικά καθεστώτα που «λειτουργούσαν με εκλογική νοθεία, με δήμευση περιουσιών (…), επέβαλλαν φυλακίσεις σε αντιφρονούντες, και κάποιες φορές έφθαναν σε εξαφανίσεις των αντιπάλων τους».
Ο κ. Σιράκ αυτοσχεδίασε αμέσως μια απάντηση που εξέπληξε το κοινό με την ορμή της. Ο πρόεδρος της Γαλλίας μεταμορφώθηκε ξαφνικά σε συνήγορο της Αφρικής και εναντιώθηκε στην Εκκλησία που έδινε μαθήματα τονίζοντας: «Αιμορραγήσαμε την Αφρική για τεσσεράμισι αιώνες. Μετά λεηλατήσαμε τις πρώτες ύλες της· στη συνέχεια είπαμε: αυτοί (οι Αφρικανοί) είναι το απόλυτο τίποτα. Και στο όνομα της θρησκείας μας, καταστρέψαμε τον πολιτισμό τους και τώρα, καθώς τα πράγματα πρέπει να αναδεικνύουν μια ευαισθησία και μια ισορροπία, τους κλέβουμε τα καλύτερα μυαλά χάρη στις υποτροφίες που τους παρέχουμε. Μετά, διαπιστώνουμε με ύφος ειδικών πανεπιστημόνων ότι η δύστυχη Αφρική δεν είναι σε καλή κατάσταση και αδυνατεί να δημιουργήσει μια ελίτ. Αφού πλουτίσαμε σε βάρος της, τώρα της κάνουμε μαθήματα.»
Στις πρόσφατες γαλλικές προεδρικές εκλογές κανείς υποψήφιος δεν αναφέρθηκε στη λεηλασία που ασκήθηκε στις γαλλικές αποικίες ως δείγμα μιας άλλης πολιτικής γραμμής, κανείς δεν αναφέρθηκε για το αποικιακό σύμφωνο που επεβλήθη για χρόνια ώστε να κατατίθεται το 85% των συναλλαγματικών διαθεσίμων τους στη Γαλλική Κεντρική Τράπεζα υπό τον έλεγχο του Γάλλου Υπουργού Οικονομικών. Που ουσιαστικά πρόκειται για ένα αποικιακό σύστημα το οποίο προσέφερε 500 δισεκατομμύρια δολάρια από την Αφρική στη γαλλική οικονομία.
Βλέπετε η γαλλική κοινωνία αφήνει διαθήκη την υποκρισία στα παιδιά της από γενιά σε γενιά. Όλα φιλτράρονται μέσα από αυτή την υποκρισία. Και όλη η πρωτογενής σκηνή της γαλλικής κοινωνίας, πολιτική, ιστορία, κουλτούρα, εδαφικοποιείται από τη δύναμη της υποκρισίας.
Υπάρχει όμως πάντα μια αντιστροφή στους νόμους της ιστορίας. Έτσι λοιπόν η γαλλική υποκρισίας και λεηλασίας στον ίλιγγο τους «αντιμεταθέτουν» τα πράγματα σε μια παραχώρηση προς εκείνο που στο παρελθόν το εξουσίαζα και το κακοποιούσαν. Είναι σίγουρο ότι η Γαλλία σε 15 χρόνια θα είναι ίσως η πρώτη χώρα με πολίτες Sans Papiers, «Χωρίς Χαρτιά» δηλαδή με ανιθαγενείς πολίτες. Είναι βλέπετε το πεπρωμένο στην αναπόφευκτη διάσταση του.
Να γιατί η Γαλλία διέρχεται τη μεγάλη κρίση όλων των ιδεών και γίνεται λεία της αδύναμης πραγματικότητας ζώντας κάτω από την αρνητικότητα της αλλαγής και την αντίφαση των απόψεων.
Είναι λάθος να λέει ο Ζεμούρ ότι «ηττήθηκαν οι εραστές της πατρίδας» και να ζητά «τη συσπείρωση όλων των δεξιών κομμάτων στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου» γιατί απλούστατα δεν ηττήθηκε κανείς και αυτό γιατί η Γαλλία δεν έχει κανένα συμβολικό σύμφωνο πατριωτικής αναφοράς εδώ και χρόνια. Έχει υποστεί ένα μοιραίο ατύχημα το οποίο είναι η τελική απορρόφηση της από τους κατακτητές της που ήταν κάποτε κατακτημένοι της.
Ο Μακρόν μαζί με τον Μελανσόν (ως συγκάτοικοι εξουσίας) είναι εκείνοι που θα παραδώσουν και τυπικά τη χώρα στους νέους κατοίκους που τους ανήκει.
Η Γαλλία του παρελθόντος αποτελεί έκκεντρο του κέντρου, αυτό δεν έχουν καταλάβει οι δεξιοί, το κέντρο ανήκει καιρό τώρα στους νέους κάτοικους της χώρας και αυτό γιατί άφησαν οι Γάλλοι τη χώρα τους στις μετατροπές και ανταλλαγές ενός δήθεν νέο-κοσμοπολιτισμού που κατέστη ομοιοπαθητική αυτοκτονία. Αυτή είναι η αντεστραμμένη προοπτική της ενοχής που πληρώνει το ηθικό χρέος.
Απόστολος Αποστόλου. Καθηγητής πολιτικής και κοινωνικής φιλοσοφίας.
