Τμήματα αρχαιοελληνικού κειμένου που βρίσκεται κρυμμένο στην πίσω πλευρά ενός από τους διάσημους παπύρους του Ηρακλείου κατάφεραν να «διαβάσουν» Ιταλοί χρησιμοποιώντας μια υψηλής τεχνολογίας μη επεμβατική μέθοδο απεικονίσεως.
Οι πάπυροι, πολλοί από τους οποίους αφορούν έργα Ελλήνων φιλοσόφων, ανακαλύφθηκαν το 1752-1754 σε αρχαιολογικές ανασκαφές στη λεγομένη «βίλα των παπύρων» στο Ηράκλειο (αρχαίο Ερκολάνουμ – σημερινό Ερκολάνο) της Καμπανίας στην Ιταλία, κοντά στην Πομπηία. Η βίλα είχε καταστραφεί μετά την έκρηξη του ηφαιστείου του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.
Σήμερα, οι 1.840 πάπυροι φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Νάπολης και στο Ινστιτούτο της Γαλλίας στο Παρίσι. Πρόκειται για τη μοναδική αρχαία ελληνορωμαϊκή βιβλιοθήκη που έχει διασωθεί. Οι δε πάπυροι είναι οι πρώτοι με ελληνική γραφή που βρέθηκαν σε αρχαιολογικές ανασκαφές.
Μετά την έκρηξη του Βεζούβιου, ένα κύμα καυτού αέρα, που έφτασε τους 320 β. Κελσίου, έκαψε τους ευαίσθητους παπύρους και τους άφησε απανθρακωμένους σε κατάσταση υπερβολικά ευάλωτη για να δοκιμάσουν οι ερευνητές να τους ανοίξουν και να τους διαβάσουν χωρίς να διακινδυνεύσουν να τους καταστρέψουν. Έως τώρα επιχειρήθηκε να ανοιχθούν γύρω στους 800, αλλά συχνά το εγχείρημα είχε καταστροφικά ή περιορισμένα αποτελέσματα. Ωστόσο, οι επιστήμονες συνεχίζουν το εικονικό ξετύλιγμα και την ανάγνωση των παπύρων με όλο και πιο σύγχρονες μεθόδους ψηφιακής τεχνολογίας. Μεταξύ 1999-2002 όλη η συλλογή των παπύρων του Ηρακλείου, η οποία σήμερα φυλάσσεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Νάπολης, είχε φωτογραφηθεί υπέρυθρα (στα 950 νανόμετρα) από Αμερικανούς ερευνητές.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «δημοκρατία», αυτή τη φορά ερευνητές από την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Ρωσία, με επικεφαλής τον Γκρατσιάνο Ρανόκια του ινστιτούτου ILIESI της Ρώμης, ανακοίνωσαν ότι, κάνοντας χρήση της τεχνικής της υπερφασματικής απεικονίσεως στο βραχύ υπέρυθρο τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος (1.000 έως 2.500 νανόμετρα), κατόρθωσαν να «δουν» τμήματα ελληνικού κειμένου κρυμμένα στο πίσω μέρος του παπύρου PHerc. 1691/102. Ο πάπυρος αυτός, ο πιο διάσημος της συλλογής, περιέχει κείμενο από την «Ιστορία της Ακαδημίας» (της πλατωνικής), τμήμα ενός πολύ μεγαλύτερου έργου του επικούρειου φιλοσόφου Φιλοδήμου. Η ανάγνωσή του μέσω της νέας τεχνολογίας, η οποία παρέχει καλύτερα αποτελέσματα από την προηγουμένη απεικόνιση στα 950 νανόμετρα, ανοίγει τον δρόμο για να γίνει κάτι ανάλογο και σε άλλους απανθρακωμένους παπύρους.
