Αναμφίβολα ο στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί δεν ήταν ένας άγιος. Οι υποστηρικτές του προέδρου Τραμπ αποκαλούσαν τον Ιρανό στρατηγό «τέρας που είχε βάψει τα χέρια του στο αίμα» σε όλη τη Μέση Ανατολή και είχε χλευάσει την αμερικανική αποφασιστικότητα στην περιοχή για χρόνια. Οι επικριτές του Τραμπ αντιτάσσουν ότι ο φόνος του Σουλεϊμανί θα πυροδοτήσει ανεξέλεγκτες θύελλες στη Μέση Ανατολή και όχι μόνο.
- Του Μιχάλη Ψύλου
Αλλά το βασικό ερώτημα για την δολοφονία του Ιρανού στρατηγού δεν είναι ηθικό ή ακόμα και νομικό – είναι στρατηγικό και γεωπολιτικό. Ο Σουλεϊμανί ήταν ένας εξαιρετικά ισχυρός στρατιωτικός ηγέτης μιας χώρας, με τη δική του προσωπολατρεία, αλλά δεν ήταν μόνος.
Ο θάνατός του δεν αποκεφαλίζει τίποτα, αφού εφάρμοζε μια κυβερνητική πολιτική που υπήρχε πριν απ αυτόν και θα συνεχιστεί χωρίς αυτόν. «Ο μόνος λόγος για τη δολοφονία του Σουλεϊμανί είναι να πυροδοτήσει ένα νέο πόλεμο, που θα μπορέσουν να κερδίσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες» γράφει το αμερικανικό περιοδικό Atlantic.
«Τι θα απέφερε, όμως, αυτός ο πόλεμος; Ποια θα είναι η αντίδραση του Ιράν; Πώς θα απαντήσουν οι ΗΠΑ; Ποιους αξιόπιστους συμμάχους θα έχει η Ουάσιγκτον σε αυτή την αναμέτρηση, όταν ο Τραμπ έχει καταστρέψει την πυρηνική συμφωνία με την Τεχεράνη και έχει αποξενωθεί πλήρως από την Ευρώπη; Ποιος θα πιστέψει μια αμερικανική διοίκηση που δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς να λέει ψέματα; Ποιες σωστές και συλλογικές αποφάσεις θα πάρει η Ουάσιγκτον όταν ο Τραμπ έχει απαλλαγεί από τους ειδικούς του και έχει μετατρέψει την κυβέρνησή του σε εργαλείο προσωπικής εξουσίας; Γιατί να υπάρχει το Κογκρέσο αν δεν έχει λόγο για έναν νέο αμερικανικό πόλεμο; Ποιος θα είναι ο στόχος του πολέμου όταν ο Τραμπ θέλει να απαλλαγεί από κάθε εμπλοκή στην περιοχή; Τι θα συμβεί εάν η Ιερουσαλήμ γίνει στόχος και το Ισραήλ εμπλακεί στη σύγκρουση;» είναι κάποια από τα ερωτήματα, που θέτουν σοβαροί Αμερικανοί αναλυτές με τους οποίους συνομιλήσαμε.
Έχει αναλύσει αυτά τα ερωτήματα η αμερικανική κυβέρνηση; Οι αρχικές δηλώσεις ηγετικών στελεχών του Πενταγώνου και του Στέητ Ντηπάρτμεντ ήταν ανησυχητικά απλοϊκές. «Αυτή η επίθεση αποσκοπούσε στην αποτροπή μελλοντικών ιρανικών επιθετικών σχεδίων», ανακοίνωσε το Πεντάγωνο . «Ο κόσμος είναι πολύ πιο ασφαλής σήμερα», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο.
Μόνο που η εξόντωση του Ιρανού στρατηγού δεν είχε καμία σχέση με την αποτροπή.
Το έγκυρο αμερικανικό περιοδικό Foreign Affaires στο κύριο άρθρο του προειδοποιεί ότι «η δολοφονία του Σουλεϊμανί θα οδηγήσει μόνο σε περισσότερη βία, ίσως πολύ περισσότερη» . Οι σκληροπυρηνικοί στην Τεχεράνη θα ενισχύσουν τις θέσεις τους στο καθεστώς.
Το πιο σημαντικό ερώτημα τώρα είναι πώς θα ανταποκριθεί το Ιράν. Η συμπεριφορά της Ισλαμικής Δημοκρατίας τους τελευταίους μήνες και στη μακρά ιστορία της υποδηλώνει ότι μπορεί να μην βιαστεί να αντιδράσει. Αντίθετα, θα επιλέξει προσεκτικά και υπομονετικά μια προσέγγιση που θεωρεί αποτελεσματική και πιθανότατα θα προσπαθήσει να αποφύγει έναν πόλεμο με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρ’ όλα αυτά, τα γεγονότα των τελευταίων ημερών αποδεικνύουν ότι ο κίνδυνος εσφαλμένου υπολογισμού είναι εξαιρετικά υψηλός.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει, τουλάχιστον, να αναμένουν ότι θα έρθουν σε σύγκρουση με τις σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ που θα βάλουν πιο πολύ στόχο τις αμερικανικές δυνάμεις, διπλωμάτες και πολίτες. Η δολοφονία έγινε άλλωστε στο Ιράκ και ήταν μια ακραία παραβίαση της ιρακινής κυριαρχίας, χωρίς τη συγκατάθεση της ιρακινής κυβέρνησης.
Είναι προφανές ότι οι ιρακινοί αξιωματούχοι θα υποστούν τεράστια πολιτική πίεση για να συγκρουστούν με τις αμερικανικές δυνάμεις. Οι Ιρακινοί θα βρεθούν στη μέση μιας αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Ιράν. Η σημερινή κατάσταση θα μπορούσε να μετατραπεί στο χειρότερο σενάριο και οι τρομοκράτες του ISIS σίγουρα θα επωφεληθούν από το χάος για να ενισχύσουν τις θέσεις τους στην περιοχή . Η Λιβανέζικη Χεζμπολάχ, η οποία έχει στενή σχέση με το Ιράν, θα μπορούσε να επιτεθεί σε αμερικανικούς στόχους στο Λίβανο αλλά και σε όλη την περιοχή.
Το Ιράν θα μπορούσε να εξαπολύσει πυραυλικές επιθέσεις εναντίον αμερικανικών βάσεων στη Σαουδική Αραβία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή κατά πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στον Κόλπο.
Πρέπει επίσης να περιμένουμε ότι η Τεχεράνη θα επιταχύνει σημαντικά το πυρηνικό της πρόγραμμα. Δεδομένου ότι η κυβέρνηση Trump εγκατέλειψε την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν τον Μάιο του 2018, το Ιράν άρχισε από τον Μάιο του 2019 να παραβιάζει σταδιακά τη συμφωνία, λαμβάνοντας μικρά βήματα κάθε 60 ημέρες. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι οι Ιρανοί θα επιδείξουν αυτοσυγκράτηση μετά τον θάνατο του Σουλεϊμανί…
