Σύγκρουση Ελλάδας-Τουρκίας για την ενέργεια στη Μεσόγειο

Με κόκκινα χαλιά και περισσή κυβερνητική δημοσιογραφική προβολή η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιχειρεί να αξιοποιήσει το πλέγμα των στενών συνεργασιών που αναπτύσσει με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.

• Της Κύρας Αδάμ, εφημερίδα «δημοκρατία»

Δι’ αυτού του τρόπου, που δεν ξεκίνησε χθες, αλλά είναι προϊόν πολυετούς διπλωματικής προσπάθειας, η Ελλάδα αναγνωρίζεται ως αναγκαίος παράγων για τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την πιθανή οικονομική ανάπτυξη ολόκληρης της περιοχής της Αν. Μεσογείου. Με την προϋπόθεση βεβαίως ότι τίποτα δεν θα αλλάξει τις εύθραυστες ισορροπίες (;) στην ευρύτερη περιοχή, πράγμα που ουδείς γνωρίζει και μπορεί να εγγυηθεί.

Η ταχεία προσέγγιση Αθήνας – Ιερουσαλήμ – Καΐρου την τελευταία δεκαετία είχε και έχει καταλύτη την προηγούμενη προσέγγιση Λευκωσίας – Ιερουσαλήμ και αργότερα Λευκωσίας – Καΐρου.

Η «συγκολλητική ουσία» στις προσεγγίσεις αυτές ήταν ο ενεργειακός πλούτος στην περιοχή (φυσικό αέριο και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας), που ήθελε και θέλει διέξοδο προς την Ευρώπη. Η διέξοδος αυτή ήταν και είναι η Κύπρος, αφού τα πράγματα είναι «τακτοποιημένα» με τις συμφωνίες οριοθέτησης των σχετικών ΑΟΖ των χωρών αυτών στην περιοχή τους. Και επιπλέον δεν υπάρχουν οι γεωπολιτικές, πολιτικές και στρατιωτικές αντιπαλότητες και διενέξεις με την Τουρκία.

Από την Κύπρο, το μεγάλο άλμα του ενεργειακού πλούτου της Αν. Μεσογείου, περνάει στην Ελλάδα, ενεργειακή πύλη προς την Ε.Ε. Οι ελληνικές κυβερνήσεις και η παρούσα αποδέχθηκαν ευκόλως τον ρόλο της «ενεργειακής πύλης» προς την Ευρώπη και άρχισαν να χτίζουν περγαμηνές πάνω σ’ αυτό το όνειρο. Μόνο που οι ελληνικές κυβερνήσεις -με κοινό χαρακτηριστικό και σημείο αναφοράς τους την προχειρότητα και την ανεμελιά- δεν στάθμισαν εγκαίρως, ούτε έκλεισαν επιτυχώς τις δυσκολίες και τα εμπόδια που είχαν εμφανώς μπροστά τους. Κι αυτά δεν είναι άλλα από την Τουρκία.

Οι ελληνικές κυβερνήσεις, της παρούσας μη εξαιρουμένης, επιμένουν φραστικά ότι η ΑΟΖ Ελλάδας – Κύπρου θα οριοθετηθεί, όταν έρθει η ώρα. Όπως εξελίσσονται τα πράγματα, η μόνιμη αυτή φράση αποτελεί περιφρόνηση προς τη Λευκωσία και ψεύδος για την Ελλάδα και την Κύπρο. Η Αθήνα γνώριζε και γνωρίζει ότι δεν υπάρχει οριοθετημένη ΑΟΖ στις δυτικές ακτές της Κύπρου, διότι πρέπει να υπάρξει οριοθέτηση περιοχών ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου και Τουρκίας.

Αθήνα και Λευκωσία ουδέποτε προχώρησαν σε κάποιας μορφής «ελληνοκυπριακό Μνημόνιο για την ΑΟΖ» και να το καταθέσουν επισήμως στον ΟΗΕ, όπως έπραξε το 2019 με μεγάλη άνεση, καμιά απολύτως αντίδραση -ούτε επίσημη καταγγελία της Ελλάδας στον ΟΗΕ- και επίσημη αναγνώριση από τον ΟΗΕ η Τουρκία με την τουρκολιβυκή ΑΟΖ.

Ακόμα και όταν ο Ερντογάν, εδώ και περίπου μία δεκαετία, προανήγγειλε ότι η λύση του Κυπριακού περνά μόνον μέσα από την ενεργειακή ισότητα των δύο κρατών στην Κύπρο, ενώ τα κέρδη θα μοιράζονταν μισά μισά ανάμεσα στην Τουρκία και τα δύο κράτη στην Κύπρο, ουδείς στην Αθήνα θέλησε να καταλάβει ότι χτύπαγε το καμπανάκι του τελευταίου γύρου, που δεν έχει αρχίσει ακόμα.

Το 2019 η τουρκολιβυκή ΑΟΖ -επισήμως αναγνωρισμένη στον ΟΗΕ (Πίνακας 105) και σε ισχύ- δημιούργησε ακόμα ένα μεγάλο πρόβλημα στην οριοθέτηση ελληνικής ΑΟΖ στην κρίσιμη περιοχή μεταξύ 26ου και 28ου Μεσημβρινού, απ’ όπου αναμένεται να περάσουν όλα τα καλώδια ενέργειας και οι αγωγοί φυσικού αερίου από την Κύπρο – Ισραήλ – Αίγυπτο στην Ελλάδα και από εκεί στην Ε.Ε.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έκανε με την Αίγυπτο «μισές δουλειές», διότι χάραξε τη «μέση γραμμή» Α-Ε της ελληνοαιγυπτιακής ΑΟΖ, αλλά ουδέποτε τόλμησε να οριοθετήσει την περιοχή της ελληνικής ΑΟΖ με την Αίγυπτο, αφού ουδέποτε μέχρι στιγμής έβγαλε συντεταγμένες της ελληνικής ΑΟΖ και δεν τις κατέθεσε επισήμως στον ΟΗΕ. Με άλλα λόγια, άφησε «το ελληνικό χωράφι» ανοιχτό και χωρίς «συρματόπλεγμα» (συντεταγμένες) προς τέρψη της Τουρκίας.

Αυτή τη στιγμή όλα τα μεγαλεπήβολα σχέδια μεταφοράς του ενεργειακού πλούτου των χωρών της Αν. Μεσογείου (για να μην μπει στο κάδρο και η… Ινδία) προς την Ε.Ε. σκοντάφτουν πάνω στις απαιτήσεις της Τουρκίας και τις ολιγωρίες της Αθήνας στην κρίσιμη περιοχή ανατολικά και δυτικά του 28ου Μεσημβρινού, δηλαδή ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία.

Ενα πρόβλημα που γιγαντώθηκε με την ολιγωρία περασμένων ετών της Ελλάδας και την απραξία της κυβέρνησης Μητσοτάκη.