Ανησυχητική είναι η εικόνα που εκπέμπει ο Πηνειός, αφού το νερό σταδιακά αποσύρεται, αφήνοντας πίσω του ξεραμένα πρανή και μια κοίτη που θυμίζει περισσότερο φθινοπωρινό χαντάκι παρά τον άλλοτε ζωντανό υδάτινο αρτηρία της Θεσσαλίας.
Το φράγμα κοντά στις εγκαταστάσεις της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης αποκαλύπτει μια δραματική κατάσταση, που περιλαμβάνει χαμηλή στάθμη, αποξηραμένα τμήματα και εικόνες που θυμίζουν περισσότερο σενάριο οικολογικής κρίσης.
Η παρατεταμένη ανομβρία σε συνδυασμό με τον πρόσφατο παρατεταμένο καύσωνα έχουν δημιουργήσει ένα σκηνικό ξηρασίας σε όλο το μήκος του ποταμού, με τους κατοίκους των νομών Λάρισας και Τρικάλων να μιλούν ανοιχτά για σημάδια ερημοποίησης. Οι επιπτώσεις δεν είναι μόνο οπτικές. Αγρότες της περιοχής βλέπουν τις καλλιέργειές τους να μαραίνονται, καθώς το νερό για άρδευση απλά… δεν υπάρχει.
Η φετινή αρδευτική περίοδος χαρακτηρίζεται ως μία από τις πιο απαιτητικές των τελευταίων ετών. Η Θεσσαλία είναι η πιο υδροβόρα γεωργική περιφέρεια της Ελλάδας, καταναλώνοντας σχεδόν το ένα τέταρτο των συνολικών αποθεμάτων αρδευτικού νερού της χώρας. Όταν αυτός ο κύκλος νερού διαταράσσεται, όπως φέτος, η ζημιά αγγίζει το σύνολο του πρωτογενούς τομέα.
Οι περσινές πλημμύρες και ο Πηνειός σήμερα
Η κατάσταση επιδεινώνεται από τη μνήμη του περσινού φθινοπώρου, όταν η περιοχή χτυπήθηκε από σφοδρές πλημμύρες που άφησαν πίσω τους τεράστιες καταστροφές. Παρά τις βροχές τότε, ο φετινός χειμώνας ήταν φτωχός. Οι χιονοπτώσεις ελάχιστες, οι βροχοπτώσεις ακόμα λιγότερες. Οι υδροφόροι ορίζοντες δεν κατάφεραν να «γεμίσουν» και η ανυπαρξία επαρκούς υδατικής διαχείρισης αποκαλύφθηκε με τον πιο επώδυνο τρόπο.
Τα φράγματα αδυνατούν να συγκρατήσουν επαρκείς ποσότητες νερού, οι ποταμοί ξεραίνονται και οι υπόγειοι υδροφορείς έχουν φτάσει σε οριακά επίπεδα. Παράλληλα, το μεγαλύτερο μέρος των αρδευτικών υποδομών παραμένει ξεπερασμένο και σπάταλο: οι διαρροές νερού σε ανοιχτά δίκτυα είναι τεράστιες και η τεχνολογία εξοικονόμησης, για την ώρα, ελάχιστα διαδεδομένη.
Οι αγρότες – που πέρσι πάλευαν με τη λάσπη και φέτος με τη σκόνη – μιλούν για καταστροφή χωρίς προηγούμενο. Χιλιάδες στρέμματα μένουν απότιστα. Το βαμβάκι, το καλαμπόκι, οι δενδρώδεις καλλιέργειες κινδυνεύουν με ολική απώλεια. Και όλα αυτά, σε μια περιοχή που αποτελεί βασικό πυλώνα του αγροτικού χάρτη της χώρας.
Ο Πηνειός κινδυνεύει να ερημοποιηθεί
Ο κίνδυνος ερημοποίησης δεν είναι πια μελλοντικός φόβος. Οι εικόνες από τον Πηνειό δεν είναι απλώς προειδοποίηση, αλλά καθρέφτης ενός μεγαλύτερου προβλήματος: της απουσίας στρατηγικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων, της έλλειψης υποδομών και, τελικά, της αδυναμίας να αντιμετωπίσουμε έγκαιρα τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Αν δεν υπάρξει άμεση πολιτική παρέμβαση, χρηματοδότηση έργων εξοικονόμησης και αλλαγή του αγροτικού μοντέλου προς πιο ανθεκτικές καλλιέργειες και μεθόδους άρδευσης, το φετινό καλοκαίρι θα είναι μόνο η αρχή μιας δύσκολης δεκαετίας για τη Θεσσαλία. Και τότε, η επιστροφή στο φυσιολογικό δεν θα είναι απλώς δύσκολη, ίσως να είναι και αδύνατη.
Δείτε επίσης:
- Ο χρόνος τελειώνει – Απόγνωση αγροτών και SOS για το νερό: Ποτάμια στέρεψαν, χιλιάδες στρέμματα μένουν απότιστα
- Δράμα: Ο Νέστος στεγνώνει – Η ανησυχία εντείνεται
Οι αγρότες της Θεσσαλίας, αντί να στραφούν σε καλλιέργειες που έχουν μικρές απαιτήσεις σε νερό, ξεσκίζονται στο βαμβάκι και το καλαμπόκι που είναι οι πλέον απαιτητικές σε νερό καλλιέργειες. Η αφροσύνη έχει το τίμημά της.