Η Κύπρος είναι το μοναδικό κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παραμένει ενεργειακά απομονωμένο. Αυτό σημαίνει ότι το νησί στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πετρέλαιο, ένα καύσιμο ακριβό και περιβαλλοντικά επιβαρυντικό. Το έργο Great Sea Interconnector (GSI) έρχεται να αλλάξει ριζικά την κατάσταση, συνδέοντας την Κύπρο με την Κρήτη μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου υψηλής τάσης. Η διασύνδεση αυτή δεν είναι μόνο τεχνικά και γεωπολιτικά σημαντική, αλλά αποτελεί και ένα από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά έργα για την οικονομία της Κύπρου και της Ελλάδας, με τεράστιες προοπτικές μείωσης του κόστους ενέργειας.
Γιατί είναι οικονομικά αναγκαίο το έργο για την Κύπρο;
Σήμερα, περίπου το 85% της κυπριακής ηλεκτροπαραγωγής βασίζεται σε εισαγόμενο πετρέλαιο. Το κόστος για την οικονομία υπολογίζεται σε πάνω από €650 εκατομμύρια ετησίως. Αυτό μεταφράζεται σε τιμές λιανικής που συχνά ξεπερνούν τα 30 σεντ/kWh, από τις υψηλότερες της Ευρώπης. Το GSI θα δώσει τη δυνατότητα στην Κύπρο να εισάγει ηλεκτρική ενέργεια από το ευρωπαϊκό δίκτυο σε πολύ χαμηλότερη τιμή, μειώνοντας δραστικά αυτή τη δαπάνη.
Η μελέτη σκοπιμότητας και ανάλυσης κόστους-οφέλους (Cost-Benefit Analysis, CBA) για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Great Sea Interconnector (GSI), εκπονήθηκε από την εταιρεία Exergia σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) .
Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη, η μόνιμη διασύνδεση μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των τιμών ρεύματος στην Κύπρο κατά 15–20%. Αυτό σημαίνει ότι μια οικογένεια που πληρώνει σήμερα λογαριασμό €150 τον μήνα θα δει την κατανάλωσή της να κοστίζει €120–125, δηλαδή ετήσια εξοικονόμηση περίπου €300–400 ανά νοικοκυριό.
Η διασύνδεση δεν είναι μονόδρομη. Όταν ολοκληρωθεί και η σύνδεση με το Ισραήλ, η Κύπρος θα λειτουργεί ως κόμβος διακίνησης ενέργειας από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη. Μόνο από τα τέλη διαμετακόμισης, το κυπριακό κράτος μπορεί να κερδίζει περίπου €60 εκατομμύρια τον χρόνο, ποσό που ενισχύει τον κρατικό προϋπολογισμό και μπορεί να κατευθυνθεί σε κοινωνικές ή αναπτυξιακές δαπάνες.
Φθηνότερο ρεύμα σημαίνει μικρότερο κόστος παραγωγής για τις επιχειρήσεις. Οι βιομηχανίες, οι βιοτεχνίες, οι ξενοδοχειακές αλλά και οι μικρές επιχειρήσεις λιανικής θα αποκτήσουν ισχυρό πλεονέκτημα, μειώνοντας τις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών τους. Έτσι ενισχύεται η ανταγωνιστικότητα της Κύπρου τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Ποια τα οικονομικά οφέλη για την Ελλάδα;
Το κυριότερο όφελος είναι ότι μειώνεται η απαίτηση εγκατάστασης πανάκριβων αποθηκευτικών συστημάτων, διότι η περίσσεια πράσινης ενέργειας θα εξάγεται προς την Κύπρο και αργότερα προς το Ισραήλ. Έτσι θα αποφορτιστεί και το διογκούμενο πρόβλημα των αποκοπών των πράσινων πάρκων από το δίκτυο που εξαιτίας αυτού , η Ελλάδα ετησίως πετάει πάνω από 250 εκατ ευρώ στα αζήτητα.
Η Κρήτη που πριν λίγα χρόνια αντιμετώπιζε προβλήματα επάρκειας, μετατρέπεται σε ενεργειακό κόμβο. Η διασύνδεση Κρήτης–Κύπρου αυξάνει τη σημασία των επενδύσεων στην κρητική αγορά ενέργειας, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και ενισχύοντας την τοπική οικονομία. Η Κρήτη μετά και την ηλεκτρική διασύνδεση της με την Αττική θα αφήσει πίσω της τα επαναλαμβανόμενα blackout, την αδυναμία διασύνδεσης πολλών επενδυτικών project, κυρίως τουριστικών, με το ηλεκτρικό δίκτυο λόγω έλλειψης ισχύος και κυρίως θωρακίζει την ηλεκτρική της επάρκεια και αυτονομία.
Το δια ταύτα είναι ότι η Ελλάδα θα κατοχυρώσει ρόλο πρωταγωνιστή στα ενεργειακά δρώμενα της Ανατολικής Μεσογείου, με έμμεσες οικονομικές απολαβές από την εδραίωση της γεωπολιτικής σταθερότητας. Σίγουρα η Ελλάδα πρέπει να αναθεωρήσει το δόγμα περί εξευμενισμού της Τουρκίας και πολύ περισσότερο να αποβάλει τα φοβικά σύνδρομα, αλλά να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα της με αποτροπή σε κάθε παράνομη και πειρατική ενέργεια τρίτων.
Κάθε μήνα καθυστέρησης του έργου, ισοδυναμεί με ζημιά εκατομμυρίων ευρώ, όχι μόνο απο τις ρήτρες που καλείται να πληρώσει ο κύριος του έργου ΑΔΜΗΕ , αλλά και απο τα διαφυγόντα κέρδη (αποθετική ζημιά). Η Ελλάδα αν συνεχίσει να επιλέγει τον δρόμο της αναστολής μέχρι να ωριμάσουν οι γεωπολιτικές ισορροπίες, κινδυνεύει να χάσει δισεκατομμύρια ευρώ από τα ευρωπαϊκά κονδύλια για μεγάλα ενεργειακά έργα που βρίσκονται στην ευρωλίστα για τα επόμενα χρόνια μέχρι το 2035.
Χριστοδουλίδης Μιχάλης
Διπλ Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ
Ενεργειακός Αναλυτής
