Η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εδώ και χρόνια έχει μετατρέψει τις μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) σε εργαλείο εξωτερικής πολιτικής και ιδεολογικής διείσδυσης.
Ένα πρόσφατο έγγραφο που φέρει την υπογραφή του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, φωτίζει με λεπτομέρειες το πώς η Άγκυρα ενορχηστρώνει τη δράση αυτών των οργανώσεων ώστε να υπηρετούν όχι μόνο «ανθρωπιστικούς σκοπούς» αλλά και τους στρατηγικούς στόχους του πολιτικού Ισλαμισμού.
Hakan_Fidan_letter_Turkish_NGOsΤο έγγραφο Φιντάν
Στις 17 Ιουνίου, ο Φιντάν έστειλε επιστολή στο γραφείο του προέδρου της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης. Σε αυτήν παραδέχεται ανοιχτά ότι οι τουρκικές ΜΚΟ που δρουν στο εξωτερικό δεν είναι ανεξάρτητοι φορείς, αλλά λειτουργούν σε στενό συντονισμό με τις πρεσβείες και τα προξενεία της χώρας.
Σύμφωνα με την επιστολή:
- Το ΥΠΕΞ οργανώνει «συναντήσεις συντονισμού» με ΜΚΟ και κρατικούς φορείς ώστε να δοθεί «καθοδήγηση» για το ποιες δράσεις να αναλάβουν.
- Οι ΜΚΟ καλούνται να λάβουν υπόψη τους «τις πολιτικές ανάγκες» της κάθε χώρας όπου δραστηριοποιούνται.
- Ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας των αποστολών (διανομή τροφίμων, ρούχων, ειδών υγιεινής) συνδυάζεται με έναν δεύτερο, πολιτικό στόχο: την αύξηση της τουρκικής ορατότητας και την καλλιέργεια επιρροής.
Η αποκάλυψη αυτή ουσιαστικά «νομιμοποιεί» μια πρακτική που επί χρόνια κατηγορείται η Άγκυρα: ότι εργαλειοποιεί την ανθρωπιστική βοήθεια για να εξυπηρετήσει τις γεωπολιτικές της φιλοδοξίες.
Ο ρόλος της ΜΙΤ
Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών της Τουρκίας (ΜΙΤ), με επικεφαλής στο παρελθόν τον ίδιο τον Φιντάν, έχει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό το δίκτυο. Σύμφωνα με μαρτυρίες και αποκαλύψεις, η ΜΙΤ:
- Ενσωματώνει πράκτορες σε ΜΚΟ ώστε να καλύπτονται δραστηριότητες κατασκοπείας.
- Χρησιμοποιεί τις οργανώσεις ως «βιτρίνα» για την ανάπτυξη πληροφοριοδοτών και τη στρατολόγηση συνεργατών.
- Εξυπηρετεί απευθείας την ατζέντα του Ερντογάν, στηρίζοντας ισλαμιστικά κινήματα και αποδυναμώνοντας αντίπαλες φωνές.
- Ο ίδιος ο Φιντάν, προτού αναλάβει το ΥΠΕΞ, κατηγορήθηκε για οργάνωση «ψευδο-επιχειρήσεων» προκειμένου να εμφανίζεται η κυβέρνηση Ερντογάν ως «αθώα» ενώ στην πραγματικότητα συνεργαζόταν με ακραίες ομάδες στη Συρία και αλλού.
Η ΜΚΟ ΙΗΗ: από τα καράβια της Γάζας στις αποστολές όπλων
Η πιο εμβληματική περίπτωση είναι η ΜΚΟ ΙΗΗ (Ίδρυμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ανθρωπιστικής Βοήθειας). Η οργάνωση αυτή, με παρουσία σε 123 χώρες, κατηγορείται ότι:
- Μετέφερε όπλα και μαχητές στη Συρία και στη Λιβύη, υπό το πρόσχημα της «ανθρωπιστικής βοήθειας».
- Παρείχε υλικοτεχνική υποστήριξη σε τζιχαντιστικές ομάδες που υποστηρίζονταν από την Άγκυρα.
- Διέθετε τεράστιο προϋπολογισμό (9,2 δισ. τουρκικές λίρες το 2024), μεγάλο μέρος του οποίου κατευθύνθηκε σε περιοχές όπως η Συρία, η Σομαλία, η Υεμένη και το Αφγανιστάν, όπου δραστηριοποιούνται ριζοσπαστικά κινήματα.
Η ΙΗΗ είναι η ίδια οργάνωση που είχε γίνει γνωστή διεθνώς με το «Μαβί Μαρμαρά» στη Γάζα, όμως σήμερα κατηγορείται ότι έχει μετατραπεί σε εργαλείο τουρκικής μυστικής διπλωματίας.
Το δίκτυο Hudayi και οι «οικογένειες του Ερντογάν»
Μια δεύτερη μεγάλη οργάνωση είναι το Ίδρυμα Aziz Mahmud Hüdayi (Hudayi), το οποίο δραστηριοποιείται σε Αφρική και Ασία με σχολεία, φιλανθρωπικά προγράμματα και τζαμιά. Στην πραγματικότητα το ίδρυμα αυτό στηρίζει το εξτρεμιστικό ισλάμ και χρηματοδοτεί και τζιχαντιστικές ένοπλες οργανώσεις
Διαρροές τηλεφωνικών υποκλοπών αποκάλυψαν ότι:
- Ο ίδιος ο Ερντογάν, σε ταξίδι στον Νίγηρα, ζήτησε από τον τότε πρόεδρο της χώρας να παραχωρηθεί γη στο Hudayi για «φιλανθρωπικούς σκοπούς».
- Στη Γκαμπόν η κυβέρνηση έδωσε πρώτα 2.500 τ.μ. και μετά 20 στρέμματα γης για τις δραστηριότητες του ιδρύματος.
- Στο δίκτυο του Hudayi εμπλέκεται η οικογένεια Τοπμπάς, παραδοσιακοί χρηματοδότες του ΑΚΡ, που στηρίζουν έμπρακτα τον Ερντογάν.
Ακόμα και ο νυν επικεφαλής της ΜΙΤ, Ιμπραήμ Καλίν, είχε αποκαλυφθεί ότι λογοδοτούσε για το έργο του Hudayi σε Αφρική, γεγονός που δείχνει τη διαπλοκή κράτους – ΜΚΟ.
Οι οργανώσεις της διασποράς: το παράδειγμα Turken
Η επιρροή δεν περιορίζεται μόνο στην Αφρική ή τη Μέση Ανατολή. Το 2014 ιδρύθηκε στις ΗΠΑ το Ίδρυμα Turken, με σκοπό τη στήριξη της μουσουλμανικής νεολαίας και τη φιλοξενία Τούρκων φοιτητών.
Πίσω από το Turken βρίσκονται δύο οργανισμοί με έντονη ισλαμιστική ταυτότητα:
- Η Ensar Foundation, που έχει εμπλακεί σε σκάνδαλα σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων στην Τουρκία.
- Το TÜRGEV, άμεσα συνδεδεμένο με την οικογένεια Ερντογάν και υπεύθυνο για την καλλιέργεια νέων στελεχών με πολιτικο-ισλαμιστική νοοτροπία.
Το Turken διαθέτει ακίνητα στις ΗΠΑ και δρα κυρίως στη Νέα Υόρκη, όμως το σημαντικότερο είναι ότι χιλιάδες νέοι που περνούν από τα προγράμματά του αργότερα τοποθετούνται σε καίριες θέσεις του τουρκικού κρατικού μηχανισμού.
Η συμμαχία με το Κατάρ
Καθοριστικό ρόλο στη στρατηγική αυτή παίζει η στενή συνεργασία με το Κατάρ. Ο Ερντογάν και ο εμίρης Ταμίμ μοιράζονται την ίδια ιδεολογία, επενδύοντας στη δημιουργία μιας νέας γενιάς ισλαμιστών σε Μέση Ανατολή και Αφρική. Τα δίκτυα ΜΚΟ λειτουργούν ως αγωγοί χρηματοδότησης και ιδεολογικής εκπαίδευσης.
Κίνδυνοι και συνέπειες
Η εργαλειοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας από την Άγκυρα δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους:
- Ενίσχυση ριζοσπαστικών κινημάτων σε χώρες εύθραυστες πολιτικά, με αποτέλεσμα την αστάθεια.
- Διπλωματική τριβή με κυβερνήσεις που βλέπουν τουρκικές ΜΚΟ να λειτουργούν ως προέκταση της ΜΙΤ.
- Καλλιέργεια μιας ισλαμιστικής γενιάς που θα παραμένει ιδεολογικά πιστή στον Ερντογάν και το ΑΚΡ.
Οι Αμαρτωλές ΜΚΟ της Τουρκίας
Η επιστολή Φιντάν δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας: η Τουρκία αντιμετωπίζει τις ΜΚΟ όχι ως ανεξάρτητους δρώντες αλλά ως εργαλείο στρατηγικής και κατασκοπείας. Ο ανθρωπισμός γίνεται «βιτρίνα», πίσω από την οποία κρύβεται μια πολιτική διείσδυσης που συνδυάζει το Ισλάμ με την εξουσία.
Το ερώτημα που τίθεται πλέον στη διεθνή κοινότητα είναι αν θα συνεχίσει να βλέπει τις τουρκικές οργανώσεις ως «δωρητές ελπίδας» ή αν θα τις αντιμετωπίσει ως αυτό που καταγγέλλεται ολοένα και περισσότερο: παραρτήματα ενός καθεστώτος που χρησιμοποιεί την αλληλεγγύη ως όπλο.
Δείτε Επίσης:
