Μπροστά σε μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις της τελευταίας δεκαετίας βρίσκεται η ελληνική εκτροφή αιγοπροβάτων, καθώς η ευλογιά εξαπλώνεται με ταχύτητα από περιοχή σε περιοχή, απειλώντας την οικονομική επιβίωση χιλιάδων κτηνοτρόφων και θέτοντας υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα ολόκληρου του κλάδου.
Η ζωονόσος, η οποία πλήττει αποκλειστικά τα αιγοπρόβατα χωρίς να μεταδίδεται στον άνθρωπο, έχει προκαλέσει μέχρι στιγμής ανυπολόγιστες απώλειες, ενώ το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης προχώρησε χθες στην εξαγγελία «πολέμου δέκα ημερών» για την αναχαίτιση της εξάπλωσής της.
263.000 ζώα θανατωμένα από ευλογιά – Κρούσματα σε 24 νομούς
Μέσα σε διάστημα μόλις δεκατριών μηνών, από τον Αύγουστο του 2023 έως σήμερα, έχουν θανατωθεί σχεδόν 263.000 αιγοπρόβατα, αριθμός που αντιστοιχεί σε πάνω από το 3% των δηλωμένων ζώων στη χώρα. Κρούσματα έχουν εντοπιστεί ήδη σε 24 νομούς, δηλαδή σχεδόν στη μισή επικράτεια, γεγονός που δημιουργεί εικόνα ντόμινο.
Ο κίνδυνος εξάπλωσης εντείνεται ακόμη περισσότερο καθώς πλησιάζει ο χειμώνας: ολόκληρα κοπάδια από ορεινές περιοχές της Ηπείρου και των Γρεβενών θα αρχίσουν να μετακινούνται προς πεδινές ζώνες που όμως έχουν ήδη εστίες μόλυνσης.
Κτηνοτρόφοι σε απόγνωση
Η καταστροφή για τους κτηνοτρόφους είναι τεράστια. Όσοι έχασαν τα κοπάδια τους μένουν χωρίς εισόδημα για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς θα πρέπει να προμηθευτούν νέα ζώα και να περιμένουν έναν πλήρη κύκλο αναπαραγωγής ώστε να ξαναποκτήσουν έσοδα από το γάλα και το κρέας. Πολλοί δηλώνουν ότι δεν θα επιχειρήσουν καν να ξαναφτιάξουν κοπάδια, αλλά θα αναζητήσουν επαγγελματική διέξοδο μακριά από τον πρωτογενή τομέα, εντείνοντας τον κίνδυνο ερήμωσης της υπαίθρου.
Παρά τις πιέσεις, η επιλογή εμβολιασμού δεν εξετάζεται σοβαρά ως λύση. Ο λόγος είναι διπλός: αφενός, η ελληνική φέτα –η οποία φέτος αναμένεται να αποφέρει πάνω από 1 δισεκατομμύριο ευρώ από εξαγωγές– κινδυνεύει να χάσει τις διεθνείς αγορές, καθώς οι περισσότερες χώρες αποκλείουν εισαγωγές γαλακτοκομικών από κράτη με εμβολιασμένα ζώα. Αφετέρου, τα διαθέσιμα εμβόλια, προερχόμενα κυρίως από τρίτες χώρες όπως το Πακιστάν και η Τουρκία, δεν προσφέρουν πλήρη προστασία.
«Τα διατιθέμενα εμβόλια εξασφαλίζουν ανοσία κατά 60%, πράγμα που σημαίνει ότι ο κίνδυνος μόλυνσης και εξόντωσης ενός κοπαδιού παραμένει μεγάλος και ταυτόχρονα δεν μπορείς να ξεχωρίσεις αν τα συμπτώματα σε ένα εμβολιασμένο ζώο είναι από το εμβόλιο ή από την ίδια τη νόσο», τόνισε ο αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Οικονομίας Κεντρικής Μακεδονίας, Γιώργος Κεφαλάς.
Επιπτώσεις στις εξαγωγές
Πέρα από τη φέτα, σημαντική απειλή αντιμετωπίζει και η αναπτυσσόμενη τα τελευταία χρόνια εξαγωγή γίδινου κρέατος, τόσο προς ευρωπαϊκές χώρες όσο και προς μουσουλμανικές αγορές όπου το προϊόν εξάγεται τυποποιημένο. Ένα ενδεχόμενο κλείσιμο αγορών λόγω εμβολιασμού θα είχε τεράστιες οικονομικές συνέπειες, ακυρώνοντας την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στον τομέα αυτό.
Στη χθεσινή σύσκεψη υπό τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστα Τσιάρα, με τη συμμετοχή περιφερειαρχών και αντιπεριφερειαρχών, εξετάστηκαν πολλαπλές διαστάσεις του προβλήματος. Ένα από τα ζητήματα που τέθηκαν ήταν η ανάγκη διατήρησης γενετικού υλικού από αυτόχθονες φυλές, όπως το καλαρρύτικο ή το καραγκούνικο αιγοπρόβατο, ώστε να μη χαθούν πολύτιμα στοιχεία της ελληνικής κτηνοτροφικής κληρονομιάς.
Στη σύσκεψη τονίστηκε επίσης ότι ο τρέχων κύκλος έξαρσης είναι «ανεξήγητα μεγάλος». Πιθανές εξηγήσεις που εξετάζονται περιλαμβάνουν μετάλλαξη του ιού ή ακόμη και απόκρυψη κρουσμάτων, γεγονός που αφήνει εστίες ενεργές και επιτρέπει στη νόσο να εξαπλώνεται.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μάλιστα, αναμένεται να ζητηθεί η προσωρινή αναστολή των διελεύσεων ζώντων ζώων μέσω Ελλάδας, όπως από τη Ρουμανία προς την Αλβανία μέσω Βουλγαρίας, ώστε να περιοριστεί η πιθανότητα εισαγωγής νέων εστιών.
Ο «πόλεμος δέκα ημερών» για την ευλογιά
Το υπουργείο ανακοίνωσε ότι για τις επόμενες δέκα ημέρες θα εφαρμοστεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης, με την παρουσία κτηνιάτρων στο πεδίο, εντατικοποίηση ελέγχων και ενθάρρυνση των κτηνοτρόφων στην τήρηση μέτρων βιοασφάλειας.
Στα μέτρα περιλαμβάνεται η δημιουργία σταθμών απολύμανσης σε κεντρικούς οδικούς άξονες και διόδους μετακίνησης ζώντων ζώων, γάλακτος και ζωοτροφών. Η εφαρμογή των μέτρων θα ελέγχεται αυστηρά, ενώ θα εκδίδεται πιστοποιητικό απολύμανσης ώστε οι κτηνοτρόφοι να μπορούν να παραδίδουν γάλα με διασφάλιση της βιοασφάλειας.
Η «έφοδος δέκα ημερών» θα συνοδευτεί από ξαφνικούς ελέγχους σε κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, ενώ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αυστηρή απολύμανση οχημάτων, τη χρήση γαντιών και ποδοναριών από τους εργαζόμενους και την αποτροπή άσκοπων μετακινήσεων από στάνη σε στάνη.
«Δεν περισσεύει κανείς στη μάχη αυτή»
Από την πλευρά του, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, επεσήμανε πως πρόκειται για μια ζωονόσο η οποία δεν αντιμετωπίζεται ιδιαίτερα εύκολα. «Συνεπώς δεν περισσεύει κανείς στη μάχη αυτή. Επιδίωξή μας είναι να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της νόσου. Πρέπει να ενισχυθούν τα μέτρα βιοασφάλειας, διότι διαφορετικά θα βρεθούμε αντιμέτωποι με lockdown», ανέφερε και συνέχισε:
«Εδώ που βρισκόμαστε πρέπει να συνεργαστούμε. Πρέπει οι Περιφέρειες, ως έχουσες την αρμοδιότητα τήρησης των μέτρων, και όλοι οι εμπλεκόμενοι να μπούμε σε εντελώς διαφορετική λογική για να αντιμετωπίσουμε την ευλογιά. Είναι μια προσπάθεια να κάνουμε όλοι μαζί το βήμα για να κλείσουμε αυτόν τον κύκλο».
Σε μεταγενέστερες δηλώσεις του σχετικά με την ευλογιά των αιγοπροβάτων, ο υπουργός σημείωσε: «Όπως γνωρίζετε, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την ευλογία εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτι που δημιουργεί μεγάλη απειλή για το ζωικό κεφάλαιο της χώρας… Αποφασίσαμε, λοιπόν, από κοινού να κινητοποιήσουμε όλες τις δυνάμεις που έχουμε στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης –και μιλάω φυσικά για τους κτηνιάτρους– ώστε το επόμενο δεκαήμερο να εντατικοποιήσουν τους επιτόπιους ελέγχους και να ενθαρρύνουν τους κτηνοτρόφους για την τήρηση και εφαρμογή των μέτρων βιοασφάλειας».
Μάλιστα, έκανε σαφές πως θα δημιουργηθούν «σταθμοί απολύμανσης σε βασικούς οδικούς άξονες» και πως θα εκδίδεται πιστοποιητικό για την παράδοση γάλακτος. Παράλληλα, εξετάζεται η καραντίνα για εισαγόμενα ζώα και η ενίσχυση των κτηνοτρόφων με απολυμαντικά μέσα μέσω των Περιφερειών.
«Νομίζω ότι είμαστε σε έναν θετικό δρόμο και με τη συνεργασία όλων των Περιφερειαρχών, τους οποίους ευχαριστώ προσωπικά, και με τη συνεισφορά όλων μας να κάνουμε ένα πραγματικά μεγάλο βήμα προκειμένου να αντιμετωπίσουμε μια ζωονόσο που έχει πραγματικά μεγάλες δυσκολίες και ιδιαιτερότητες», κατέληξε.
Δείτε επίσης:
ΝΑ ΠΑΕΙ ΣΤΟ ΔΙΟΛΟ ΤΟ ΥΠ.Α.Α. ΠΟΥ ΞΥΠΝΗΣΕ ΟΨΙΜΩΣ. ΕΠΡΕΠΕ ΕΞΑΡΧΗΣ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΕΙ ΟΛΑ ΤΑ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΑ ΠΡΟΤΟΥ ΕΞΑΠΛΩΘΕΙ Η ΝΟΣΟΣ, ΑΛΛΑ ΕΠΕΙΔΗ ΘΑ ΕΛΕΓΧΟΤΑΝ ΑΠΟ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΚΑΙ ΘΑ ΕΙΧΑΝ ΟΡΘΗ ΚΑΤΑΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ, ΔΕΝ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑ ΟΙ ΜΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΟΠΕΚΕΠΕ ΝΑ ΔΗΛΩΝΟΥΝ Ο,ΤΙ ΘΕΛΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΑΡΠΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ Ε.Ε.. ΚΑΙ ΑΝ ΟΙ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΙ ΔΕΝ ΞΕΡΟΥΝ ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΟΥΝ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΑΠΟ ΤΥΧΟΝ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΟΥ, ΝΑ ΠΑΝΕ ΝΑ ΞΑΝΑΚΑΘΙΣΟΥΝ ΣΤΑ ΘΡΑΝΙΑ , ΝΑ ΜΑΘΟΥΝΕ ΕΚ ΝΕΟΥ ΤΗΝ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥΣ. ΟΣΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΕΤΑ, ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΗΣ ΑΝΟΗΤΟ ΚΑΙ ΕΩΛΟ: ΕΙΤΕ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΕΝΑ ΤΑ ΖΩΑ ΕΙΤΕ ΑΝΕΜΒΟΛΙΑΣΤΑ, ΞΕΧΑΣΤΕ ΤΗΝ ΦΕΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΤΡΙΑ ΜΕ ΠΕΝΤΕ ΧΡΟΝΙΑ. ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ , ΟΙ ΦΩΣΤΗΡΕΣ ΤΟΥ ΥΠ.Α.Α. ΑΦΟΥ ΤΑ ΕΧΟΥΝ ΚΑΝΕΙ ΜΑΝΤΑΡΑ ΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΝΑ ΔΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΧΑΡΙΣΤΙΚΗ ΒΟΛΗ ΣΤΟΥΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΥΣ ΜΕ ΤΑ ΛΟΚ-ΝΤΑΟΥΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΑΗΔΙΕΣ.