Ερντογάν στον Λευκό Οίκο: Το παζάρι με τον Τραμπ για τα F-35

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιστρέφει στον Λευκό Οίκο έπειτα από έξι χρόνια, σε μια συγκυρία όπου οι σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Τουρκίας δείχνουν θερμότερες από κάθε άλλη φορά μέσα στην τελευταία δεκαετία.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επιδιώκει γρήγορες εμπορικές και στρατιωτικές συμφωνίες, φαίνεται πρόθυμος να ακούσει τα αιτήματα της Άγκυρας για την αγορά προηγμένων οπλικών συστημάτων, με αιχμή του δόρατος τα μαχητικά F-35.

Ερντογάν: Η κληρονομιά των S-400 και το «αγκάθι» των κυρώσεων

Η Τουρκία είχε αποκλειστεί από το πρόγραμμα των F-35 το 2020, όταν απέκτησε το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400. Η Ουάσινγκτον θεώρησε ότι υπήρχε κίνδυνος διαρροής κρίσιμων τεχνολογικών δεδομένων προς τη Μόσχα. Έκτοτε, η Άγκυρα όχι μόνο έχασε την πρόσβαση στα αμερικανικά μαχητικά, αλλά και επιβλήθηκαν κυρώσεις στη βιομηχανία άμυνάς της.

Τώρα, με τον Τραμπ ξανά στον Λευκό Οίκο, η τουρκική ηγεσία εκτιμά ότι υπάρχει παράθυρο ευκαιρίας για να ξεπαγώσει η υπόθεση. Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε πριν τη συνάντηση ότι περιμένει «θετική κατάληξη» στις συζητήσεις για τα F-35, αν και αναλυτές υπενθυμίζουν ότι το Κογκρέσο παραμένει σκεπτικό και μπορεί να μπλοκάρει μια τέτοια εξέλιξη.

Παράλληλες διαπραγματεύσεις για F-16 και Boeing

Πέρα από τα F-35, η Τουρκία έχει ζητήσει την αγορά και αναβάθμιση 40 μαχητικών F-16, τα οποία αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Πολεμικής της Αεροπορίας. Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, η Ουάσινγκτον ετοίμασε πρόσφατα κείμενο πρόθεσης για να διευκολύνει τις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, τα F-35 δεν περιλαμβάνονται λόγω του νομικού εμποδίου που προκαλεί η ύπαρξη των S-400.

Στο τραπέζι, σύμφωνα με το Bloomberg, θα βρεθεί και μια κολοσσιαία συμφωνία για περισσότερα από 200 αεροσκάφη Boeing, αξίας άνω των 10 δισ. δολαρίων. Ο Τραμπ θέλει να προβάλλει αυτή τη συμφωνία ως απόδειξη της εμπορικής του διπλωματίας, ενώ η Άγκυρα επιχειρεί να ενισχύσει την Turkish Airlines και να αποκτήσει πρόσβαση σε σύγχρονα αεροσκάφη που θα ενισχύσουν τον στόλο της.

Συμφωνία στην Συρία, ρήξη με το Ισραήλ

Στην εξωτερική πολιτική, οι δύο ηγέτες φαίνεται να έχουν βρει κοινό τόπο στη Συρία. Η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα στηρίζουν πλέον την κυβέρνηση στη Δαμασκό, γεγονός που αποτελεί ριζική ανατροπή σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η σύμπλευση αυτή περιορίζει ένα από τα σημαντικότερα αγκάθια στις διμερείς σχέσεις.

Ωστόσο, στο ζήτημα της Γάζας η κατάσταση είναι διαφορετική. Ο Ερντογάν κατηγορεί το Ισραήλ για «γενοκτονία» και δεν διστάζει να επιτεθεί δημόσια στη Δύση για τη στήριξή της προς την ισραηλινή κυβέρνηση. Σε ομιλία του στον ΟΗΕ κατηγόρησε όσους σιωπούν ότι «συμμετέχουν στο έγκλημα». Η στάση αυτή απειλεί να δημιουργήσει τριβές, καθώς οι ΗΠΑ εξακολουθούν να θεωρούν το Ισραήλ βασικό στρατηγικό εταίρο τους στη Μέση Ανατολή.

Μια σχέση «δοσοληψίας»

Η επίσκεψη του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο χαρακτηρίζεται από πολλούς ως «συναλλακτική». Ο Τούρκος πρόεδρος επιδιώκει να αποσπάσει οφέλη σε άμυνα και εμπόριο, ενώ ο Τραμπ θέλει να παρουσιάσει σημαντικές συμφωνίες που θα ενισχύσουν την εικόνα του στο εσωτερικό.

Η Τουρκία, δεύτερη στρατιωτική δύναμη του ΝΑΤΟ, επιχειρεί να ενισχύσει την αεροπορική της υπεροχή ενόψει των αυξανόμενων προκλήσεων σε Μέση Ανατολή, Ανατολική Μεσόγειο και Μαύρη Θάλασσα. Παράλληλα, ο Ερντογάν επιδιώκει να κρατήσει ανοιχτούς διαύλους τόσο με τη Ρωσία όσο και με τη Δύση, παίζοντας συχνά τον ρόλο μεσολαβητή σε κρίσιμα ζητήματα.

Οι εσωτερικές και διεθνείς διαστάσεις

Η υποδοχή του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο έχει και εσωτερική διάσταση για τον ίδιο. Με τις εκλογές του 2028 να πλησιάζουν, ο Τούρκος πρόεδρος θέλει να εμφανιστεί ως ηγέτης που μπορεί να σταθεί ισάξια απέναντι στην Ουάσινγκτον και να εξασφαλίσει κέρδη για τη χώρα του.

Σε διεθνές επίπεδο, η συνάντηση θα δοκιμάσει κατά πόσο η Άγκυρα μπορεί να αποκαταστήσει την πλήρη εμπιστοσύνη των ΗΠΑ και να επανέλθει σε κομβικά προγράμματα, όπως αυτό των F-35. Η στάση του Κογκρέσου και οι αντιδράσεις από συμμάχους όπως η Ελλάδα και το Ισραήλ θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα.

Δείτε Επίσης:

• Άρχισε τα «δώρα» ο Ερντογάν στον Τραμπ με συμφωνία-μαμούθ