Ως «δομικά ασύμμετρο» και «υπαρξιακό» ζήτημα χαρακτήρισε την προσχώρηση στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) ο τέως πρωθυπουργός της Τουρκίας, Μπιναλί Γιλντιρίμ, εξηγώντας γιατί η Άγκυρα απορρίπτει τη συνθήκη.
Μιλώντας στο συνέδριο IMLTech 2025 στο Ντούζτζε, ο κ. Γιλντιρίμ συνέδεσε ευθέως την άρνηση υπογραφής με τις «ευαισθησίες» της Τουρκίας στο Αιγαίο Πέλαγος και το Κυπριακό, τονίζοντας ότι η χώρα αντιμετωπίζει το θέμα όχι ως απλή νομική διαφορά, αλλά ως ζήτημα θαλάσσιου στρατηγικού χώρου και κυριαρχίας.
Η Στρατηγική ασάφεια της Άγκυρας: UNCLOS a la carte
Ο Γιλντιρίμ αποκάλυψε τη διφορούμενη στρατηγική θέση της Τουρκίας απέναντι στη Σύμβαση του 1982:
«Δεν είμαστε συμβαλλόμενο μέρος [στη Σύμβαση], αλλά εφαρμόζουμε πολλές διατάξεις», δήλωσε.
Αυτή η στρατηγική ασάφεια επιτρέπει στην Τουρκία να αξιοποιεί τις διατάξεις της UNCLOS όπου τη διευκολύνουν, ενώ ταυτόχρονα απορρίπτει εκείνες που θεωρεί ότι περιορίζουν τη «θαλάσσια κυριαρχία» της. Η πολιτική αυτή ευθυγραμμίζεται με το ιδεολογικό πλαίσιο της «Γαλάζιας Πατρίδας», το οποίο απαιτεί τη διατήρηση ευρέος θαλάσσιου στρατηγικού χώρου, σε μια ιστορική «γραμμή συνέχειας» με το οθωμανικό ναυτικό παρελθόν.
Ο φόβος της «απώλειας θαλάσσιου χώρου» στο Αιγαίο
Ο πυρήνας του τουρκικού επιχειρήματος, που καθορίζει τη διπλωματική της στάση από τη δεκαετία του 1970, είναι ότι η ένταξη στη Σύμβαση θα οδηγούσε σε πρακτική απώλεια θαλάσσιου χώρου στο Αιγαίο.
«Το Αιγαίο Πέλαγος έχει μια τέτοια δομή που, σύμφωνα με το σύστημα, αν ήμασταν συμβαλλόμενο μέρος, θα έπρεπε να διερχόμαστε πάντα από διεθνή ύδατα όταν ταξιδεύουμε στα Δαρδανέλια. Δεν θα είχαμε δική μας θαλάσσια επικράτεια», εξήγησε ο Γιλντιρίμ.
Αναφερόμενος στη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών — οι οποίες επίσης δεν έχουν κυρώσει τη Σύμβαση—, ο τέως πρωθυπουργός σχολίασε ότι οι ΗΠΑ την απέρριψαν επειδή «θεωρούν [τους θαλάσσιους πόρους] ιδιοκτησία τους και δεν θέλουν να τα μοιραστούν». Ο ίδιος πρόσθεσε: «Ούτε εμείς είμαστε συμβαλλόμενο μέρος… οι επιβολές εδώ δεν μας δεσμεύουν».
Η «αδικία» των ελληνικών νησιών
Κλείνοντας την ομιλία του, ο Γιλντιρίμ επανέλαβε το πάγιο τουρκικό αφήγημα περί «αδικίας», υποστηρίζοντας ότι τα ελληνικά νησιά «παράγουν» υπερμεγέθη θαλάσσια δικαιώματα εις βάρος της Τουρκίας.
«Τα νησιά απέχουν λίγα μίλια από εμάς και [αναμένουν] 300-500 μίλια θαλάσσιο δίκαιο», κατέληξε, συνδέοντας άμεσα το Αιγαίο και το Κυπριακό ως τα «μεγαλύτερα ζητήματα» της τουρκικής θαλάσσιας πολιτικής.
Δείτε επίσης:
- Τουρκικές παραβιάσεις μια μέρα πριν την εορτή των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων
- Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: «Στόχος της Τουρκίας η πλήρης τουρκοποίηση του νησιού»
- Σε αδιέξοδο το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας»
