Τις ώρες που γράφονται αυτές οι γραμμές, και με αφορμή τη συμπλήρωση χιλίων επτακοσίων ετών από την Α´ Οικουμενική Σύνοδο της Νικαίας το 325 μ.Χ., είναι σε εξέλιξη στην Τουρκία η πρώτη επίσημη επίσκεψη του νέου Πάπα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, Λέοντος XIV στο εξωτερικό, και οι αλλεπάλληλες συναντήσεις του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, καταρχήν στη Νίκαια την Παρασκευή, κι εν συνεχεία το Σάββατο και την Κυριακή στην Κωνσταντινούπολη.
Το ενδιαφέρον είναι εύλογο τόσο όσον αφορά στην προσωπικότητα του Αμερικανού Πάπα Λέοντος όσο και τα διεξαγόμενα στο επίκεντρο των οποίων είναι ασφαλώς η συζήτηση περί της Ένωσης και Ενότητας των Εκκλησιών, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Πάπας στο Φανάρι. Κρίναμε σκόπιμο, επομένως, να δημοσιευθεί σήμερα τμήμα αδημοσίευτο ως τώρα από την εκτενέστατη συνέντευξη που μας είχε παραχωρήσει τον Μάιο στην αμερικανική πρωτεύουσα ο Matthew Boyle, επικεφαλής του Γραφείου του Breitbart στην Ουάσινγκτον κι ένας εκ των πλέον εγγύς στον Αμερικανό Πρόεδρο δημοσιογράφων.
Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί μια φράση που μας ανέφερε ο κ. Μπόιλ, η οποία όχι μόνον συνιστά αναγνώριση της Ορθοδοξίας διεθνώς αλλά και ερμηνεύει το πρωτόγνωρο κύμα μεταστροφής στην Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη που παρατηρείται πλέον τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όσο και την Αγγλία αλλά και τις Σκανδιναβικές χώρες. Μια διαπίστωση η οποία από μόνη της θέτει προ των ευθυνών τους όλους τους Ορθοδόξους χριστιανούς ανεξαρτήτως εθνικότητας και τόπου προέλευσης, εξαιρέτως όμως τους Έλληνες, καθώς είναι πανθομολογούμενο ότι η ελληνική γλώσσα είναι πρωταρχικός πυλώνας της Λειτουργικής παράδοσης και υπόστασης της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Όπως θα διαπιστώσουν οι αναγνώστες, στο πρωτοδημοσιευόμενο αυτό απόσπασμα συμπεριλάβαμε και τμήμα της συζήτησης το οποίο αφορά στο αντικειμενικό γεγονός των διωγμών Ορθοδόξων χριστιανών στην Ουκρανία, καθώς το ζήτημα αυτό παραμένει άκρως επίκαιρο ως ένας από τους λόγους του πολέμου και μια από τις προϋποθέσεις που ήδη ξεκαθαρίζουν στα σχέδια ειρήνευσης που τελούν υπό διερεύνηση μεταξύ Ουάσινγκτον, Μόσχας και Κιέβου.
Παναγιώτης Παύλος: Όσον αφορά στην Ουκρανία, ένα πράγμα είναι ο Ζελένσκι, και άλλο πράγμα η Ρωσία και οι προσδοκίες της, αν όχι απαιτήσεις της, κατά μία έννοια. Αλλά ένα από τα ζητήματα που ήταν πολύ κεντρικά στην Ουκρανία, τουλάχιστον όσον αφορά τα συμφέροντα των Ρώσων, ήταν ο διωγμός του ορθόδοξου χριστιανικού λαού, αφότου ιδρύθηκε εκεί η αυτοκέφαλη εκκλησία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη, το 2018–2019, κάτι που οδήγησε σε ένα είδος σχίσματος στην κοινωνία των πιστών Ουκρανών.
Αναρωτιέμαι, λοιπόν, αν ο Πρόεδρος Τραμπ λαμβάνει επίσης υπ᾽ όψιν και τις πιο δευτερεύουσες, ας το πω έτσι, παραμέτρους του όλου ζητήματος, οι οποίες ωστόσο είναι σημαντικές καθώς εκ μέρους της Ρωσίας αυτό είναι και ένα επιχείρημα για το γιατί έκαναν την εισβολή, τη «στρατιωτική επιχείρηση».
Matthew Boyle: Μιλάτε για τους Χριστιανούς που διώκονται;
ΠΑΥΛΟΣ: Ναι.
BOYLE: Ναι. Αυτό είναι οπωσδήποτε ένα μείζον ζήτημα στην Ουκρανία. Και ειλικρινά, θεωρώ ότι αυτό είναι ένα ζήτημα παντού στον κόσμο. Νομίζω ότι ο Πρόεδρος Τραμπ ενδιαφέρεται βαθιά για τους Χριστιανούς και ενδιαφέρεται να διασφαλίσει ότι, ειδικά σε χώρες όπου οι Χριστιανοί είναι μειονότητες ή διώκονται, ακούγονται, έχουν δικαιώματα και ο διωγμός τερματίζεται.
Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει διορίσει πρεσβευτές θρησκευτικής ελευθερίας στην πρώτη του θητεία και έχει έναν ακόμη σε αυτή τη θητεία. Αυτό είναι ζήτημα στο οποίο επικεντρώνεται έντονα. Το κατανοεί βαθιά. Και πάλι, ως προς αυτό που μόλις περιγράψατε, νομίζω ότι είναι ένα ζήτημα που δεν περνάει στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης. Τα CNN του κόσμου δεν μιλάνε γι᾽ αυτά τα πράγματα. Δεν τους αρέσει.
Το ίδιο ισχύει και για τη Μέση Ανατολή. Ένα από τα σημαντικά ζητήματα για τα οποία ανησυχούμε, και νομίζω όλος ο κόσμος ανησυχεί ύστερα απ᾽ όσα συνέβησαν στη Συρία, είναι το τι συμβαίνει εκεί όσον αφορά τη χριστιανική μειονότητα. Ξέρετε, μίλησα με τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη γι᾽ αυτό το ζήτημα τον Δεκέμβριο [σ. 2024]. Είχε διορίσει πρεσβευτή θρησκευτικής ελευθερίας, για τη θρησκευτική ελευθερία στην περιοχή, πολύ επικεντρωμένο βεβαίως στη Συρία και σε ό,τι συνέβαινε εκεί.
Τώρα, ο Πρόεδρος Τραμπ και ο Σύρος ηγέτης συναντήθηκαν όταν ήταν στη Μέση Ανατολή, και υπάρχουν πολλά που πρέπει να ληφθούν υπόψη ώστε να γίνουν πολλά από τα σωστά πράγματα. Οπότε θα δούμε αν αυτό τελικά θα λειτουργήσει. Ίσως είναι ένας μεταρρυθμιστής, ίσως όχι, δεν ξέρω. Το παρακολουθούμε πολύ στενά. Αλλά το ίδιο θα έλεγα και για την Ουκρανία. Το ίδιο πράγμα παντού. Τα δικαιώματα των Χριστιανών που διώκονται είναι απολύτως στο επίκεντρο της προσοχής του Προέδρου Τραμπ.
ΠΑΥΛΟΣ: Στην Ουκρανία υπάρχει η θρησκευτική πτυχή του ζητήματος, με τον διωγμό των Χριστιανών που ανήκουν στη ρωσική εκκλησία. Αλλά ταυτόχρονα υπήρχαν και όλες αυτές οι τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον απλών ανθρώπων που ήταν πιο κοντά στη ρωσική πλευρά ή αυτοπροσδιορίζονταν ως Ρώσοι.
BOYLE: Συστήνω ανεπιφύλακτα στον κόσμο να παρακολουθήσει τη συνέντευξη του Τάκερ Κάρλσον με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Αν θέλετε να καταλάβετε το κίνητρό τους και γιατί έκαναν αυτό που έκαναν, γιατί να μην ακούσετε τον ίδιο τον Πούτιν να μιλάει γι᾽ αυτό; Ξέρω ότι είναι πολύ μεγάλη σε διάρκεια, είναι περίπου τρεις ώρες, επειδή ένα μέρος της είναι η μετάφραση μπρος–πίσω. Όταν πρέπει να μεταφράσεις από τα αγγλικά στα ρωσικά και από τα ρωσικά στα αγγλικά, είναι σαν κάθε ερωταπόκριση να είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη. Τούτου λεχθέντος, γεγονός είναι, νομίζω, ότι σε εκείνη τη συνέντευξη θα ακούσετε πολλά σημεία όπου οι δυο τους μιλούν γι᾽ αυτό. Και, ναι, συμφωνώ, αυτά είναι περίπλοκα πράγματα.
ΠΑΥΛΟΣ: Έρχομαι λίγο στην Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια. Πιστεύετε ότι η Σερβία και η Ελλάδα έχουν κοινά στοιχεία μεταξύ τους;
BOYLE: Ω ναι, ασφαλώς! Όπως και το πιστεύω εν γένει για το μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής Ευρώπης, παντού, με τις Ανατολικές Ορθόδοξες Εκκλησίες. Ένα από τα σημαντικά πράγματα που έκανα όσον αφορά τις συνεντεύξεις όταν ήμουν στην Ελλάδα [σ. Απρίλιος 2025], ήταν ότι πήρα συνέντευξη από τον Αρχιεπίσκοπο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος, Ιερώνυμο Β´. Θεωρώ ότι από πολιτισμικής άποψης – γνωρίζω ότι πολιτικά όλοι επικεντρώνονται στη συνέντευξή μου με τον Πρωθυπουργό, στην οποία και ο Πρόεδρος Τραμπ απήντησε, αλλά από πολιτισμικής άποψης – η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει επιρροή στον κόσμο.
ΠΑΥΛΟΣ: Είστε Καθολικός, σωστά;
BOYLE: Είμαι Καθολικός, ναι, και υπάρχουν πολλά υποσχόμενα με την εκλογή του νέου Πάπα μας. Θα δούμε πώς θα πάει. Τα αδέρφια του είναι ένθερμοι υποστηρικτές του Τραμπ, ή τουλάχιστον είς εξ αυτών. Έτσι είναι. Ο ίδιος ο Πάπας, παρεμπιπτόντως, είναι από το Σικάγο.
ΠΑΥΛΟΣ: Ναι, διάβασα σχετικά με αυτό.
BOYLE: Έχει ρίζες στο Σικάγο.
ΠΑΥΛΟΣ: Βλέπετε λοιπόν την Ορθοδοξία ως ένα κρίσιμο συστατικό στη γεωπολιτική αρένα.
BOYLE: Θεωρώ ότι είναι ένα τεράστιο συστατικό, ναι. Όλα είναι πολιτισμικά, γεωπολιτικά. Πρόκειται περί ισχύος. Η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία κι ενδεχομένως και η Καθολική Εκκλησία, αν και έχουμε δει τελευταίους Πάπες να μην είναι τόσο σπουδαίοι, ιδιαίτερα ο Φραγκίσκος. Οπότε, το ερώτημα είναι πώς βλέπουμε τον νέο Πάπα. Αυτό είναι ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί, δεν το γνωρίζουμε ακόμα. Αλλά υπάρχουν πολλά ελπιδοφόρα όπως κι ορισμένα ανησυχητικά σημάδια.
ΠΑΥΛΟΣ: Όπως;
BOYLE: Aνησυχητικά σημάδια, δηλαδή το ότι βλέπουμε ότι, όπως κάθε θρησκευτικός ηγέτης, όλοι οι Χριστιανοί ηγέτες, πάπες, αρχιεπίσκοποι, οτιδήποτε, είναι πάντα υπέρ των ανοιχτών συνόρων. Είναι πάντα υπέρ αυτού του είδους πραγμάτων. Έστω, όπως και να ᾽χει. Θα φροντίσουμε εμείς τα σύνορα, εσείς φροντίστε τον πολιτισμό! Το θέμα είναι ο Πάπας να τα πάει αρκετά καλά, κάτι που, παρεμπιπτόντως, είναι μια πραγματική πιθανότητα. Έχει τη δυνατότητα να γίνει σαν τον Πάπα Ιωάννη Παύλο, ο οποίος στον 20ό αιώνα αντιστάθηκε στον κομμουνισμό. Φανταστείτε δηλαδή να είχαμε ένα Πάπα που αντιστάθηκε στην Κίνα!
Αυτό που κάνουν οι Κινέζοι στους Χριστιανούς – μιλάμε για το τί συμβαίνει στην Ουκρανία με τους Χριστιανούς – κοιτάξτε τί συμβαίνει εκεί. Βάζουν ανθρώπους, οι Μουσουλμάνοι, βάζουν τους Ουιγούρους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τους έχουν υποτάξει. Ο Χριστιανισμός είναι συντετριμμένος στην Κίνα.
ΠΑΥΛΟΣ: Γνωρίζετε, παρεμπιπτόντως, ότι στην περίπτωση του Χριστιανισμού στην Ουκρανία, το χάος ξεκίνησε με το Δημοκρατικό Κόμμα που πίεσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο να χορηγήσει αυτοκεφαλία. Το γνωρίζετε αυτό;
BOYLE: Βεβαίως. Αυτό είναι το θέμα, αυτό συμβαίνει όταν έχεις παγκοσμιοποιητές που καταστρέφουν τα πράγματα. Και έτσι η ελπίδα μου είναι ότι, και πάλι, παγκοσμίως, αυτό μπορεί να είναι μια πολύ μεγάλη αλλαγή. Αλλά θεωρώ ότι η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία – και η ερώτησή σας για τη Σερβία και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης – όλες οι Ανατολικές Ορθόδοξες Εκκλησίες μπορούν να συγκρατούν σχεδόν την Καθολική Εκκλησία και να λειτουργούν ως μηχανισμός ελέγχου.
Διότι, ιδού τί θα συμβεί. Αν οι Καθολικοί συνεχίσουν να βγαίνουν εκτός ελέγχου, αν συνεχίζουν να έχουν αυτούς τους Πάπες που προωθούν τη Woke Παποσύνη αντί να πράττουν αυτό που θα έπρεπε να πράττει η Καθολική Εκκλησία, οι άνθρωποι θα στραφούν στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Διότι η Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν χάνει το ηθικό της κέντρο. Θεωρώ, λοιπόν, ότι όλες οι Ορθόδοξες χώρες έχουν τη δυνατότητα σήμερα να ασκήσουν μεγάλη επιρροή στον κόσμο.
