Η «Πράσινη Γραμμή», το ορατό σύνορο που χωρίζει τις ελεύθερες από τις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου, αποτελεί σήμερα το πιο ισχυρό σύμβολο του Κυπριακού ζητήματος. Με μήκος 180 χιλιομέτρων (που συχνά αναφέρεται ως 300 χλμ. λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους), η γραμμή αυτή καθιστά τη Λευκωσία την τελευταία διαιρεμένη πρωτεύουσα στον πλανήτη.
Το «πράσινο μολύβι» του 1963 και ο βρετανικός Ρόλος
Η ιστορία του διαχωρισμού δεν ξεκίνησε το 1974, αλλά έντεκα χρόνια νωρίτερα. Το βράδυ της 21ης Δεκεμβρίου 1963, οι αιματηρές δικοινοτικές ταραχές που ξέσπασαν στη Λευκωσία έδωσαν στη Μεγάλη Βρετανία την αφορμή να εφαρμόσει το σχέδιο του εδαφικού διαχωρισμού, που επεξεργαζόταν ήδη από την εποχή της αποικιοκρατίας.
Στις 30 Δεκεμβρίου 1963, υπεγράφη η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός από τους Μακάριο, Κιουτσούκ, Κληρίδη και Ντενκτάς. Η ονομασία της γραμμής προήλθε από μια σχεδόν τυχαία κίνηση: ο Βρετανός υποστράτηγος Πίτερ Γιανγκ τη χάραξε πάνω στον χάρτη της Λευκωσίας χρησιμοποιώντας ένα πράσινο μολύβι.
Από τους θύλακες στην εισβολή του «Αττίλα»
Αρχικά, η «Πράσινη Γραμμή» περιόριζε την ένταση εντός της πρωτεύουσας και προστάτευε τους τουρκοκυπριακούς θύλακες. Αν και το 1968 υπήρξαν σημάδια εξομάλυνσης με το άνοιγμα των οδών Λήδρας και Ερμού, το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 και η τουρκική εισβολή που ακολούθησε άλλαξαν δραματικά τον χάρτη. Μετά τον «Αττίλα 2», η γραμμή επεκτάθηκε σε όλο το πλάτος του νησιού, δημιουργώντας μια αποστρατιωτικοποιημένη «Νεκρή Ζώνη» υπό την επιτήρηση των Ηνωμένων Εθνών.
Οι μαύρες σελίδες του 1996: Ισαάκ και Σολωμού
Η «Πράσινη Γραμμή» βάφτηκε με αίμα το καλοκαίρι του 1996 στη Δερύνεια. Στις 11 Αυγούστου, ο 24χρονος Τάσσος Ισαάκ ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου από Τουρκοκύπριους και μέλη των «Γκρίζων Λύκων» εντός της Νεκρής Ζώνης. Τρεις ημέρες αργότερα, κατά τη διάρκεια της κηδείας του, ο εξάδελφός του Σολωμός Σολωμού έπεσε νεκρός από πυρά των κατοχικών δυνάμεων, ενώ προσπαθούσε να κατεβάσει την τουρκική σημαία από φυλάκιο, σε μια πράξη εθνικής έξαρσης που συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη.
Το σήμερα: Οδοφράγματα και προσπάθειες επανένωσης
Η αυστηρότητα του διαχωρισμού άρχισε να κάμπτεται τον Απρίλιο του 2003, όταν η τουρκοκυπριακή ηγεσία επέτρεψε τις πρώτες διελεύσεις. Από τότε έχουν ανοίξει συνολικά εννέα σημεία διέλευσης κατά μήκος της γραμμής. Ένα ιστορικό βήμα σημειώθηκε τον Μάρτιο του 2007, όταν η Κυπριακή Δημοκρατία κατεδάφισε το οδόφραγμα στην οδό Λήδρας, κίνηση που συμβολίζει την πάγια επιδίωξη για την πλήρη επανένωση της πόλης.
Δείτε επίσης:
- Αποκάλυψη: Τα απόρρητα σχέδια της Άγκυρας για την «τουρκοποίηση» της Κερύνειας το 1964
- Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: «Εθνική ευθανασία» η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία
- Siyasi Haber: Τούρκος αρθρογράφος αποδομεί το αφήγημα της Άγκυρας για το Κυπριακό
