Αν παρακολουθήσουμε προσεκτικά την αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας τα τέσσερα τελευταία χρόνια, μετά το πραξικόπημα, πού καταλήγουμε ότι εστιάζει;
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Πρώτον, στην αποκοπή του Κυπριακού Ελληνισμού από τον Ελλαδικό, καθώς στην ενότητά του αυτός αποτελεί εφιάλτη για αυτήν.
Δεύτερον, στην υφαρπαγή του ελλαδικού και του κυπριακού υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου και μάλιστα με συνοπτικές διαδικασίες μέσω πολυμερών συνδιασκέψεων.
Τρίτον, στην αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας επί των νήσων του Αιγαίου, καθώς ο ηγεμονισμός και ο νεοοθωμανισμός που τη διακατέχει την έχει βάλει στον πειρασμό να απλώσει τα πόδια της στο Αρχιπέλαγος.
Τέταρτον, στη δημιουργία συνθηκών αυτοδιάθεσης και αυτονομίας στην ελληνική Θράκη.
Δεν είναι καινούργια η πολιτική αυτή της γείτονος. Καινούργια είναι η παρόξυνσή της. Το γεγονός ότι δεν είναι καινούργια αποδεικνύεται από ομιλία που εκφώνησε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ως πρωθυπουργός το 1980 και επανέφερε στη δημοσιότητα ο εξαιρετικός συνάδελφος Νίκος Παπαδημητρίου στο libre.gr προ ολίγων ημερών. Οποιος διαβάσει αποσπάσματά της θα συμφωνήσει με τη διαπίστωσή του: Αυτή η ομιλία, που περιέχει αναφορές στα Βαρώσια, στα ελληνικά νησιά (την κυριαρχία των οποίων αμφισβητεί εμμέσως η γείτων ακόμη και με τους προχθεσινούς χάρτες έρευνας και διάσωσης), στον τρόπο επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών (πριν ακόμη υπογραφεί το 1982 η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας), θα μπορούσε πράγματι να είχε εκφωνηθεί και σήμερα! Πρόκειται για μάθημα πατριδογνωσίας. Γι’ αυτό και αναδημοσιεύουμε ορισμένα αποσπάσματά της.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής άρχισε την επισκόπηση των εθνικών θεμάτων από το Κυπριακό: «…Και θ’ αρχίσω από το δράμα της Κύπρου, που ντροπιάζει την εποχή μας. Η ευθύνη για τη δημιουργία του προβλήματος αυτού βαρύνει την Τουρκία, όπως τη βαρύνει και η ευθύνη για την παράταση του δράματος αυτού.
Οι συνομιλίες που κατ’ επανάληψιν εγένοντο δεν απέδωσαν αποτελέσματα, για τον λόγο ότι η τουρκική πλευρά, παρά τις υποσχέσεις της, δεν θέλησε ή δεν κατέστη ικανή να προσδιορίσει κατά τρόπο σαφή τις θέσεις της. Και όχι μόνον αυτό, αλλά τον τελευταίο καιρό απειλεί να εποικίσει τα Βαρώσια, πράγμα που, αν συμβή, θα τορπιλίσει κάθε ελπίδα επιλύσεως του προβλήματος και θα αποτελέσει πρόκληση όχι μόνον για εμάς, αλλά πιστεύω για όλους εκείνους που ενδιαφέρονται για τη λύση του προβλήματος και γενικά για την ειρήνευση της περιοχής». Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανέλυσε τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας από την Τουρκία στο Αιγαίο.
Ειδικότερα επισήμανε ότι «και οι άλλες διαφορές που έχουμε με την Τουρκία παρουσιάζουν μία στασιμότητα για τον λόγο ότι δεν κατέστη δυνατή, παρά τας συνεχείς προσπαθείας μας, μια λογική συνεννόηση με την Τουρκία. Δυστυχώς και στην περίπτωση αυτή είμαι υποχρεωμένος να καταλογίσω ευθύνες στην Τουρκία, τόσο για τη δημιουργία όσο και για την παράταση της εκκρεμότητος των προβλημάτων αυτών.
Οι θέσεις της Ελλάδος επί των θεμάτων αυτών είναι γνωστές και σαφείς. Και είναι τόσο λογικές, ώστε, αν η Τουρκία έδειχνε στοιχειώδη κατανόηση, η επίλυση των διαφορών μας θα ήταν ευχερής. Επειδή όμως η Τουρκία, για να δικαιολογήσει τον θόρυβο που κατά καιρούς δημιουργεί, υποστηρίζει ότι η Ελλάς μετέτρεψε ή ότι έχει την πρόθεση να μετατρέψει το Αιγαίο σε λίμνη ελληνική, είμαι υποχρεωμένος να επαναλάβω τη δήλωση που έκαμα και παλαιότερα, για να διαλύσω ακριβώς τις εντυπώσεις, τις οποίες προσπαθεί να δημιουργήσει.
Η Ελλάς δεν θεωρεί το Αιγαίο ελληνική λίμνη. Η Ελλάς δέχεται ότι υπάρχουν σ’ αυτό ύδατα διεθνή, όπως υπάρχουν και τουρκικά χωρικά ύδατα. Ούτε αρνείται ότι η Τουρκία, ως παράκτια χώρα, έχει ωρισμένα δικαιώματα στο Αιγαίο. Εκείνο που ζητούμε από την Τουρκία είναι να αντιληφθή επιτέλους ότι το Αιγαίο είναι κατάσπαρτο από νησιά. Οτι τα νησιά αυτά είναι ελληνικά. Και ότι έχουν, σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες, τα δικαιώματά τους. Από τη στιγμή που η Τουρκία θα αντιληφθή την αλήθεια αυτή, θα είναι ασφαλώς ευχερέστερη η διευθέτηση των διαφορών μας».
Και κατέληξε: «…Δεν είμαστε εμείς οι επισπεύδοντες, ώστε να ασκούμε πίεση επί της Τουρκίας για να συμφωνήσει σε λύσεις. Διότι εμείς δεν ζητούμε τίποτα από την Τουρκία, εκείνη είναι που ζητεί. Το λέγω αυτό διότι υποστηρίζεται πολλές φορές ότι πρέπει να καταλογιστούν ευθύνες στην ελληνική κυβέρνηση γιατί δεν προωθεί τη λύση αυτών των προβλημάτων. Εκείνο όμως για το οποίο θα πρέπει να κριθή η ελληνική κυβέρνηση είναι αν υποστηρίζει λύσεις, λογικές και αν, όπως και το έπραξε, προστατεύει τα συμφέροντα και την ασφάλεια της χώρας, χωρίς να κάνει παραχωρήσεις επιζήμιες για τη χώρα.
Πάντως, συμφέρον αμφοτέρων των λαών μας είναι να διευθετήσουν ειρηνικά τις διαφορές τους με βάση τη λογική και το δίκαιο, όπως κάνουν όλοι οι λαοί, που έχουν παρόμοιες διαφορές. Γιατί είμαστε -θα έλεγα δυστυχώς- οι μόνοι στον κόσμο αυτό που έχουμε τέτοιου είδους διαφορές. Πολλοί λαοί τις έχουν, αλλά τις αντιμετωπίζουν με καλή πίστη και καλή θέληση και αναζητούν διαδικασίες που τους οδηγούν κάποτε σε λύσεις.
Ήδη αναμένεται συνάντηση των γενικών γραμματέων των υπουργείων Εξωτερικών της Ελλάδος και της Τουρκίας. Ελπίζω ότι η συνάντηση αυτή θα ανοίξει τουλάχιστον τον δρόμο για τον προσδιορισμό της διαδικασίας που θα ακολουθήσουμε. Δεν μπορώ πάντως να προεξοφλήσω το αποτέλεσμα αυτής της συναντήσεως (…)».
*Η ομιλία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, υπό τον τίτλο «Ενημέρωση της Βουλής για τα εθνικά θέματα» (1980), έχει εκδοθεί σε βιβλιαράκι από το Ιδρυμα της Βουλής των Ελλήνων. Την επιστημονική επιμέλεια της σειράς, υπό τον τίτλο «Τετράδια Κοινοβουλευτικού Λόγου», είχε η Κωνσταντίνα Μπότσιου, ενώ την εισαγωγή, μαζί με τον ιστορικό σχολιασμό, έγραψε ο Κωνσταντίνος Σβολόπουλος.