Ο «σουλτάνος» ελέγχει τόσο τον Τύπο όσο και την τηλεόραση στην Τουρκία, ενώ καταδικάζονται οι ρεπόρτερ που τον ενοχλούν
- Από τον Μιχάλη Ψύλο
Αυτός κι αν είναι έλεγχος του τουρκικού Τύπου από την κυβέρνηση Ερντογάν! Επί 24 ώρες μετά την ανακοίνωση της παραίτησης του Τούρκου υπουργού Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ, το σύνολο σχεδόν των μέσων ενημέρωσης στη γείτονα δεν είχε μεταδώσει ούτε… μονόστηλο. «Από τα 1.780 τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά δίκτυα της Τουρκίας, μόνο… πέντε ανέφεραν την παραίτηση του υπουργού Αλμπαϊράκ» έγραψε στο twitter o Ιλχάν Ταστσί, βετεράνος δημοσιογράφος και πρώην μέλος του ραδιοτηλεοπτικού συμβουλίου RTUK για τα ιδιωτικά ραδιόφωνα.
Πολλοί Τούρκοι συνάδελφοι με τους οποίους συνομιλήσαμε μετά την ανακοίνωση της παραίτησης Αλμπαϊράκ έλεγαν ότι «ο αρχισυντάκτης τους είχε αποφασίσει ότι αυτό δεν ήταν είδηση», παρά το γεγονός ότι η επιστολή παραίτησης που δημοσιεύτηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έλαβε 600.000 likes μέσα σε λίγες ώρες! «Για τα μέσα ενημέρωσης που ελέγχει το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ δεν υπήρχε επί 24 ώρες καμία είδηση για την παραίτηση» γράφει ο γνωστός δημοσιογράφος Μουσταφά Μπαλμπάι στην «Cumhurriyet» και προσθέτει ειρωνικά: «Ούτε τα κοκόρια θα πίστευαν ότι είχε ξημερώσει»…
Άλλωστε, οι δημοσιογράφοι που γράφουν την αλήθεια στην Τουρκία κινδυνεύουν με φυλάκιση! Την επόμενη ακριβώς ημέρα της παραίτησης Αλμπαϊράκ, ο Μουσταφά Μπουλμπάι παρακολουθούσε τη δίκη της δημοσιογράφου Μουγιεσέζ Γιλντίζ του τηλεοπτικού δικτύου ODA TV στο 26ο Ανώτατο Ποινικό Δικαστήριο της Αγκυρας.
H Μουγιεσέζ είχε φυλακιστεί από τις 12 Ιουλίου, εν αναμονή της δίκης της, κατηγορούμενη για… κατασκοπία, επειδή είχε γράψει άρθρα για τις στρατιωτικές σχέσεις της Τουρκίας με τη Λιβύη. Στη συνέχεια, οι κατηγορίες άλλαξαν και η Μουγιεσέζ κατηγορήθηκε για αποκάλυψη κρατικών μυστικών.
Σε ένα από τα άρθρα της είχε θέσει ερωτήματα σχετικά με φερόμενες συναντήσεις μεταξύ Τούρκων στρατιωτικών και του Λίβυου πολέμαρχου Χαφτάρ, του οποίου ο αυτοαποκαλούμενος Εθνικός Στρατός της Λιβύης πολεμούσε την υποστηριζόμενη από την Αγκυρα κυβέρνηση της Τρίπολης. Ο Μπουλμπάι περιγράφει την απίστευτη εικόνα στο δικαστήριο: «Ο δικαστής ρωτούσε τη δημοσιογράφο:
• Γιατί μιλήσατε στο τηλέφωνο;
• Για να πάρουμε πληροφορίες, του απάντησε η Μουγιεσέζ.
• Και γιατί κάνατε αυτές τις ερωτήσεις; επέμεινε ο δικαστής. Τι κάνατε με τις πληροφορίες που λάβατε; Εκείνη τη στιγμή, ένας φίλος που καθόταν ακριβώς πίσω μου στο δικαστήριο με ρώτησε: ”Γιατί τα κρατικά μέσα ενημέρωσης δεν μεταδίδουν την ανακοίνωση της παραίτησης του Αλμπαϊράκ;” Για μια στιγμή ένιωσα τον εαυτό μου να παίζει σε ταινία γεμάτη ένταση, αλλά με πολύ μαύρο χιούμορ». Στο τέλος της ακροαματικής διαδικασίας, το δικαστήριο αποφάσισε να απελευθερώσει τη δημοσιογράφο εν αναμονή της δίκης, αν και πρέπει να δίνει τακτικά το «παρών» στις Αρχές. «Χαρήκαμε πολλοί γιατί η συνάδελφός μας αφέθηκε ελεύθερη, αλλά είμαστε λυπημένοι γιατί στη χώρα μας η δημοσιογραφία εξακολουθεί να διώκεται για… εγκληματική δραστηριότητα» γράφει ο Μπουλμπάι στην «Cumhurriyet».
Με αυτή την κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι στην Τουρκία ίσως είναι φανερό γιατί τα μέσα ενημέρωσης παίρνουν εντολές και υπακούν τον… αόρατο αρχισυντάκτη, που δεν είναι άλλος από το καθεστώς Ερντογάν. Και όποια μέσα ενημέρωσης δεν επαινούν τον Ερντογάν αντιμετωπίζονται ως εχθροί. Η αντιπολιτευόμενη εφημερίδα «Cumhuriyet», για παράδειγμα, από τον Ιανουάριο του 2020 έως τον Απρίλιο του 2020 τιμωρήθηκε με διακοπή διαφημίσεων για 45 ημέρες, για 8 ειδήσεις που αφορούσαν κρατικές παρατυπίες. Ο στόχος είναι, φυσικά, να ασκηθεί οικονομική πίεση στην εφημερίδα. Δεν είναι τυχαίο, βέβαια, ότι η «Cumhurriyet» δεν λαμβάνει διαφημίσεις από κρατικά ιδρύματα υπέρ του Τύπου ή από δημόσιες τράπεζες ή εταιρίες που παρέχουν πλούσια τα ελέη τους στα φιλοερντογανικά μέσα ενημέρωσης. Η κρατική Υπηρεσία Διαφήμισης για τον Τύπο (BİK) ιδρύθηκε για να διανέμει επίσημες διαφημίσεις δίκαια. Ωστόσο, 40 χρόνια μετά την ίδρυσή του, ο θεσμός χρησιμοποιείται δυστυχώς ως οικονομική και πολιτική πίεση ενάντια στα μέσα ενημέρωσης που ασκούν κριτική δημοσιογραφία.
Αρκετοί δημοσιογράφοι στην Τουρκία έχουν καταδικαστεί σε ποινές φυλάκισης μεταξύ ενός και τεσσάρων ετών με την κατηγορία ότι προσέβαλαν τον Ερντογάν, ενώ πολύ περισσότεροι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν παρόμοιες κατηγορίες. Λόγω της διεθνούς κατακραυγής, πάντως, η κυβέρνηση Ερντογάν ενέκρινε τον περασμένο μήνα νομοσχέδιο το οποίο αφορά και τους δημοσιογράφους και διανοουμένους που έχουν καταδικαστεί σε ποινές φυλάκισης για προσβολή αξιωματούχων. «Με τον νέο νόμο, οι δημοσιογράφοι αυτοί θα μπορούν να εκτίσουν την ποινή τους κάνοντας κοινοτική υπηρεσία, αντί να παραμένουν στη φυλακή» έγραψε ο δημοσιογράφος της «Hurriyet» Αμπντουλκαντίρ Σελβί, γνωστός για τις πηγές του στο κυβερνών κόμμα.
