Οξύτατη αναβίωση του Μεταναστευτικού, που προσωρινά βρίσκεται σε ύφεση λόγω της πανδημίας και της βραχυπρόθεσμης αλλαγής τακτικής της Αγκυρας, αναμένεται τους προσεχείς μήνες ως αποτέλεσμα λαθών της κυβέρνησης και ελλιπούς συνδρομής από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Από τον Αλέξανδρο Τάρκα
Κορυφαία αστοχία της κυβέρνησης, την παρούσα περίοδο, αποτελεί το σχέδιο του υπουργείου Μετανάστευσης για την ίδρυση νέου Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) ή για την επέκταση του υφιστάμενου ΚΥΤ στην περιοχή Φυλακίου Ορεστιάδας. Το υπουργείο προχωρεί στον σχεδιασμό του παρά τις αντιδράσεις τοπικών φορέων. Ξεχνά δε τη βασική αρχή δεκαετιών για περιορισμένη παρουσία μουσουλμάνων στον νομό Εβρου, καθώς και το κεκτημένο της διακομματικής συναίνεσης κατά των σχεδίων του γενικού προξενείου της Τουρκίας στην Κομοτηνή ακόμα και σε περιόδους όξυνσης των πολιτικών παθών (π.χ., την εποχή σύγκρουσης Μητσοτάκη – Παπανδρέου το 1984-1993). Κύρια επιχειρήματα των υποστηρικτών του ΚΥΤ Φυλακίου Ορεστιάδας είναι ότι θα συμβάλει στην αποτροπή περισσότερων παράνομων εισόδων και πως η παραμονή των εισερχομένων θα είναι σύντομη.
Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική:
• Πρώτον, επειδή ο θεωρητικός σχεδιασμός περί σύντομης παραμονής έχει διαψευστεί επανειλημμένα από το 2015 μέχρι σήμερα. Πέραν του γνωστού «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού», το ελληνικό κράτος έχει μεγάλη δυσκολία διαχείρισης του προβλήματος ακόμα και σε σχετικά ομαλές περιόδους. Πόσο μάλλον σε περιόδους κρίσης με την άσκηση πίεσης από την Τουρκία, τον πολλαπλασιασμό των εισερχομένων και την καθυστέρηση αντίδρασης από την Ε.Ε.
• Δεύτερον, επειδή όσοι βρεθούν στο νέο ΚΥΤ δεν θα καλύπτονται (δηλαδή, η Ελλάδα δεν θα προστατεύεται) από την Κοινή Δήλωση Ε.Ε. – Τουρκίας του Μαρτίου 2016 για την επιστροφή-επανεισδοχή τους στη γειτονική χώρα. Η Κοινή Δήλωση, αν και είχε συμφωνηθεί σε διαφορετικό πλαίσιο, αφορά τελικά (όσο, βέβαια, εφαρμόζεται) μόνο τους εισερχομένους από τα νησιά του Αιγαίου και όχι από τις ηπειρωτικές περιοχές. Επομένως, τα εγκληματικά κυκλώματα διακινητών θα προωθήσουν και στη Θράκη (αντί μόνο των νησιών) χιλιάδες ανθρώπους, με την υπόσχεση ότι -από τη στιγμή που θα βρεθούν σε ελληνικό έδαφος- θα έχουν την ευκαιρία προσωρινής διαμονής στη χώρα μας ή, αργότερα, σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε.
• Τρίτον, επειδή είναι γνωστό ότι, από τον Ιούνιο του 2015 ως τον Μάρτιο του 2016, το τουρκικό προξενείο και οι ψευδομουφτήδες Κομοτηνής και Ξάνθης είχαν δράσει σε μια ευρεία περιοχή από την Καβάλα μέχρι την Ειδομένη, προσπαθώντας να εκμεταλλευθούν τους χιλιάδες διερχόμενους μουσουλμάνους κάθε εθνικότητας. Ηταν μία από τις «λεπτομέρειες» που οδήγησαν, τον Ιανουάριο του 2020, τον Κυρ. Μητσοτάκη στην απόφαση επανασύστασης του υπουργείου Μετανάστευσης, δηλώνοντας ευθαρσώς ότι, αν γνώριζε νωρίτερα όσα έμαθε ως πρωθυπουργός, δεν θα το καταργούσε τον Ιούλιο του 2019. Ο Ν. Μηταράκης, που ανέλαβε το κρίσιμο χαρτοφυλάκιο, διαπράττει εγκληματικό λάθος με το ΚΥΤ και τις συνέπειές του θα πληρώνει η χώρα επί μακρόν.
Παράλληλα, κατώτερη των προσδοκιών είναι η απόδοση της κυβέρνησης και στις συνεννοήσεις με την Κομισιόν και τους εταίρους στην Ε.Ε. Πριν και μετά την επίσκεψή του στο Βερολίνο τον Αύγουστο του 2019, ο πρωθυπουργός είχε την ανεδαφική προσδοκία πως τα αιτήματα της Ελλάδας θα στηρίζονταν από τη Γερμανία υπό το σκεπτικό ότι, ως χώρες πρώτης υποδοχής και τελικής εγκατάστασης αντίστοιχα, είχαν κοινά συμφέροντα. Η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ δεν συμμερίστηκε το σκεπτικό του κ. Μητσοτάκη, ενώ συνεργάτες της υποσχέθηκαν θετικές εξελίξεις, κυρίως για τα θέματα ασύλου, περί το τέλος της γερμανικής προεδρίας, τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο του 2020. Όμως, οι πρόσφατες προτάσεις της Κομισιόν δεν είναι καθόλου ικανοποιητικές. Μεταξύ άλλων, δεν εισακούστηκαν οι ελληνικές θέσεις για τις διαδικασίες στα σύνορα, τον μηχανισμό μετεγκατάστασης σε άλλα μέλη της Ε.Ε. και τις επιστροφές παρανόμων στην Τουρκία.
Η Αθήνα αισιοδοξεί πως θα επιτύχει την προώθηση των ειδικών ζητημάτων εθνικού ενδιαφέροντος στο πλαίσιο γενικότερης πρωτοβουλίας, μαζί με την Ιταλία, τη Μάλτα και την Ισπανία. Δυστυχώς, ούτε τώρα υφίστανται πολλές ελπίδες ικανοποίησης των αιτημάτων. Εκτός από το αρνητικό κλίμα στην Κομισιόν (ως συνέχεια και ενός προσβλητικού περιστατικού με την, επί δίμηνο, καθυστερημένη απάντηση της προέδρου Ουρ. φον ντερ Λάιεν σε επιστολή του κ. Μητσοτάκη πέρυσι), το έδαφος δεν είναι γόνιμο ούτε στη Βαρσοβία, όπου εδρεύει η Frontex. Είναι ενδεικτικό ότι, σε υπηρεσιακό επίπεδο, η μείωση των μεταναστευτικών ροών προς την Ελλάδα αποδίδεται από τη Frontex όχι μόνο στον Covid-19, αλλά και στην αποτρεπτική δράση των τουρκικών Αρχών ασφαλείας!
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
