Είναι οι δικαστές πολιτευτές; Οχι! Δίνουν τη μάχη του σταυρού; Ούτε! Κάνουν προεκλογική εκστρατεία όταν κρίνεται η προαγωγή τους στα ανώτατα αξιώματα του κλάδου τους; Αν εννοούμε ανοιχτές συγκεντρώσεις και ομιλίες ενώπιον οπαδών, ασφαλώς και όχι.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Τίθεται ένα ερώτημα λοιπόν μετά ταύτα. Ερώτημα που μου γεννήθηκε διαβάζοντας τις ψήφους που πήρε σε κάθε αρμόδια επιτροπή της Βουλής έκαστος δικαστής κρινόμενος προς προαγωγή με βάση την αρχαιότητα: Τι νόημα έχει το «έλαβον» που ανακοινώνει στο όνομα της διαφάνειας η Βουλή μας, κατά το πρότυπον της Άνω Παναγιάς, της Πέρα Παναγιάς, του Γκόρτσου, του Μαντά και του Καλοχαιρέτα; Χωρά μια ανεπίληπτος διαδρομή δεκαετιών εντός του σώματος σε πέντε ψήφους; Σε δέκα ψήφους; Σε μηδέν ψήφους; Ή μήπως η διαδικασία με τους ψηφολέκτες και την καταμέτρηση σε κάποια ψυχρή αίθουσα της Βουλής αδικεί κατάφωρα τις πορείες ανώτατων λειτουργών;
Δεν ομιλώ στον αέρα, βεβαίως. Θα δώσω συγκεκριμένα παραδείγματα για να εξηγήσω την ένστασή μου. Όχι επί της ουσίας. Επί της διαδικασίας. Κορυφαίος νομικός, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, μου έχει διηγηθεί σε ανύποπτο χρόνο τη διάφανη διαδρομή ήθους ενός αδάμαντα της Δικαιοσύνης, του εισαγγελέα Δημήτρη Δασούλα.
Φτωχόπαιδο από το Μέτσοβο με δύσκολα φοιτητικά χρόνια, κατάφερε να ανέβει ένα ένα τα σκαλιά της ιεραρχίας με το σπαθί του και να φτάσει σε κορυφαίες θέσεις στον Άρειο Πάγο. Η προηγούμενη κυβέρνηση πρέπει (εκ του αποτελέσματος) να μετάνιωσε που δεν τον προήγαγε στον καιρό του στη θέση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Τώρα βρίσκεται πολύ κοντά στη συνταξιοδότηση και λογικά (αν και ποτέ δεν ξέρεις) δεν μπορεί να αποτελεί επιλογή μεγάλων οριζόντων για τη θέση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Είναι όμως δυνατό να τίθενται το όνομά του και η διαδρομή του σε ψηφοφορία και να ανακοινώνεται ότι «έλαβε» πέντε ψήφους και κατετάγη τρίτος και καταϊδρωμένος; Ποιος; Ένας δικαστής που με αποφάσεις του έχει επηρεάσει τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων; Ένας δικαστής που έχει αναστατώσει με έρευνές του ξένες διπλωματικές Αρχές;
Άλλο παράδειγμα: Χαράλαμπος Βουρλιώτης. Δεν τον γνωρίζω, ξέρω μόνο τις απόψεις του σε κρίσιμα νομικά θέματα που προέκυψαν στην πορεία της διαδρομής του (17Ν, Χρυσή Αυγή κ.λπ.). Στην ακρόαση που έγινε επί ΣΥΡΙΖΑ έλαβε, μου λένε, 15 ψήφους, και στην ακρόαση που έγινε επί Ν.Δ., πάλι μου λένε, μηδέν ψήφους. Είναι δυνατόν; Πώς θα σταθεί ένας δικαστής στο σώμα όταν το Κοινοβούλιο τον κονιορτοποιεί σε διαφορετικές ψηφοφορίες, τη μία τον στέλνει στον ουρανό και την άλλη στα Τάρταρα; Άλλο παράδειγμα, μου το θύμισε τέως αντιπρόεδρος του Κοινοβουλίου επί ΣΥΡΙΖΑ: Ανώτατος δικαστής έλαβε σε ακρόαση 15 ψήφους και προτάθηκε για τη θέση του προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά τη θέση κατέλαβε αυτός που πήρε μόλις δύο ψήφους. Η γεύση που μένει στον πολίτη που διαβάζει τα «αποτελέσματα» είναι πικρή. Η αίσθηση που έχει είναι πως «φτηναίνει» η διαδικασία.
Θα μου πείτε, βεβαίως, τι προτείνεις. Το ιδεώδες θα ήταν οι δικαστές να επιλέγουν με ψηφοφορίες εντός των εσωτερικών τους οργάνων τη λεγόμενη εις την αγγλική short list των προτεινομένων προς προαγωγή συναδέλφων τους στις ανώτατες θέσεις της Θέμιδος. Το λογικό θα ήταν ακολούθως το υπουργικό συμβούλιο να επιλέγει δεσμευτικά έναν ή μία εκ των περιλαμβανομένων αυτής. Εν πάση περιπτώσει όμως και το σημερινό σύστημα προαγωγής, που εμπλέκει το Κοινοβούλιο στην αξιολόγηση των υποψηφιοτήτων, δεν είναι απορριπτέο. Κάθε άλλο. Παρά τα τρωτά του. Η εξισορρόπηση των εξουσιών είναι αναγκαία.
Ωστόσο υπάρχει κάτι που μπορεί να αλλάξει για να μην εξευτελίζουμε κορυφαίους δικαστές: να ανακοινώνεται η σειρά κατάταξης χωρίς αριθμό ψήφων. «Πρώτος κατετάγη», «δεύτερος κατετάγη» κ.λπ. Οι ίδιοι βεβαίως θα γνωρίζουν. Ή να ανακοινώνονται μόνο οι ψήφοι του πρώτου και ακολούθως η σειρά κατάταξης των υπολοίπων, ώστε να μην τσαλακώνεται ένας αρχαιότερος δικαστής από έναν νεότερο.
Αναζητώ ψύλλους στ’ άχυρα; Ισως. Ετσι εκτιμώ όμως τις αξίες. Με τη διαδρομή τους, και όχι με τις εντυπώσεις μιας στιγμής. Παραξενιά μου. Παρακαλώ θερμώς τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου Κώστα Τασούλα, στο πλαίσιο της αλλαγής του Κανονισμού, να αξιολογήσει αυτή την… παραξενιά.
