Το πρώτο άρθρο του Συντάγματος, το οποίο ορίζει τη μορφή του πολιτεύματος, είναι σαφές: «…Θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους, και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα».
- Από τη Δρ. Ελένη Παπαδοπούλου*
Το Σύνταγμα δεν είναι φιλολογικό κείμενο. Το Σύνταγμα είναι το πλαίσιο που ορίζει τις βασικές αρχές της δημοκρατίας. Το κείμενο είναι απλό και κατανοητό από ανθρώπους που γνωρίζουν ανάγνωση. Να μην ξεχνάμε ότι τα πρώτα Συντάγματα, πάνω στα οποία βασίστηκαν και τα επόμενα, συντάχθηκαν από ανθρώπους που δεν ήταν συνταγματολόγοι, αλλά που ένιωθαν πολύ καλά τι σημαίνει δημοκρατία, πολίτης και κράτος. Αυτοί, δε, που ζήτησαν Σύνταγμα δεν ήταν νομικοί. Ηταν ο λαός, ο απλός, ο αγράμματος, ο αστός, που επαναστάτησε για να διεκδικήσει το πλαίσιο εκείνο που θα του επέτρεπε να ορίζει τη ζωή του και όχι να είναι υπήκοος και υποχείριο αυθαίρετης εξουσίας.
Για τον λόγο αυτόν, ο λαός ορίστηκε ως θεμέλιο του πολιτεύματος. Αυτός δίνει τις εξουσίες, οι οποίες υπάρχουν ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΑΟ, και συγκεκριμένα ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΝΟΣ. Όχι για άλλα έθνη, όχι για άλλους λαούς, όχι για όλον τον πλανήτη, όχι για ελίτ, όχι για τους λίγους, όχι για όσους έχουν την εξουσία.
Το κείμενο αυτό, το οποίο βοήθησε τα Κράτη να προκόψουν μέσα στην πορεία της ιστορίας τους, στις ημέρες μας έχει υποβιβαστεί σε διακοσμητικό τόμο στα γραφεία των πολιτικών. Συνταγματολόγοι και συνταγματικά δικαστήρια φαίνεται να αντιλαμβάνονται πολύ λιγότερα από όσα καταλάβαινε ο απλός λαός όταν ζητούσε Σύνταγμα. Ως αποτέλεσμα, αντί να μεριμνούν για το πώς θα εφαρμόζεται το θεμελιώδες κείμενο της δημοκρατίας, κοιτούν πώς θα βρουν νομικίστικα τερτίπια για να το καταπατήσουν, με αποτέλεσμα, οι μεν εξουσίες να πηγάζουν από τον λαό μέσα από μια εκλογική διαδικασία όπου όλο και λιγότερος λαός συμμετέχει, αντιλαμβανόμενος το σικέ του θέματος, αλλά αυτές οι εξουσίες να μην υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους, αλλά ΚΑΤΑ αυτού και του Έθνους.
Ένα σωρό κυβερνητικές αποφάσεις μετέτρεψαν τον λαό από κυρίαρχο σε υπήκοο των ελίτ. Από τα Μνημόνια, τη Συμφωνία των Πρεσπών, τα μέτρα της πανδημίας, την καταστροφή του περιβάλλοντος και άλλα ων ουκ έστιν αριθμός. Κυβερνήσεις και αιρετοί, που χάνουν το λαϊκό έρεισμα, παριστάνουν τους δημοκρατικούς και εξαντλούν τις θητείες τους αδιαφορώντας για την οργή του κόσμου. Δεν χρειάζεται να είσαι συνταγματολόγος για να κατανοήσεις ότι η δημοκρατία δεν λειτουργεί έτσι, για να κατανοήσεις ότι οι εξουσίες που έδωσες έχουν στραφεί εναντίον σου. Χρειάζεται όμως πολιτική συνείδηση για να κατανοήσεις ότι δεν μπορείς να μένεις απαθής στην καταστροφή.
Είμαστε πολίτες, δεν είμαστε υπήκοοι. Ας το αντιληφθούν επιτέλους.
*Διδάκτωρ Διδακτικής Γλωσσών και Πολιτισμών του Πανεπιστημίου Paris III – Sorbonne Nouvelle