Η συναλλαγματική κρίση που ξέσπασε στην Τουρκία την Τρίτη 23 Νοεμβρίου 2021 έχει αποκαλύψει σημάδια κατάρρευσης του τουρκικού κράτους, σύμφωνα με τον Τούρκο ακαδημαϊκό οικονομολόγο Εσέρ Καρακάς*.
- Από τον Σάββα Καλεντερίδη
Αυτά τα σημάδια απαριθμεί στο άρθρο του με τίτλο «Πώς να κατανοήσετε την κατάρρευση του τουρκικού κράτους» που δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική εφημερίδα ahval και παραθέτουμε παρακάτω:
Τις τελευταίες δύο τρεις μέρες σημειώνονται έκτακτες εξελίξεις στις αγορές συναλλάγματος. Η Τρίτη μάλλον θα μείνει στην οικονομική μας ιστορία ως Μαύρη Τρίτη (23/11/21). Είναι αβέβαιο πώς θα εξελιχθούν οι ισοτιμίες του δολαρίου και του ευρώ. Επίσης, το πώς αυτές οι ισοτιμίες θα αντανακλούν το γενικό επίπεδο τιμών είναι κάπως λιγότερο αβέβαιο.
Υποστηρίζεται ότι ο άνθρωπος που προκάλεσε την καταστροφή της Μαύρης Τρίτης είναι ο πρόεδρος Ερντογάν, ο οποίος για να δικαιολογηθεί είπε ότι δίνει έναν «Πόλεμο της Ανεξαρτησίας στην Οικονομία». Τι ανοησία είναι αυτό το επιχείρημα για τον «απελευθερωτικό πόλεμο στην οικονομία» έπειτα από είκοσι χρόνια διακυβέρνησης από τον ίδιο; Ποιος κάνει τον πόλεμο της ανεξαρτησίας και ενάντια σε ποιον; Με ποιες ενδιαφέρουσες και σκοτεινές συμμαχίες θα γίνει αυτός ο πόλεμος; Λέγεται ότι η Κεντρική Τράπεζα θα υπογράψει συμφωνία ανταλλαγής νομισμάτων με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αν και το ποσό είναι αβέβαιο. Μην αφήνετε τη φράση «συμφωνία ανταλλαγής» να μπερδεύει τους ανθρώπους. Αυτό που γίνεται στην πραγματικότητα είναι ότι η Κεντρική Τράπεζα δανείζεται από τα ΗΑΕ.
Δεν είναι τα ΗΑΕ, στα οποία βασιζόμαστε για τη χρηματοδότηση αυτού του Πολέμου της Ανεξαρτησίας, η χώρα που μας είπαν ότι για το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016 «βρίσκεται από πίσω και χρηματοδοτεί την απόπειρα πραξικοπήματος»; Θα κάνουμε Πόλεμο Ανεξαρτησίας χέρι χέρι με μια χώρα που χρηματοδότησε το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου (αυτό δεν είναι δικό μου, είναι η έκφραση που χρησιμοποίησαν ο ίδιος ο Ερντογάν και ο κύκλος του); Ή μήπως έτσι πρέπει να είναι ο «τοπικός και εθνικός», που χαρακτηρίζουν οι ίδιοι τους εαυτούς τους;
Τι σημαίνει το γεγονός ότι ο Ερντογάν ξαφνικά μιλά για κήρυξη οικονομικού πολέμου στις αρχές της εβδομάδας; Μάλλον απόγνωση.
Αυτήν την περίοδο το θέμα που μου τραβάει περισσότερο την προσοχή είναι οι προειδοποιήσεις από σχεδόν κάθε μέλος του κόμματος-κράτους και του Τύπου, που αποτελεί προέκταση αυτού του κόμματος-κράτους, που λένε «προσοχή σε κερδοσκοπικές ειδήσεις». Το σχόλιο του μεγάλου οικονομολόγου Ερντογάν για την κρίση είναι το εξής: «Είναι αλήθεια, υπάρχει πρόβλημα στις ισοτιμίες, στον πληθωρισμό, στα επιτόκια, στις χρηματαγορές γενικότερα, αλλά η πραγματική οικονομία (παραγωγή) αντέχει, είναι σκληρή σαν πέτρα». Λοιπόν, αν η κατάσταση είναι όπως είπε ο Ερντογάν, γιατί το TMO (Γραφείο Αγροτικών Προϊόντων) ένιωσε την ανάγκη να κάνει την ακόλουθη δήλωση; «Ελέγχουμε πλήρως την κατάσταση στις αγορές σιτηρών (ιδιαίτερα του σιταριού), δεν υπάρχει τίποτα ανησυχητικό. Το TMO κάνει ό,τι πρέπει με εξαιρετική ταχύτητα, μη δίνετε βάση σε κερδοσκοπικές κινήσεις και ειδήσεις της αγοράς».
Σημαίνει ότι κάτι ενοχλητικό συμβαίνει στην αγορά του σιταριού (ψωμιού), για να κάνει το TMO μια τέτοια δήλωση. Να ξέρετε ότι όποιος λέει «έχουμε τον πλήρη έλεγχο της κατάστασης», ενώ βιώνουμε αυτήν την κρίση, είναι σαν τον καπετάνιο του «Τιτανικού» που έκανε την τελευταία ομιλία του προς τους επιβάτες όταν ήδη είχε χτυπήσει στο παγόβουνο και λίγο προτού βυθιστεί.
Όποιος λέει «δεν έχουμε καταρρεύσει, είμαστε όρθιοι» να ξέρετε ότι αυτό σημαίνει ότι είμαστε κοντά στο σημείο της κατάρρευσης. Αλλιώς, γιατί πρέπει να γίνονται δηλώσεις από κρατικούς αξιωματούχους του τύπου «Δεν έχουμε καταρρεύσει, είμαστε όρθιοι»; Η πιο περιγραφική περίληψη της κατάστασης είναι οι δηλώσεις του τύπου: «Μη δίνετε σημασία σε κερδοσκοπικές ειδήσεις». Σε ένα κράτος που λειτουργεί σαν ρολόι και όταν οι αγορές του λειτουργούν καλά, ποιος ο λόγος να εκδίδονται τέτοιες ανακοινώσεις και τέτοιες προειδοποιήσεις; Ας υποθέσουμε ότι κάποιοι δημοσιεύουν κερδοσκοπικές ειδήσεις στις αγορές. Το καθήκον του κράτους δεν είναι να παλεύει ενάντια στις κερδοσκοπικές ειδήσεις, αλλά να δημιουργήσει ένα σύστημα με βάση το οποίο κανείς δεν θα εμπιστεύεται ειδήσεις κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Αν δεν έχει δημιουργηθεί αυτό το περιβάλλον εδώ και είκοσι χρόνια, σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη, πολύ μεγάλη αποτυχία. Ας πάμε σε μια αναπτυγμένη δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία.
Σε μια τέτοια χώρα, αν δημοσιεύονται κερδοσκοπικές ειδήσεις, ποια είναι η επίδραση αυτών των κερδοσκοπικών ειδήσεων στις αγορές; Καμία. Μου άρεσε πολύ η ανακοίνωση του TMO που λέει «μην εμπιστεύεστε τις κερδοσκοπικές ειδήσεις». Ας υποθέσουμε ότι δημοσιεύεται μια τέτοια κερδοσκοπική είδηση για τις αγορές σιταριού στις ΗΠΑ, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; Απλά θα σε θεωρήσουν τρελό. Με πληθυσμό πολύ πάνω από 300.000.000 και γεωργικό τμήμα λιγότερο από το 2% του συνολικού πληθυσμού τους, οι ΗΠΑ παράγουν σιτάρι για τη δική τους κοινωνία και εξάγουν μεγάλες ποσότητες σιταριού.
Καλό είναι τα στελέχη του δικού μας TMO να σταματήσουν να κάνουν αγώνα εναντίον κερδοσκοπικών ειδήσεων και να εξηγήσουν στον κόσμο και την αγορά λεπτομερώς τους όγκους παραγωγής, κατανάλωσης, εξαγωγών και εισαγωγών σιταριού τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς και τις τιμές σιταριού που παράγεται σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, αλλά και την τιμή εισόδου του καναδικού σιταριού στο λιμάνι του Αμστερνταμ. Ας μην αδικούμε το TMO, γιατί υπάρχουν κρατικές Αρχές που πλειοδοτούν σε τέτοιες ανακοινώσεις. Η πιο ηχηρή από τις δηλώσεις «μην εμπιστεύεστε τις κερδοσκοπικές ειδήσεις» προήλθε από την ίδια τη διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας. Ανοίξτε τον ιστότοπο της Κεντρικής Τράπεζας, στο επάνω μέρος της γράφει: «Η σταθερότητα των τιμών είναι το κύριο καθήκον της Κεντρικής Τράπεζας». Στην Τουρκία ο πληθωρισμός είναι 20%, σύμφωνα με την Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία, και οι επιδράσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο γενικό επίπεδο τιμών είναι γνωστές, αλλά παρ’ όλα αυτά η Κεντρική Τράπεζα εξακολουθεί να λέει: «Δεν έχουμε κάποιο στόχο για συναλλαγματική ισοτιμία, μη δίνετε σημασία στις κερδοσκοπικές ειδήσεις».
Μάλιστα, ακόμη και το γεγονός ότι αισθάνομαι υποχρεωμένος, αναφερόμενος στο επίπεδο του πληθωρισμού, να διευκρινίσω ότι το επίπεδο του πληθωρισμού είναι «σύμφωνα με την Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία», αυτό είναι τεκμήριο κατάρρευσης του κράτους. Ακολουθεί μια δική μου κερδοσκοπική -με βάση την άποψη της κυβέρνησης- πρόταση, που θα χαλαρώσει όλες τις αγορές, ταυτόχρονα θα μειώσει τα επιτόκια και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, θα εκτινάξει τις επενδύσεις και τις εισροές ξένων άμεσων επενδύσεων: «Το AKP, μαζί με όλο το ανίδεο και ανίκανο προσωπικό του, να πάρει δρόμο το ταχύτερο δυνατόν και όσοι έχουν ποινικές ευθύνες να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη το συντομότερο δυνατόν».
* O Εσέρ Καρακάς είναι διακεκριμένος ακαδημαϊκός οικονομολόγος
Πηγή: ahvalnews.com
