Οι προ εβδομάδος επισκέψεις του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη στη Σαουδική Αραβία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και οι συνεχείς επαφές της κυβέρνησης με το Ισραήλ γεννούν ελπίδες δημιουργίας συμμαχιών, που θα φανούν χρήσιμες εν όψει της κλιμάκωσης της κρίσης με την Τουρκία.
- Από τον Αλέξανδρο Τάρκα
Οι επαφές του πρωθυπουργού στο Ριάντ ήταν θετικές, αλλά δεν πρέπει να δημιουργούνται ψευδαισθήσεις για επικείμενες επενδύσεις της Σαουδικής Αραβίας. Δεν έχει βάση η σχετική επικοινωνιακή υπερπροβολή, ως συνέχεια παρόμοιων διαβεβαιώσεων του Σεπτεμβρίου για ταχεία έλευση κεφαλαίων από τις ΗΠΑ και του Νοεμβρίου για ανάλογα σχέδια της Κίνας, που έχουν διαψευστεί με την πάροδο του χρόνου.
Η ουσία των επαφών με τη Σαουδική Αραβία αφορά την επιτάχυνση των διαδικασιών υπογραφής συμφωνίας αμοιβαίας προστασίας των επενδύσεων και την προσεχή εξέταση ενός ελληνικού καταλόγου σχεδίων συνεργασίας και ιδιωτικοποιήσεων. Δεν υπάρχει, εξάλλου, πιθανότητα ανάμειξης του πετρελαϊκού κολοσσού Aramco στους υδρογονάνθρακες της ανατολικής Μεσογείου, λόγω της πάγιας εταιρικής πολιτικής για αποχή από περιοχές στις οποίες δεν εξασφαλίζεται η συναίνεση των χωρών που γειτνιάζουν με τα κοιτάσματα.
Αντίθετα, είναι γεγονός ότι προωθήθηκε εντυπωσιακά η διπλωματική και αμυντική συνεργασία Αθήνας – Ριάντ, με σημαντικότερη εξέλιξη την αποστολή Ελλήνων αξιωματικών, που εξέτασαν τις λεπτομέρειες μεταφοράς και εγκατάστασης συστοιχίας πυραύλων Patriot για την προστασία πετρελαϊκών και άλλων υποδομών.
Όσοι έχουν γνώση των απόρρητων στοιχείων λειτουργίας των Patriot της Πολεμικής Αεροπορίας βεβαιώνουν κατηγορηματικά ότι δεν υφίσταται λόγος ανησυχίας για εξασθένηση της ελληνικής αεράμυνας λόγω της μεταφοράς στο Ριάντ. Επίσης, τους προσεχείς μήνες θα έχουν ενδιαφέρον οι ευκαιρίες ελληνικής συμμετοχής σε ένα -αμερικανικής έμπνευσης- ενιαίο σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας C-4 (διοίκηση, έλεγχος, επικοινωνία και κυβερνοασφάλεια).
Σε αυτό το πλαίσιο, οι συνομιλητές του κ. Μητσοτάκη υπερθεμάτισαν στις παρατηρήσεις του για την επιθετική και αποσταθεροποιητική πολιτική της Τουρκίας. Είχαν προηγηθεί, τον Δεκέμβριο, οι συνομιλίες του υπουργού Εξωτερικών Ν. Δένδια, κατά τις οποίες καταδικάστηκαν τα δύο μνημόνια Τουρκίας – Λιβύης παρά τις σχέσεις που διατηρεί η Σαουδική Αραβία με την κυβέρνηση Σάρατζ. Η πολιτική του Ριάντ συνοψίζεται στη θέση πως η Τουρκία «δεν σχετίζεται με τη διεκδικούμενη θαλάσσια περιοχή».
Ως προς τα ΗΑΕ, έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα οι στενές σχέσεις του Αμπού Ντάμπι με το Ριάντ (κυρίως μέσω των διαδόχων των βασιλικών οικογενειών), καθώς και με το Κάιρο, λαμβάνοντας υπόψη ότι, αντίστοιχα, η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος ηγούνται, ατύπως, όλων των σουνιτών μουσουλμάνων.
Τα ΗΑΕ βρίσκονται σε όξυνση σχέσεων με την Τουρκία, καταδικάζοντας τη στήριξη του προέδρου Ρ. Τ. Ερντογάν στους Αδελφούς Μουσουλμάνους και υποστηρίζοντας τον στρατάρχη Χαφτάρ στη Λιβύη. Το Αμπού Ντάμπι έχει, άλλωστε, δείξει διάθεση στήριξης της Αθήνας από το 2013, όταν -χάρη στις ενέργειες του τότε ακολούθου Αμυνας της Ελλάδας- παραχώρησε δωρεάν ανταλλακτικά για τις φρεγάτες S του Πολεμικού Ναυτικού από ομοιότυπα πλοία του ναυτικού των ΗΑΕ.
Παράλληλα, οι επαφές του κ. Δένδια και του υπουργού Εθνικής Αμυνας Ν. Παναγιωτόπουλου με τους Ισραηλινούς ομολόγους τους καλύπτουν το κενό συνεργασίας, σε επίπεδο πρωθυπουργών, που έχει προκληθεί λόγω της αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης στην Ιερουσαλήμ από τον Απρίλιο του 2019 (νέες εκλογές θα διεξαχθούν στις 2 Μαρτίου).
Σε συνέχεια της παραγωγικής θητείας της πρέσβεως Ιρίτ Μπεν – Αμπα, ο νέος πρεσβευτής του Ισραήλ στην Αθήνα Γιόσι Αμράνι, που ανέλαβε καθήκοντα τον Σεπτέμβριο, επιτάχυνε τις διμερείς υπηρεσιακές επαφές και τις τριμερείς με την Κύπρο και μερίμνησε για την άρση ενός κλίματος καχυποψίας ως προς τη στάση της Ελλάδας (ακολουθώντας αποφάσεις της Ε.Ε.) σε ψηφοφορίες στον ΟΗΕ.
Η ισραηλινή διπλωματία, παρά την ολιγοήμερη καθυστέρηση τον Δεκέμβριο, καταδίκασε απερίφραστα το μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης, αξιολογώντας το ως ακόμα ένα βήμα στα σχέδια του κ. Ερντογάν να πλήξει όχι μόνον την Ελλάδα, αλλά και το ίδιο το Ισραήλ και την Αίγυπτο, ώστε να επιβληθεί στην ευρύτερη περιοχή.
Τους προσεχείς μήνες ίσως υπάρξει πρόοδος στο λιμενικό – σιδηροδρομικό σχέδιο «Tracks for Regional Peace», το οποίο ανέλυσε τον Οκτώβριο ο υπουργός Εξωτερικών Ισρ. Κατζ στον κ. Δένδια, ενώ στον κ. Παναγιωτόπουλο παρουσιάστηκαν προ μηνός οι δυνατότητες της προηγμένης Διεύθυνσης Ερευνας και Ανάπτυξης του υπουργείου Αμυνας του Ισραήλ.
Θέμα άμεσης προτεραιότητας, πάντως, είναι η ιδιωτικοποίηση της ΕΛΒΟ στη Θεσσαλονίκη, με επενδυτές τις μεγάλες ισραηλινές εταιρίες Plasan και Rafael, που εμφανίζονται έτοιμες να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση μεγαλόπνοων αναπτυξιακών προγραμμάτων, αξιοποιώντας την πιστοληπτική τους θέση διεθνώς.
Οι συγκεκριμένες προτάσεις σύναψης εταιρικών στρατηγικών σχέσεων εκπονήθηκαν εδώ και περίπου έναν χρόνο από τον επιχειρηματία Αριστείδη Γλύνη, ο οποίος είναι συνεργάτης ισραηλινών εταιριών επί μακρόν.
*Εκδότης του περιοδικού «Άμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
