Παρακολούθησα με εξαιρετικό ενδιαφέρον την εκπομπή «Special report» του Τάσου Τέλλογλου στον τηλεοπτικό σταθμό ANT1 το βράδυ της Τρίτης με θέμα (στο πρώτο μισό της) τις επιπτώσεις του λουκέτου των εργοστασίων της ΔΕΗ στη δυτική Μακεδονία.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Έχω μεγάλη εκτίμηση στην ποιότητα της εργασίας του Τάσου, αλλά θεωρώ ότι η προσέγγισή του στο θέμα δεν ήταν ολοκληρωμένη· όχι απλώς γιατί το μόνο πολιτικό πρόσωπο που προβλήθηκε στην εκπομπή ήταν ο αρμόδιος υπουργός Κωστής Χατζηδάκης, ο οποίος στην επίσκεψή του στο εργοστάσιο «Πτολεμαΐδα 5» εμφανίστηκε κρανοφόρος μπροστά στην κάμερα να ομολογεί ότι «η επίσκεψη λειτουργεί ήδη, με ωφελεί, σκέπτομαι ΠΙΟ ανθρώπινα (έπρεπε να σκέπτεστε «ΠΙΟ» χωρίς να χρειαστεί να πάτε έως εκεί, κ. υπουργέ ). Ούτε επειδή δεν ακούσαμε τις απόψεις της τοπικής ηγεσίας της περιοχής (Περιφέρεια, δήμοι, βουλευτές, Επιμελητήρια).
Θα έπρεπε, οι απόψεις των αιρετών έχουν την αξία τους. Η εκπομπή δεν ήταν ολοκληρωμένη γιατί της έλειψε η εθνική διάσταση. Προβλήθηκε σωστά η οικολογική διάσταση (η ρύπανση του περιβάλλοντος από τον λιγνίτη), προβλήθηκε άριστα η επίπτωση της μόλυνσης στην υγεία των εργαζομένων, προβλήθηκε αυτονοήτως η επαπειλούμενη απώλεια των θέσεων εργασίας, ακόμη και το απαγορευτικό υπέρογκο πρόστιμο που πληρώνει η ΔΕΗ λόγω των ρύπων σε ετήσια βάση.
Η κοινωνική διάσταση, όμως, είναι μια εκδοχή του προβλήματος. Υπάρχει και άλλη. Αν η έρευνα του Τάσου Τέλλογλου γινόταν στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας, ομολογώ θα ήταν πλήρης. Ωστόσο, η δυτική Μακεδονία δεν είναι Πελοπόννησος. Είναι μια ανάσα από τα σύνορα με την Αλβανία, τα Σκόπια και τη Βουλγαρία. Είναι παραμεθόριος, απώτατο άκρο του Ελληνισμού βορειοδυτικά. Με γείτονες όχι και τα καλύτερα παιδιά.
Ρώτησα τον αντιπεριφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας Δημήτρη Αμπα, έναν μετρημένο και σοβαρό γεωπόνο, που εκλέγεται με τον συνδυασμό τού επίσης γεωπόνου περιφερειάρχη Γιώργου Κασαπίδη, σε ποιον αριθμό υπολογίζεται ότι θα φτάσει η απώλεια θέσεων εργασίας μετά το λουκέτο στα εργοστάσια το 2023. Συνολικά, όπως μου απάντησε, τις 25.000: 8.000 άμεσες θέσεις στα εργοστάσια της ΔΕΗ και 17.000 έμμεσες. Ητοι, σχεδόν το 10% του πληθυσμού δεδομένου ότι ο πληθυσμός της δυτικής Μακεδονίας στο σύνολό του ανέρχεται σε 280.000 κατοίκους.
Με άλλα λόγια, η περιοχή της δυτικής Μακεδονίας ερημοποιείται. Αν την κοιτάξει κανείς από ψηλά, αν παρατηρήσει τα τεράστια πληθυσμιακά κενά στην περιφέρειά της και αν δει την όποια συγκέντρωση κόσμου στα αστικά κέντρα, θα καταλάβει ότι στο μέλλον θα προσφέρεται υπό προϋποθέσεις για κανονική παρέλαση όποιων επιβουλέων χωρίς ιδιαίτερες αντιστάσεις. Πληθυσμιακά κάστρα στην πρώτη γραμμή δεν υπάρχουν. Προφανώς και δεν φοβάμαι τώρα αμέσως κάτι τέτοιο, αλλά τον Ελληνισμό πρέπει να τον μετράς με τις δεκαετίες, όχι με τις εβδομάδες και τους μήνες.
Τρύπα στην άμυνά μας δεν είναι νοητή. Μου το λένε και οι ίδιοι οι κάτοικοι, οι οποίοι βασανίζονται από μαύρες σκέψεις για το ζοφερό μέλλον του τόπου όπου γεννήθηκαν. Γι’ αυτό και το ζήτημα της αποβιομηχανοποίησης της περιοχής αυτής δεν πρέπει να προσεγγίζεται με κοινωνικά κριτήρια (απώλεια θέσεων εργασίας) ή με κριτήρια κόστους (πόσο πρόστιμο θα γλιτώνει η ΔΕΗ στο μέλλον), αλλά με κριτήρια εθνικά και δημογραφικά: πόσο θα συρρικνωθεί ο πληθυσμός και ποιες οι επιπτώσεις στη γεωγραφική κατανομή του εντός της περιφέρειας μετά το λουκέτο.
Πολύ φοβάμαι ότι δεν υπάρχουν απαντήσεις γι’ αυτά. Πού θα βρει δουλειά 25.000 κόσμος μετά το λουκέτο για να μην εγκαταλείψει τη γενέθλια γη κανείς δεν είναι σε θέση να απαντήσει σήμερα. Ψιθυρίζεται κάτι για master plan που θα εκπονήσει η Παγκόσμια Τράπεζα. Χωρίς περαιτέρω λεπτομέρειες.
Ο Τέλλογλου στην αποφώνηση του ρεπορτάζ προφήτεψε ότι αυτοί που θα βρίσκουν εργασία σε αυτή την περιφέρεια στο μέλλον δεν θα είναι οι εργαζόμενοι που απασχολούνταν στο παρελθόν, αλλά νέοι. Χωρίς να πει πόσοι. Και οι άλλοι; Στην πραγματικότητα, για να γλιτώσουμε το περιβάλλον και να μην πληρώνουμε πρόστιμα, θέτουμε υπό διωγμό ενεργό πληθυσμό και υπό μελλοντική διακινδύνευση έδαφος. Όχι και τόσο σοφό, αν λάβουμε υπ’ όψιν ποια είναι η κατάσταση στη Θράκη και στα νησιά του Αιγαίου.
Δεδομένου ότι οι Γερμανοί κρατούν τον λιγνίτη έως το 2037, σκέπτομαι ότι καλύτερα θα ήταν να πληρώνει το έθνος ετήσιο πρόστιμο ρύπων, παρά στο μακροπρόθεσμο μέλλον οθωμανικό ή άλλο χαράτσι. Υπερβάλλω; Πιθανώς. Αλλά οι Οθωμανοί εισέβαλαν έως και στα πανηγύρια της Αποκριάς στον Σοχό Λαγκαδά. Σήμερα. Το 2020. Και αυτό δεν είναι υπερβολή, αλλά πραγματικότης.
