Πολλά ερωτήματα, που συνδέονται με τη συγκυρία της έναρξης των διερευνητικών επαφών και του διαλόγου με την Τουρκία, κρίσιμη παράμετρος του οποίου τείνει να αναδειχθεί το θέμα της αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου, δημιουργούν οι αλλαγές στη δομή των Ενόπλων Δυνάμεων.
- Του Ανδρέα Καψαμπέλη
Το σχέδιο, που συζητήθηκε στη Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Αμυνας και Εξωτερικών της Βουλής, ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία (από Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ και Κίνημα Αλλαγής) και πρόκειται να σταλεί προς οριστική έγκριση από το ΚΥΣΕΑ. Επομένως, οι μεταβολές πρέπει να θεωρούνται δεδομένες, με χρονικό ορίζοντα 15ετίας.
Την παρουσίαση έκαναν ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος, οι οποίοι αναφέρθηκαν σε όλες τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν από τώρα έως το 2034 για «αξιόμαχες, ανταγωνιστικές και ικανές» Ενοπλες Δυνάμεις.
Σε γενικές γραμμές, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το Στράτευμα της χώρας μας αποκτά νατοϊκές προδιαγραφές, ο δε σχεδιασμός που υλοποιείται είχε ξεκινήσει επί των ημερών της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.
Η στρατηγική διάρθρωση των Ενόπλων Δυνάμεων αλλάζει για να είναι μεν πιο «ευέλικτες», όπως ελέχθη, αλλά και για να εναρμονιστούν περισσότερο στα πρότυπα και στις λειτουργίες του ΝΑΤΟ. Προς την κατεύθυνση αυτή, αποφασίστηκε η σύσταση διακλαδικής Διοίκησης Ειδικού Πολέμου (ΔΕΠ), υπό την οποία θα τεθεί το μεγαλύτερο τμήμα των Ενόπλων Δυνάμεων και η οποία θα έχει επικεφαλής αντιστράτηγο και θα αναφέρεται απευθείας στο ΓΕΕΘΑ. Στη ΔΕΠ θα υπαχθούν, μεταξύ άλλων, οι καταδρομείς – αλεξιπτωτιστές, οι πεζοναύτες, το Ειδικό Τμήμα Αλεξιπτωτιστών και η Ζ΄ Μοίρα Αμφιβίων Καταδρομών, τμήμα της Διοίκησης Υποβρυχίων Καταστροφών και το Τάγμα Εναέριου Εφοδιασμού.
Το εγχείρημα είχε προωθήσει ο κ. Φλώρος ως επιτελάρχης και εν συνεχεία ως υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ, έχοντας την έγκριση του τότε αρχηγού ΓΕΕΘΑ -και μετέπειτα υπουργού- Ευ. Αποστολάκη και σε συνεργασία με τον τότε αρχηγό ΓΕΣ και νυν υφυπουργό Αμυνας Αλκιβιάδη Στεφανή. Με τη δημιουργία της ΔΕΠ αποδυναμώνονται σημαντικά ο ρόλος και οι αρμοδιότητες των τριών Επιτελείων ΓΕΣ, ΓΕΝ και ΓΕΑ.
Από τη συζήτηση που έγινε διεφάνησαν, σύμφωνα με πληροφορίες της «κυριακάτικης δημοκρατίας», ουκ ολίγα κρίσιμα σημεία. Το πιο σημαντικό θέμα που γεννάται αφορά την αμυντική θωράκιση, καθώς με βάση τον σχεδιασμό αποχωρούν οι μοίρες Πυροβολικού που ήταν εγκατεστημένες έως σήμερα σε πέντε νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Δεν επηρεάζονται, βεβαίως, οι μονάδες Εθνοφυλακής, αλλά είναι προφανής ο ειδικός και αποφασιστικός ρόλος που έχει το Πυροβολικό, από αμυντικής πλευράς, για την εξ Ανατολών απειλή.
Η πολιτική και η στρατιωτική ηγεσία του υπουργείου δικαιολογούν την απόφαση αυτή λέγοντας ότι είναι ανάγκη να εξοικονομηθούν πόροι και προσωπικό. Γι’ αυτό και, κατά τις ίδιες πληροφορίες, από την κατάργηση αυτών των πέντε μοιρών υπολογίζεται ότι θα επιτευχθεί εξοικονόμηση 2.500 θέσεων.
Επίσης, τόσο ο κ. Παναγιωτόπουλος όσο και ο κ. Φλώρος επιμένουν ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν επιπτώσεις στην αμυντική θωράκιση. Μάλιστα, σε έναν έντονο διάλογό του με τον βουλευτή της Ελληνικής Λύσης Αντ. Μυλωνάκη, ο οποίος επεσήμανε τους σοβαρούς κινδύνους που δημιουργούνται, ο υπουργός υποστήριξε ότι τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου θα έχουν μελλοντικά προστασία από ισραηλινά πυραυλικά συστήματα.
Πάντως, παρά τη διαβεβαίωση αυτή, δεν προκύπτει ότι περιλαμβάνεται, τουλάχιστον στο σχέδιο της νέας δομής, κάποια σχετική αναφορά ούτε για την προμήθεια τέτοιων συστημάτων ούτε για το πότε θα γίνει. Επίσης, δεν στερείται σημασίας το γεγονός ότι με βάση τη νέα δομή η Ανώτερη Στρατιωτική Διοίκηση Εσωτερικού και Νήσων (ΑΣΔΕΝ), η οποία επιβλέπει τις τέσσερις διοικήσεις Εθνοφυλακής της περιοχής του Αιγαίου, αποδυναμώνεται, καθώς υπάγεται πλέον στην 1η Στρατιά.
Πρόσθετα ερωτήματα προκαλεί το γεγονός ότι η απόφαση αυτή συμπίπτει με την κορύφωση της συζήτησης για αποστρατικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Η Αγκυρα θέτει το θέμα προκλητικά και με κάθε ευκαιρία (το έκανε και την Πέμπτη μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας υπό τον Ερντογάν), αλλά ενώ επισήμως η Αθήνα το απορρίπτει, εντείνονται οι ενδείξεις ότι έχει ήδη τεθεί στο τραπέζι, κατόπιν τουρκικής αξίωσης, από τη μυστική τριμερή συνάντηση του Βερολίνου.
Επίσης, μόλις προχθές αποκαλύφθηκε ότι η Γερμανία πρότεινε στην Ελλάδα να αποσύρει τα στρατεύματά της από τα νησιά του Αιγαίου και αντίστοιχα στην Τουρκία να καταργήσει τη στρατιά του Αιγαίου. Ορισμένες πηγές θεωρούν ότι είναι πιθανό η ελληνική πλευρά να θέλει να εμφανίσει αυτού του τύπου τη μερική αποστρατικοποίηση ως δική της πρωτοβουλία, στο πλαίσιο της αναδιάταξης των Ενόπλων Δυνάμεων, ώστε να μη φανεί ως υποχώρηση απέναντι στους Τούρκους.
Το θέμα των μοιρών Πυροβολικού δεν είναι το μόνο. Με τη νέα δομή καταργείται η 7η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού «Σαραντάπορος», που εδρεύει στον Προβατώνα Εβρου και υπάγεται στη 12η Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού, έχοντας ως τομέα ευθύνης της τον νότιο Έβρο. Έχει σύνθημα το «Ουκ ελλάττω παραδώσω», δηλαδή «δεν θα παραδώσω τη χώρα μου μικρότερη», και αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους σχηματισμούς του Στρατού Ξηράς για την προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητάς μας. Ήδη η γνωστοποίηση της απόφασης έχει προκαλέσει τις πρώτες κινητοποιήσεις και αντιδράσεις στην περιοχή.
Εκτός από αυτή, υπάρχει και άλλη ταξιαρχία που καταργείται ως «αχρείαστη». Πρόκειται για την 33η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία, η οποία εδρεύει στο Πολύκαστρο Κιλκίς. Στη θέση των ταξιαρχιών αυτών, δημιουργούνται σύμφωνα με τις πληροφορίες, δύο άλλες, αλλά στα μετόπισθεν: μία στις Σέρρες και μία στην Καστοριά. Απερρίφθη, πάντως, η πρόταση να συσταθεί και μια τρίτη στη Φλώρινα, όπου υπάρχει σήμερα το 1ο Σύνταγμα Πεζικού.
«Θερμό» επεισόδιο για τη Ναυτική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος
Αλλη μια κατάργηση, εκτός από τα εύλογα ερωτήματα, συνοδεύτηκε και από εσωκομματικό επεισόδιο στη Νέα Δημοκρατία. Με τη νέα δομή παύει να υφίσταται -και υποβαθμίζεται-, εκτός από τη Ναυτική Διοίκηση Ιονίου και η Ναυτική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος, που αποτελεί περιφερειακή διοίκηση του Πολεμικού Ναυτικού με δικαιοδοσία από τα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Εβρο μέχρι το Πήλιο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ότι με την κατάργησή της διαφώνησε ανοικτά και ο βουλευτής της Ν.Δ. Κ. Γκιουλέκας, ο οποίος είναι ταυτόχρονα πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής. Αντίθετα, συμφώνησε ο πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ Δημ. Βίτσας, υπενθυμίζοντας ότι η κατάργησή της είχε δρομολογηθεί επί των ημερών του το 2018. Αίσθηση προκάλεσε η παρέμβαση της Ντόρας Μπακογιάννη, η οποία, συμφωνώντας με το σχέδιο, επιτέθηκε στους βουλευτές -όπως ο Κ. Γκιουλέκας- που ενδιαφέρονται «μόνο για τα ψηφαλάκια τους». Η αντεπίθεση του κ. Γκιουλέκα έγινε διά της τεθλασμένης, στρεφόμενος κατά του κ. Βίτσα.
Παρών ήταν και ο έτερος βουλευτής Θεσσαλονίκης (και γραμματέας της Κ.Ο. της Ν.Δ.) Στ. Καλαφάτης, ο οποίος ενώ το 2018 είχε καταθέσει ερώτηση για τον ρόλο της Ναυτικής Διοίκησης «στο ιδιαίτερο γεωστρατηγικό πεδίο της βόρειας Ελλάδας», αυτή τη φορά συμφώνησε με την κυρία Μπακογιάννη.