Για τα ελληνοτουρκικά, το ΝΑΤΟ υπό αυτό το πρίσμα, την πολυαναμενόμενη συμφωνία για τις φρεγάτες, αλλά και την ελληνική αμυντική βιομηχανία σε συνάρτηση με τις φρεγάτες, μίλησε ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, σε ομιλία του σε αμερικανικό think tank, αλλά και στη Βουλή.
Σε ομιλία του στην δεξαμενή σκέψης (think tank) Center for Strategic and International Studies (CSIS) με έδρα την Ουάσιγκτον, ο Έλληνας ΥΕΘΑ στάθηκε στην ανάγκη πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της πολιτικής συνοχής του ΝΑΤΟ με προσήλωση στις αρχές της ειρήνης, της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης και της ενότητας αλλά και την επιθετική και αναθεωρητική συμπεριφορά της Τουρκίας, που έχει λάβει ευρύτερες γεωπολιτικές διαστάσεις που εκτείνονται πολύ πέρα του πλαισίου των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Ο κ.Παναγιωτόπουλος εξήγησε τους λόγους για τους οποίους η Τουρκία έχει καταστεί παράγοντας που υπονομεύει τη περιφερειακή σταθερότητα και την εσωτερική συνοχή της νατοϊκής συμμαχίας. «Αυτό που είναι καινούργιο στην περιοχή είναι το γεγονός ότι βλέπουμε μια σειρά από τοπικούς και διεθνείς δρώντες να ενεργούν με μια νέα αποφασιστικότητα. Μερικές φορές επιδεικνύουν μια αναθεωρητική συμπεριφορά, προσπαθώντας να ανατρέψουν την ισορροπία δυνάμεων, να ξαναγράψουν νομικές συμβάσεις ή να ακυρώσουν τα κυριαρχικά δικαιώματα ορισμένων παράκτιων κρατών».
Και συνέχισε: «Πρόκειται για μια ανησυχητική εξέλιξη που σίγουρα συνιστά ένα παράγοντα αστάθειας. Από την πλευρά μας θεωρούμε ότι όλες αυτές οι εξελίξεις έχουν έναν κοινό παρονομαστή: τις επεκτατικές και αναθεωρητικές νεοθωμανικές φιλοδοξίες της Τουρκίας που την έχουν οδηγήσει στην υιοθέτηση μιας επιθετικής στρατηγικής στάσης».
Σχολιάζοντας αυτά τα νέα δεδομένα, ο ΥΠΕΘΑ εξήγησε πως η συμπεριφορά της Άγκυρας έχει ευρύτερες επιπτώσεις σε όλο το περιβάλλον ασφαλείας στην περιοχή και απέδωσε αυτή την εξέλιξη στον ρόλο της περιφερειακής υπερδύναμης που προσπαθεί να διεκδικήσει η Τουρκία μέσω της επιβολής της σε γειτονικές χώρες και παίκτες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.
Όπως εξήγησε ο κ. Παναγιωτόπουλος, «αυτή η επιθετική στρατηγική στάση, η οποία περιλαμβάνει μια σειρά άμεσων στρατιωτικών απειλών και ορισμένων επιθετικών και πολεμικών δηλώσεων, έχει κεντρίσει την προσοχή όλων στην περιοχή. Δεν πρόκειται πλέον για μια διμερή διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Είναι μια συμπεριφορά που επηρεάζει όλους στην περιοχή και συνεπώς δημιουργεί ένα ασταθές περιβάλλον ασφάλειας».
Υπό αυτό το πρίσμα, ο ΥΠΕΘΑ εκτίμησε ότι η στάση της Άγκυρας έχει δημιουργήσει εστίες έντασης με συμμαχικά κράτη και συνεπώς συνιστά μια σημαντική απειλή για την εσωτερική συνοχή του ΝΑΤΟ.
Μάλιστα έφερε ως παράδειγμα το περιστατικό που είχε σημειωθεί το προηγούμενο καλοκαίρι, όταν τουρκικά πολεμικά πλοία είχαν παρενοχλήσει επιθετικά ένα γαλλικό πολεμικό πλοίο, το οποίο είχε επιχειρήσει να ελέγξει το τουρκικό πλοίο Cirkin στο πλαίσιο νατοϊκής επιχείρησης για την καταπολέμηση της μεταφοράς λαθραίων όπλων στη Λιβύη. Όπως τόνισε ο κ. Παναγιωτόπουλος, «αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Γαλλία να αποσυρθεί από μια πρωτοβουλία του ΝΑΤΟ στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Και αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό πλήγμα στην εσωτερική συνοχή του ΝΑΤΟ, το οποίο δεν μπορεί να αποδοθεί στις ελληνοτουρκικές εντάσεις αλλά σε αυτή τη συνολική συμπεριφορά της Τουρκίας».
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας αναφέρθηκε και στην κρίση που σημειώθηκε μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας το περασμένο καλοκαίρι, λέγοντας ότι καταβάλλεται συνεχώς προσπάθεια για να αποφευχθεί μια νέα αναζωπύρωση της έντασης. Όπως εξήγησε, η Ελλάδα συνεχίζει να εργάζεται για τη δημιουργία μηχανισμών αποσυμπίεσης και να συζητά με την Τουρκία προκειμένου να υπάρξει μια κατανόηση, η οποία θα οδηγήσει στην οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης.
«Θα συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια προκειμένου να υπάρξει μια κατανόηση. Σίγουρα δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα. Ωστόσο, πιστεύω ότι πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα επαναληφθούν εντάσεις τέτοιου μεγέθους προκειμένου να διατηρήσουμε τη σταθερότητα και τη συνοχή στη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ», τόνισε χαρακτηριστικά.
Η Ελλάδα δεν καλλιεργεί μια αντιτουρκική συμμαχία
Ο κ. Παναγιωτόπουλος υποστήριξε ότι η Ελλάδα προτάσσει τη διπλωματία και ότι διεκπεραιώνει έναν κεντρικό γεωπολιτικό ρόλο μέσω των πολυσχιδών σχημάτων περιφερειακής συνεργασίας που έχει οικοδομήσει στη περιοχή.
Όπως είπε, η Ελλάδα εξελίσσεται συνεχώς σε έναν όλο και σημαντικότερο στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο που προωθεί τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και των αρχών καλής γειτονίας με στόχο την εμπέδωση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή. Βασική επιδίωξη της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι να καταστήσει αυτές τις δυτικές αξίες κοινό κτήμα στην περιοχή με στόχο να αποτελέσουν την βάση της συνεργασίας και της επίλυσης διαφορών μεταξύ των διαφόρων κρατών της Ανατολικής Μεσογείου.
Όσον αφορά την Τουρκία, ο ΥΠΕΘΑ αναγνώρισε ότι είναι μια χώρα με σημαντική παρουσία στην περιοχή και ξεκαθάρισε πως η Ελλάδα δεν έχει στόχο να την αποκλείσει ή να δημιουργήσει έναν αντιτουρκικό συνασπισμό. Όπως μάλιστα είπε, οι πόρτες για όλες τις περιφερειακές πρωτοβουλίες παραμένουν ανοιχτές υπό τον προϋπόθεση ότι η Άγκυρα θα επιδείξει τον απαραίτητο σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και στις αρχές καλής γειτονίας.
«Κατανοώ ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει τα δικά της εσωτερικά οικονομικά και πολιτικά προβλήματα που ανάγκασαν τον πρόεδρο Ερντογάν να ευθυγραμμιστεί με τα πιο σκληρά εθνικιστικά στοιχεία του τουρκικού πολιτικού συστήματος. Η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα που έχει μια συγκεκριμένη παρουσία στην περιοχή. Εμείς δεν είχαμε ποτέ στρατηγικό στόχο να απομονώσουμε την Τουρκία, αλλά να την ενσωματώσουμε σε ένα περιβάλλον που σκέφτεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Αυτή τη στιγμή, αυτό δεν συμβαίνει. Αυτός, λοιπόν, είναι ο λόγος για τον οποίο η Τουρκία έχει μένει εκτός όλων αυτών των πολυμερών συστημάτων που επιδιώκουν την προώθηση της ασφάλειας, της ειρήνης και της σταθερότητας», εξήγησε ο κ. Παναγιωτόπουλος.
Εμβάθυνση ελληνοαμερικανικών σχέσεων
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος αναφέρθηκε, επίσης και στη διεύρυνση και εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ Ελλάδος–ΗΠΑ. Επεσήμανε τον στρατηγικό χαρακτήρα της αμυντικής συνεργασίας προς όφελος των δύο χωρών, του ΝΑΤΟ αλλά και της ασφάλειας της ευρύτερης περιοχής.
Έκανε, δε, ιδιαίτερη μνεία στις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί στον τομέα ενίσχυσης και εκσυγχρονισμού των δυνατοτήτων των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων τόσο στο πλαίσιο της προάσπισης της εθνικής κυριαρχίας όσο και στη συνεισφορά τους στην αμυντική και αποτρεπτική θωράκιση του ΝΑΤΟ.
Οι νέες φρεγάτες πρέπει να κατασκευαστούν σε εύλογο χρόνο, με την εμπλοκή και της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας
Την ευχή να επιταχυνθεί η διαγωνιστική διαδικασία για τον Σκαραμαγκά, ώστε να αποκτήσει η χώρα ένα ναυπηγείο, ικανό να αναλάβει το έργο κατασκευής νέων φρεγατών, «σε εύλογο χρόνο» εξέφρασε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, ενημερώνοντας την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή επί θεμάτων εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Τόνισε ωστόσο ότι «δεν μπορούμε να διανοηθούμε το ίδιο χρονοδιάγραμμα ναυπήγησης στις νέες φρεγάτες, με αυτό των πυραυλακάτων που κράτησε 20 χρόνια».
Όπως είπε ο κ. Παναγιωτόπουλος, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε το εξής δίλημμα, εάν θέλουμε τις νέες φρεγάτες γρήγορα: «Τις αναθέτουμε εξ ολοκλήρου στα ναυπηγεία της χώρας που θα προτιμηθεί [..] ή εάν επιλέξουμε (ναυπηγεία στην) Ελλάδα, θα κινδυνεύσουμε να περάσουν αρκετά χρόνια και καράβια να μη έχουμε, εκτός από αυτά που θα ναυπηγηθούν στο εξωτερικό. Τι θα έπρεπε να γίνει και τo τι εύχομαι εγώ; Να τρέξει η διαγωνιστική διαδικασία, τουλάχιστον για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, που είναι στην τελική της φάση, έτσι ώστε να αποκτήσει η Ελλάδα ένα ναυπηγείο, ικανό να αναλάβει μια τέτοια μεγάλη δουλειά, και φυσικά να εμπλακεί και η εγχώρια αμυντική βιομηχανία», τόνισε ο κ. Παναγιωτόπουλος.
Παράλληλα, σημείωσε ότι για το πρόγραμμα ναυπήγησης των 4 φρεγατών θα τεθεί ως όρος, όταν φτάσουμε στο τελικό στάδιο διαπραγματεύσεων με τους ξένους οίκους που υπέβαλαν προτάσεις, να υπάρχει σε συγκεκριμένο ποσοστό, συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Όπως διευκρίνισε, η συμμετοχή αυτή δεν αφορά μόνο στη ναυπήγηση μιας φρεγάτας, καθώς – χρηματοδοτικά – είναι σε πολύ μικρό ποσοστό κομμάτι του συνολικού έργου.
Το μεγάλο κόστος μιας σύγχρονης φρεγάτας είναι τα οπλικά συστήματα ανθυποβρυχιακού πολέμου, αντιαεροπορικής άμυνας, ηλεκτρονικού πολέμου κλπ, που ανέρχεται στο ένα δισεκατομμύριο ευρώ… «Άρα καταλαβαίνετε τι τεράστια περιθώρια υπάρχουν, για εμπλοκή, με μορφή υπεργολαβίας, συνεργιών και συμπαραγωγής, και κάποιων ελληνικών εταιρειών» είπε ο κ. Παναγιωτόπουλος.
