Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να κρύψει επιμελώς τις δυσμενείς αλλαγές στα εργασιακά πίσω από θετικές παρεμβάσεις, η ανάγνωση του νομοσχεδίου-τέρας των 119 σελίδων, που έδωσε στη δημοσιότητα την Τετάρτη το Υπουργείο Εργασίας, αποκάλυψε ότι, παρά όσα υποστηρίζονται, το αποτέλεσμα δεν θα είναι η «προστασία της εργασίας», όπως διαφημίζει ο Κωστής Χατζηδάκης, αλλά να τίθεται σε μεγάλο κίνδυνο ακόμη και η ασφάλεια των εργαζομένων.
Αντί «της συμφιλίωσης της οικογενειακής με την επαγγελματική ζωή», η ψήφιση του νομοσχεδίου θα σημάνει ακόμη πιο εξοντωτικά ωράρια, τα οποία δεν θα είναι πια παράνομα, αλλά θεσμοθετημένα με τη σφραγίδα του κράτους.
Ξεχείλωμα υπερωριών
Οι αλλαγές που δεν… δίστασε να παραδεχτεί ο κ. Χατζηδάκης (προσπαθεί, μάλιστα, να πείσει ότι είναι προς όφελος των εργαζομένων) είναι η αύξηση του ορίου των υπερωριών και η διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε επίπεδο ατομικής διαπραγμάτευσης μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, και όχι μέσω συλλογικής σύμβασης εργασίας, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα.
Ειδικότερα, η πρώτη σημαντική παρέμβαση αφορά την αύξηση του ορίου των υπερωριών (εξίσωση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο την ονομάζει η κυβέρνηση) σε 150 ώρες ανά έτος, όταν σήμερα το όριο είναι 96 ώρες στις βιομηχανίες και 120 ώρες στους υπόλοιπους κλάδους. «Σκαλίζοντας» όμως τις διατάξεις του νομοσχεδίου, διαπιστώνεται ότι στο άρθρο 57 ακόμη και αυτό το όριο μπορεί να παρακαμφθεί εντελώς! Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι «με αποφάσεις του γενικού γραμματέα Εργασίας δύναται να χορηγείται κατά περίπτωση άδεια υπερωριακής απασχόλησης των μισθωτών όλων των επιχειρήσεων και εργασιών εν γένει επιπλέον των επιτρεπόμενων ανώτατων ορίων υπερωριακής απασχόλησης ετησίως σε περιπτώσεις επείγουσας φύσης εργασίας, η εκτέλεση της οποίας κρίνεται απολύτως επιβεβλημένη και δεν επιδέχεται αναβολή».
Με απλά λόγια, η εξίσωση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο μένει στα χαρτιά, καθώς θα μπορεί η κυβέρνηση -προφανώς, θέλοντας να κάνει εξυπηρετήσεις σε επιχειρηματικά συμφέροντα– να καταργήσει κάθε περιορισμό. Ενώ το πλέον χαρακτηριστικό είναι ότι η προσαύξηση για αυτές τις υπερωρίες θα είναι σημαντικά μειωμένη: 60%, και όχι 120%.
Ο μοναδικός περιορισμός που θα υπάρχει πια θα είναι τα ανώτατα όρια χρονικής ανάπαυσης 11 ωρών, επομένως ένας εργαζόμενος θα μπορεί να υποχρεώνεται να δουλεύει έως 13 ώρες την ημέρα. Οπως γίνεται εύκολα αντιληπτό και με δεδομένη τη διαχρονική απουσία των ελεγκτικών μηχανισμών, τα εργατικά ατυχήματα θα πολλαπλασιαστούν όχι μόνο σε κλάδους που παρατηρούνται ούτως ή άλλως αυξημένα (π.χ., βιομηχανία, οικοδομή, διανομείς) αλλά και σε άλλες δραστηριότητες, στις οποίες μέχρι σήμερα δεν είναι συνήθη.
Εργατικά ατυχήματα
Με βάση τα πλέον πρόσφατα στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΛ.ΣΤΑΤ. για το 2018 (το γεγονός ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για τα επόμενα έτη συνιστά από μόνο του σκάνδαλο), στη χώρα συνέβησαν 5.336 εργατικά ατυχήματα, που κόστισαν τη ζωή σε 46 εργαζομένους (41 άνδρες και πέντε γυναίκες). Από την κατανομή του συνόλου των εργατικών ατυχημάτων κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας της τοπικής μονάδας του εργοδότη όπου συνέβη το ατύχημα, παρατηρήθηκε ότι κατά το έτος 2018 από τα 5.336 ατυχήματα, τα περισσότερα (1.300 ατυχήματα, 24,4%) συνέβησαν στους κλάδους Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου, Επισκευής Μηχανοκίνητων Οχημάτων και Μοτοσικλετών και ακολούθησαν τα ατυχήματα στους κλάδους της Μεταποίησης (974 ατυχήματα, 18,3%) και των Δραστηριοτήτων Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών Εστίασης (697 ατυχήματα, 13,1%).
Αντίστοιχα, τα περισσότερα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα κατά το έτος 2018 συνέβησαν στον κλάδο της Μεταποίησης (11 ατυχήματα, 23,9%) και ακολούθησαν οι κλάδοι του Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου, Επισκευής Μηχανοκίνητων Οχημάτων και Μοτοσικλετών (10 ατυχήματα, 21,7%) και των Κατασκευών (8 ατυχήματα, 17,4%).
Ωστόσο το τελευταίο διάστημα, ανεξαρτήτως του lockdown, παρατηρήθηκε σημαντική έξαρση σε ατυχήματα. Τα πλέον χαρακτηριστικά ήταν τα δύο θανατηφόρα ατυχήματα σε Κοζάνη και Εύβοια, με συνολικά πέντε εργαζομένους σε ΔΕΗ και ΔΕΔΔΗΕ νεκρούς. Αλλωστε, η εμπειρία έδειξε ότι σε καραντίνα ήταν μόνο, παραδόξως, οι ελεγκτές του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, που μάταια ζητούν από την πολιτική ηγεσία κατευθυντήριες οδηγίες για τη διενέργεια ελέγχων.
Η διάψευση που… επιβεβαιώνει
Για πολλοστή φορά, το υπουργείο Εργασίας κάνει λόγο για fake news, υποστηρίζοντας ότι «η δυνατότητα υπέρβασης του μέγιστου ετήσιου ορίου υπερωριών με άδεια του υπουργείου, προβλέπεται ήδη. Τέτοιες άδειες χορηγήθηκαν και επί ΣΥΡΙΖΑ».
Αυτό που δεν αναφέρει στην απάντήσή του, είναι το γεγονός ότι το κόστος μέχρι σήμερα ήταν εν πολλοίς απαγορευτικό για τις επιχειρήσεις και αυτός ήταν ο λόγος πολύ περιορισμένης χρήσης αυτής της δυνατότητας. Με τη μείωση της προσαυξησης από 120% σε 60%, και σε συνδιασμό με τις υπόλοιπες διατάξεις του νομοσχεδίου, θεωρείται βέβαιο ότι αυτή η πρακτική θα διογκωθεί.
