Εξαιρετικά σκληρό άρθρο της μεγάλης ισπανικής εφημερίδας «El pais», αναφορικά με τις κυβερνητικές, όπως υπονοεί η εφημερίδα, διώξεις κατά της εισαγγελέως Ελένης Τουλουπάκη, και των δημοσιογράφων επειδή διερεύνησαν το σκάνδαλο Novartis.
Το άρθρο είναι άκρως επικριτικό για την κυβέρνηση, αφήνοντας σαφέστατες αιχμές για πολιτική δίωξη όσων προσπάθησαν να ξεσκεπάσουν ένα σκάνδαλο, για το οποίο η μεγάλη φαρμακευτική έχει ήδη πληρώσει ένα ποσό – μαμούθ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Γράφει μεταξύ άλλων:
«Η Ελένη Τουλουπάκη είναι η πιο γνωστή εισαγγελέας της Ελλάδας εδώ και χρόνια. Γεννημένη πριν από 56 χρόνια στην Κρήτη, ήταν επικεφαλής της Εισαγγελίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς έως ότου η νέα ελληνική κυβέρνηση προχώρησε στην τροποποίηση αυτής της δομής. Αρκετά ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα είχαν αναγνωρίσει το πρωτοποριακό της έργο στη δίωξη ρατσιστικών εγκλημάτων.
Από την καταπολέμηση της διαφθοράς, ενώ η Ελλάδα υπέφερε από την αυστηρή λιτότητα λόγω της οικονομικής κρίσης, επικεντρώθηκε στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Κατά τη γνώμη της, η διαφθορά είχε οδηγήσει την Ελλάδα να βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση. Από εκείνη την εποχή είναι η λίστα Falciani, η λίστα Borgians, τα Panama Papers και άλλες σημαντικές υποθέσεις διαφθοράς που πέρασαν από τα χέρια του. Επίσης η υπόθεση που έχει θέσει πλέον σε κίνδυνο την καριέρα της εν μέσω πανδημίας: το σκάνδαλο Novartis.
Το 2016, δύο ανώτερα στελέχη της Novartis ταξίδεψαν από την Ελλάδα στις Ηνωμένες Πολιτείες για να καταθέσουν ως προστατευόμενοι μάρτυρες. Αποκάλυψαν ότι η πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία δωροδοκούσε χιλιάδες γιατρούς για μια δεκαετία για να συνταγογραφήσουν τα φάρμακά τους σε βάρος φθηνότερων εναλλακτικών λύσεων. Το FBI έστειλε τις μαρτυρίες στην Ελλάδα και, με τον αριστερό συνασπισμό Σύριζα ακόμα στην κυβέρνηση, η έρευνα οδήγησε στη δίωξη δύο πρώην πρωθυπουργών και οκτώ υπουργών από τα προηγούμενα στελέχη, τη συντηρητική Νέα Δημοκρατία (ΝΔ) και το ιστορικό ΠΑΣΟΚ.
Ωστόσο, η νίκη στις εκλογές του 2019 από την απόλυτη πλειοψηφία των συντηρητικών της ΝΔ ήταν και μια ανατροπή με την έννοια των κατηγοριών: αυτή τη στιγμή οι μόνοι κατηγορούμενοι στην υπόθεση Novartis είναι τρεις εισαγγελείς και πέντε δημοσιογράφοι που δημοσίευσαν στοιχεία για δωροδοκίες. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η Ελένη Τουλουπάκη.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Novartis επιβλήθηκε πρόστιμο 678 εκατομμυρίων δολαρίων για να κλείσει η υπόθεση. Στην Ελλάδα, την Τετάρτη 2 Μαρτίου, θα είναι αυτή, η εισαγγελέας, που θα απολογηθεί ως κατηγορούμενη. «Η εμπειρία που ζω ως συνέπεια του ανοίγματος της διαδικασίας εναντίον μου από ένα δομημένο και ισχυρό πολιτικοοικονομικό σύστημα, αποκαλύπτει την αδυναμία ενός ανθρώπου απέναντι σε ένα σύστημα που κινείται χωρίς κανόνες, μόνο για λόγους συμφέροντος», λέει στην EL PAÍS. Ξέρει όμως να βλέπει τη θετική πλευρά. Πιστεύει ότι, αν και επώδυνη, μια τέτοια εμπειρία εμπλουτίζει τους νομικούς φορείς και τους διευκολύνει να συμπάσχουν με όσους υποφέρουν από την απονομή δικαιοσύνης χωρίς να το καταλαβαίνουν.
Ο Κώστας Βαξεβάνης, διευθυντής της καθημερινής Documento και ένας από τους πέντε δημοσιογράφους που κατηγορούνται, πιστεύει ότι αν και σε πολλές χώρες μπαίνουν εμπόδια σε όσους διώκουν τη διαφθορά, ο ακραίος βαθμός με τον οποίο γίνεται αυτή στην Ελλάδα είναι μοναδικός. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί μέχρι πρόσφατα ότι τρεις εισαγγελείς κατά της διαφθοράς θα μπορούσαν να κατηγορηθούν απλώς για διερεύνηση υπόθεσης διαφθοράς. Ο δικηγόρος που υπερασπίζεται την Τουλουπάκη, Βασίλης Χειρδάρης, υποστηρίζει ότι η εισαγγελέας είναι σύμβολο και ότι αυτό που κινδυνεύει είναι η ίδια η ανεξαρτησία των θεσμών. Αν και η υπόθεση ξεπερνά ήδη τις 300.000 σελίδες, για τον Χειρδάρη η συνεργασία μαζί της στην προετοιμασία της άμυνας αποδεικνύεται εύκολη. Είναι μια πολύ στιβαρή νομική υπόθεση όπως υποστηρίζει, και αναλύει κάθε λεπτομέρεια.
Η Ελένη Τουλουπάκη είναι η πρώτη νομικός της οικογένειάς της. Ο πατέρας της εργαζόταν σε μια εταιρεία αστικών λεωφορείων. Περιγράφει τους γονείς της ως απλούς ανθρώπους με μεγάλες αξίες, που την επηρέασαν να αφοσιωθεί στην απονομή δικαιοσύνης. Όπως ο αδερφός της, που είναι χειρουργός και εργάζεται «στην υπηρεσία κατά του ανθρώπινου πόνου». Υποστηρίζει ότι δεν είναι τυχαίο ότι διώκεται για υπόθεση που σχετίζεται με την πρόσβαση στη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με την ίδια, η σταθερή ηθική της πεποίθηση είναι αυτή που την καθοδηγεί ανά πάσα στιγμή και νιώθει ότι υποστηρίζεται από την οικογένεια και τους φίλους της.
Στον ελεύθερο χρόνο της, η εισαγγελέας γράφει ποίηση και παίζει σε ομάδα κλασικού θεάτρου, με την οποία έχει πρωταγωνιστήσει μεταξύ άλλων στους Ευμενίδες του Αισχύλου. Η εύκολη λύση θα ήταν να τη συγκρίνουμε με την ηρωίδα μιας ελληνικής τραγωδίας, αλλά δεν θα της άρεσε η παρομοίωση γιατί υποστηρίζει ότι η απονομή της δικαιοσύνης δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι θέμα ηρωισμού. Με τον ίδιο τρόπο αρνείται κατηγορηματικά ότι ο αγώνας της είναι πολιτικός, παρά το γεγονός ότι αυτή που προώθησε την κατηγορία εναντίον της είναι η Κυβέρνηση, χρησιμοποιώντας τη Βουλή, καταστρέφοντας δηλαδή την ίδια την έννοια της διάκρισης των εξουσιών.
Θεωρεί τον εαυτό της απλό δικαστικό λειτουργό και υπερασπίζεται ότι ο αγώνας της δεν είναι κομματικός, αλλά θεσμικός. Ισχυρίζεται ότι δεν μπήκε ποτέ στο παιχνίδι της πολιτικής αντιπαράθεσης και θέτει μόνο ζητήματα που σχετίζονται με το κράτος δικαίου. Θα αντιμετώπιζε όποιον κυβερνά με την ίδια πεποίθηση. Ο δικηγόρος της, Β. Χειρδάρης, επίσης επιμένει ότι δεν είναι ακτιβίστρια, αλλά απλώς εισαγγελέας που κάνει τη δουλειά της.
Αν και η δίωξή της ως κατηγορούμενη μπορεί να σημαίνει το τέλος της καριέρας της, δεν έχει μετανιώσει. “Προσπαθούμε να εντοπίσουμε και να φέρουμε στη δικαιοσύνη εκείνες τις πρακτικές στον τομέα της υγείας που στοίχισαν ζωές ή προκάλεσαν αναπηρία σε άτομα που δεν είχαν πρόσβαση στα φάρμακα λόγω υπερτιμολόγησης. Αν η δέσμευσή μου σε αυτούς τους στόχους σημάνει το τέλος της καριέρας μου, ειλικρινά, το προτιμώ από τη σιωπηρή συναίνεση με την αδικία”»!
Πραγματικό ράπισμα…