Τρία χρόνια μετά το «πραξικόπημα» της κυβέρνησης Μητσοτάκη στο ΚΕΘΕΑ, οι εργαζόμενοι του οργανισμού περνούν στην αντεπίθεση, μιλώντας για ουσιαστική διάλυση του κέντρου, αλλά και για μετατροπή του σε δημιούργημα τύπου… Φρανκενστάιν.
Ο απολογισμός των εργαζομένων πραγματικά σοκάρει, αναδεικνύοντας τα πολλαπλά προβλήματα που προκάλεσε στον οργανισμό η κυβέρνηση Μητσοτάκη, γεννώντας αμείλικτα ερωτήματα για τις πραγματικές προθέσεις του Μαξίμου. Οπως καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι, η νέα, διορισμένη «γαλάζια» διοίκηση έχει αλλοιώσει τον χαρακτήρα του ΚΕΘΕΑ, μετατρέποντάς τον σε έναν γραφειοκρατικό μηχανισμό-λάφυρο που δεν επιτελεί τον κοινωνικό του ρόλο. «Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι το ΚΕΘΕΑ βρίσκεται σε πολύ χειρότερη κατάσταση από αυτήν που βρισκόταν πριν από την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της κυβέρνησης» ανέφεραν οι εργαζόμενοι, προσθέτοντας ότι «σήμερα, στον οργανισμό-λάφυρο στο κομματικό κράτος, με κονιορτοποιημένη οποιαδήποτε συλλογική διαδικασία διαλόγου και αποφάσεων, η όποια διοίκηση δεν μπορεί παρά να μεγεθύνει με γεωμετρική πρόοδο τα προβλήματα».
Οι ίδιοι όμως μιλούν και για την εγκαθίδρυση ενός εργασιακού Μεσαίωνα στον οργανισμό, ο οποίος επηρεάζει άμεσα την ποιότητα των υπηρεσιών και της θεραπευτικής διαδικασίας. «Η καθημερινότητα στον χώρο εργασίας μοιάζει με άσκηση ισορροπίας χωρίς δίχτυ προστασίας. Η αβεβαιότητα και ο διάχυτος φόβος για το τι θα μας ξημερώσει είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα των εργαζομένων σε έναν θεραπευτικό οργανισμό που οφείλει να διασφαλίζει ένα προστατευτικό πλαίσιο για μέλη του που αγωνίζονται με τις εξαρτήσεις τους. Δεν είναι προφανές πως, αργά ή γρήγορα, αυτή η συνθήκη επηρεάζει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, της θεραπευτικής δουλειάς» ανέφεραν χαρακτηριστικά.
Οι εργαζόμενοι παράλληλα καταγγέλλουν πως το ΚΕΘΕΑ λειτουργεί ακόμα και σήμερα χωρίς οργανισμό, ότι υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας, ότι έχουν «απονευρωθεί» όλα τα συλλογικά όργανα χάραξης στρατηγικής και πολιτικής, αλλά και ότι όποιες ενισχύσεις γίνονται αποκλειστικά και μόνο από προσωρινούς εργαζομένους που, ως επί το πλείστον, δεν προλαβαίνουν να ενταχθούν και να προσφέρουν.
Το βασικότερο όμως είναι πως οι αλλαγές έχουν επηρεάσει θεραπευτικά και επιστημονικά το ΚΕΘΕΑ, μειώνοντας κατά το 1/3 τις μονάδες πρώτης γραμμής μέσω συγχωνεύσεων, ενώ ενισχύει τη γραφειοκρατία και τον συγκεντρωτισμό, διογκώνοντας τις κεντρικές και διοικητικές του υπηρεσίες. Την ίδια ώρα εξαφανίζει τις Θεραπευτικές Κοινότητες και καταργεί τα προγράμματα απεξάρτησης, που είναι η ταυτότητα του ΚΕΘΕΑ.
Υπενθυμίζεται πως το 2019, αιφνιδιαστικά και χωρίς καμία αιτιολόγηση, η κυβέρνηση αποφάσισε να αλλάξει τον χαρακτήρα του ΚΕΘΕΑ, προκαλώντας τεράστιες αντιδράσεις τόσο στον πολιτικό όσο και στον καλλιτεχνικό κόσμο, καθώς, παρά τα προβλήματα, το ΚΕΘΕΑ ήταν ένας οργανισμός με σπουδαίο κοινωνικό χαρακτήρα.
Η απάντηση του Προέδρου του ΚΕΘΕΑ Χ. Λιάπη στο Δελτίο Τύπου του Συλλόγου Εργαζομένων του ΚΕΘΕΑ
ΛΟΓΙΑ ΚΕΝΑ ΝΟΗΜΑΤΟΣ ΤΑ ΠΕΡΙ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΘΕΑ – Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΔΣ
Τελικά, το ΚΕΘΕΑ όχι μόνον δεν έκλεισε, όπως ακούστηκε τόσο τον Απρίλιο του 2021, όσο και τον Νοέμβριο του 2019 όταν ξεκίνησε η θητεία μου ως Προέδρου του Διοικητικού του Συμβουλίου, αλλά αντίθετα ενισχύθηκε με προσλήψεις μόνιμου προσωπικού. Συγκεκριμένα, αναφορικά με τον θόρυβο που επιχειρείται να προκληθεί κατά καιρούς σχετικά με τη βιωσιμότητα του ΚΕΘΕΑ, ο χρόνος απέδειξε ότι ο ορυμαγδός αυτός μπορεί να αποδοθεί μόνο σε πολιτική σκοπιμότητα, στρέβλωση και κακοπιστία. Από την πρώτη ημέρα που ανέλαβα τα καθήκοντά μου, τόνισα πως στην απεξάρτηση δεν χωρά κανένα πολιτικό χρώμα και καμία πολιτική ταυτότητα. Το ΚΕΘΕΑ λοιπόν, όχι μόνο δεν έκλεισε, το ΚΕΘΕΑ όχι μόνο δεν διέκοψε τη λειτουργία του, αντίθετα ανέπτυξε και αναπτύσσει ακόμη περισσότερο το δίκτυο των υπηρεσιών του και για αυτό μπορεί, πλέον, να ατενίζει το μέλλον με δυναμισμό και αισιοδοξία.
Το ΚΕΘΕΑ έχει και θα εξακολουθήσει να έχει έναν πολλαπλασιαστικό δείκτη προσφοράς για την Κοινωνία, ο οποίος ξεπερνά ως θετικό άθροισμα τις επιμέρους καταμετρούμενες αποτελεσματικότητες των δράσεων και των διαδικασιών του. Ακόμη –όμως- και αν εφαρμόσουμε καθαρά τεχνοκρατικά κριτήρια μέτρησης της αποτελεσματικότητας βλέπουμε πως, σύμφωνα με τα στοιχεία πρόσφατης έρευνας που δώσαμε στη δημοσιότητα και η οποία διενεργήθηκε σε συνεργασία με το Texas Christian University, οι θεραπευτικοί στόχοι του ΚΕΘΕΑ επιτυγχάνονται αποτελεσματικά. Μερικοί χαρακτηριστικοί δείκτες είναι ενδεικτικοί της απαρασάλευτης αποτελεσματικότητας του ΚΕΘΕΑ και του στεγνού θεραπευτικού του μοντέλου, καθώς 3 έως 5 χρόνια μετά την εισαγωγή σε θεραπεία, το 55,3% διακόπτει τη χρήση κάθε παράνομης ουσίας, ανεξάρτητα από τον χρόνο παραμονής του στη θεραπεία. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 77% για όσους συμπληρώνουν την προτεινόμενη διάρκεια θεραπείας των 9 τουλάχιστον μηνών. Αυτήν την τόσο έκδηλα καταγεγραμμένη προσφορά του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων και υπό τη νέα Διοίκησή του, η οποία συννόμως με το Σύνταγμα ορίστηκε από την Κυβέρνηση, επιχειρούμε να αυξήσουμε ακόμη περισσότερο και να διευρύνουμε, μέσα σε ένα ενιαίο πλαίσιο μιας Εθνικής Στρατηγικής για τα Ναρκωτικά.
Μέσα στο προηγούμενο καλοκαίρι, το ΣτΕ αποφάσισε πως η Κυβέρνηση έπραξε σύμφωνα με τη συνταγματική υποχρέωση που έχει να μεριμνά για την Υγεία των πολιτών, όταν προχώρησε, 3 χρόνια πριν, με έκδοση σχετικής Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, στον διορισμό του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΕΘΕΑ, το οποίο ασκεί αμίσθως τα καθήκοντά του. Αξίζει να αναφέρουμε πως μέσα στο 2021 δρομολογήσαμε στρατηγικής σημασίας νέες συνεργασίες με στόχο την καλύτερη υποστήριξη ευάλωτων πληθυσμών. Αναφέρομαι στο πρωτόκολλο συνεργασίας που έχει ήδη υπογραφεί με τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής για τα προγράμματα που υλοποιούμε στις φυλακές, καθώς και στη δρομολογημένη υπογραφή πρωτοκόλλου με το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής για την υποστήριξη σε θέματα εξαρτήσεων μεταναστών και προσφύγων. Το ΚΕΘΕΑ ολοκληρώνει την τρέχουσα περίοδο την υλοποίηση του στρατηγικού προγραμματισμού του στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020.
Αυτή τη στιγμή είναι σε λειτουργία οι 36 από τις 37 νέες μονάδες που είχαμε σχεδιάσει για όλη την Ελλάδα. Οι μονάδες αυτές καλύπτουν όλες τις Περιφέρειες της χώρας μας και διευρύνουν την πρόσβαση σε βοήθεια για διαφορετικές μορφές εξάρτησης, όπως τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, τα τυχερά παιχνίδια και το διαδίκτυο/gaming. Ανάμεσά τους εξειδικευμένα κέντρα απευθύνονται σε πληθυσμούς με πιο σύνθετες ανάγκες, όπως τους άστεγους εξαρτημένους και τα άτομα με διπλή διάγνωση, δηλαδή ανθρώπους που αντιμετωπίζουν συγχρόνως πρόβλημα εξάρτησης και ψυχιατρική διαταραχή.
Επίσης, στο πεδίο δράσης των θεραπευτικών παρεμβάσεων του ΚΕΘΕΑ με άξονα το σύστημα απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, προγραμματίζονται τα εγκαίνια του Ξενώνα και της νέας, 24ωρης λειτουργίας, Θεραπευτικής μας Κοινότητας στις Γυναικείες Φυλακές του Ελαιώνα Θηβών, εξέλιξη που θα αναβαθμίσει τις προσφερόμενες υπηρεσίες και θα δώσει τη δυνατότητα θεραπείας σε περισσότερες κρατούμενες. Ακριβώς λόγω των υψηλών συμβολισμών αυτού του έργου, ουσίας και προσφοράς, στον πολλαπλά ευαίσθητο πληθυσμό των γυναικών, φυλακισμένων που αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα και προβλήματα χρήσης, τα εγκαίνια σχεδιάζεται να τιμήσει με την παρουσία της και η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Όλο αυτό το πλαίσιο, κάθε άλλο παρά σε εικόνα διάλυσης παραπέμπει, καθώς είναι πλέον απτά και μετρήσιμα τα αποτελέσματα της ανάπτυξης του ΚΕΘΕΑ μέσα στα 3 τελευταία χρόνια.
Xρίστος Χ. Λιάπης MD, MSc,PhD
Πρόεδρος ΔΣ ΚΕΘΕΑ
Ψυχίατρος – Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών
Μέλος Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας
