Ανήμερα Πρωταπριλιά, ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Άκης Τσελέντης είχε τη «φαεινή» ιδέα να αστειευτεί με το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Ωστόσο, τα όσα δήλωσε σήμερα ο γνωστός καθηγητής σεισμολογίας Γεράσιμος Παπαδόπουλος, σε μια μακροσκελή συνέντευξή του, περί ισχυρού σεισμού στα μέρη μας και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή του Κορινθιακού Κόλπου, μόνο «χιουμοράκι» δεν αποτελούν.
Αντιθέτως, ο Παπαδόπουλος, εκφράζοντας για μια ακόμη φορά την πεποίθηση ότι, αργά ή γρήγορα ο «μεγάλος» σεισμός θα έρθει, επιχείρησε να στείλει, εμμέσως πλην σαφώς, μήνυμα σε δημάρχους, περιφερειάρχη και ανώτερους δημόσιους λειτουργούς να βρίσκονται σε διαρκή αφύπνιση, να ενημερώνουν τον κόσμο και να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα, καθώς, όπως είπε χαρακτηριστικά, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το πόσο ισχυρός θα είναι.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του καθηγητή σεισμολογίας, όπως δημοσιεύτηκε σήμερα στην τοπική εφημερίδα «Πελοπόννησος της Δευτέρας».
- Μας κόψατε τα πόδια, κύριε Παπαδόπουλε… Καταλαβαίνω ότι το ‘χετε σχεδόν σίγουρο πως αργά ή γρήγορα θα κουνηθούμε πολύ έντονα και ίσως και επικίνδυνα… Ετσι είναι;
Ο Κορινθιακός είναι πολύ γνωστό ότι αποτελεί ένα φυσικό εργαστήριο σεισμών και αυτό είναι γνωστό παγκοσμίως. Πολλές ερευνητικές ομάδες και από την Ελλάδα και απ’ όλο τον κόσμο εργάζονται σε θέματα σεισμών με άξονα τον Κορινθιακό. Οι ισχυροί σεισμοί, μεγέθους άνω των 6 ρίχτερ, είναι συχνοί. Κατά μέσο όρο επαναλαμβάνονται κάθε 25 με 30 χρόνια και αυτό προκύπτει από καταγεγραμμένα στοιχεία που έχουμε από το 1850 και μετά. Τι σημαίνει αυτό το περί μέσου όρου; Αλλοτε μπορεί να έχουμε δύο διαδοχικούς σταθμούς σε μικρότερο χρόνο κι άλλοτε σε λίγο πιο μακρινό χρόνο. Αργά ή γρήγορα λοιπόν, δεν μπορούμε να προβλέψουμε ακριβώς το πότε, θα επαναληφθεί ένας ισχυρός σεισμός στον Κορινθιακό Κόλπο. Είμαστε στα 27 χρόνια τώρα… Αρα, τον περιμένουμε. Αυτό είναι κάτι που το δέχονται όλοι οι επιστήμονες. Ναι, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι. Οπως και σε άλλες περιοχές της χώρας.
- Οταν λέτε ισχυρό σεισμό, να υποθέσω πάνω από 6 ρίχτερ;
Ναι, μιλάμε για 6άρηδες και πάνω, γιατί αυτοί κυρίως μας απασχολούν, αυτοί είναι οι πιο βλαβεροί.
- Ποιο κομμάτι του Κορινθιακού Κόλπου σάς ανησυχεί πιο πολύ; Ή όλα τα κομμάτια ίδια είναι;
Καταρχάς, ο Κορινθιακός δεν είναι δα και καμιά πολύ μεγάλη περιοχή. Το μήκος του είναι 120 χιλιόμετρα. Παρόλα αυτά, από προηγούμενες μελέτες, το πιο δραστήριο τμήμα είναι το δυτικό. Δηλαδή η περιοχή μεταξύ Αιγίου, Ερατινής, Ακράτας. Αυτό το τμήμα είναι πιο δραστήριο σε σεισμική διέγερση σε σχέση με το ανατολικό. Πιο δραστήριο σημαίνει ότι δίνει πιο συχνά σεισμούς. Δεν είναι απλώς η προσωπική μου άποψη, αλλά μια γενικώς παραδεκτή άποψη από την επιστημονική κοινότητα.
- Σε επίπεδο πρόληψης, τι θα συνιστούσατε, κύριε Παπαδόπουλε; Αλλά θα ήθελα να εστιάσουμε σε καθαρά ρεαλιστικό επίπεδο. Εννοώ σε «πράγματα» που μπορούμε να κάνουμε πρακτικά και άμεσα και όχι σε ανέφικτα…
Το πλέγμα των δράσεων που θα μπορούσαν να μειώσουν, όχι να εξαλείψουν τις αρνητικές συνέπειες ενός μεγάλους σεισμού, περιλαμβάνει: Πρώτον, ενημέρωση του πληθυσμού και εκπαίδευσή του, ειδικά στα σχολεία, για προφανείς λόγους. Τα μικρά παιδιά δεν έχουν εμπειρία από τέτοιες καταστάσεις και πρέπει να μάθουν περισσότερα πράγματα.
Δεύτερον, σχέδια έκτακτης ανάγκης, τα οποία είναι υποχρεωμένοι οι δήμοι εκ του νόμου να έχουν εκπονήσει, ώστε την ώρα που θα χρειαστούν, να είναι επικαιροποιημένα. Να μην είναι σχέδια προ δεκαετίας και το βάλαμε στο συρτάρι.
Τρίτον, η διαρκής παρακολούθηση από εμάς τους επιστήμονες. Θ’ αναρωτηθεί κάποιος τώρα: Και τι θα κερδίσουμε με τη διαρκή παρακολούθηση; Σας απαντώ. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχει προκύψει πως οι ισχυροί σεισμοί έχουν προσεισμούς, που μερικές μήνες ή εβδομάδες πριν, δείχνουν πως έρχεται ο κύριος σεισμός. Για παράδειγμα, αυτό που είδαμε 4 μήνες πριν από το σεισμό του Αρκαλοχωρίου στην Κρήτη. Τέσσερις μήνες πριν είχαν ξεκινήσει οι προσεισμοί. Και τρεις μήνες πριν, συγκλήθηκε εκτάκτως η επιτροπή εκτίμησης σεισμού κινδύνου. Αξιολογήσαμε την κατάσταση και είπαμε τότε πως δεν ήμασταν απόλυτοι σίγουροι ότι θα ακολουθήσει και ο κύριος σεισμός, αλλά ήταν πολύ πιθανό. Και γι’ αυτό συστήσαμε μέτρα που μπορεί να πάρει ένας δήμος, σε συνεργασία με τον Περιφέρεια.
Και ένα τελευταίο: Ο προσεισμικός έλεγχος των δημόσιων κτιρίων, με προτεραιότητα σε σχολεία και νοσοκομεία, γιατί έχουν τους πιο ευαίσθητους πληθυσμούς. Πριν μια εβδομάδα, ψηφίστηκε ένα επικαιροποιημένο νομοθέτημα για το πώς μπορούν να γίνονται πιο οργανωμένοι οι προσεισμικοί έλεγχοι. Ποιος είναι υπεύθυνος για αυτούς τους ελέγχους; Οχι φυσικά ένα υπουργείο, που θ’ αναλάβει χιλιάδες κτίρια σ’ όλη την Ελλάδα. Είναι ο εκάστοτε δημόσιος φορέας που είναι ιδιοκτήτης του κτιρίου. Είναι σχολείο; Ο δήμος. Είναι νοσοκομείο; Η ΥΠΕ και το υπουργείο.
Τον σεισμό δεν μπορείς να τον σταματήσεις. Θα γίνει ούτως ή άλλως. Το θέμα είναι να γίνουν όσα χρειάζονται για να μειώσουμε τις ενδεχόμενες αρνητικές συνέπειες.
- Αυτός ο σεισμός που περιμένουμε στον Κορινθιακό, όποτε γίνει, θα επιφέρει και τσουνάμι;
Είναι πιθανό, αλλά όχι βέβαιο. Στην επιστήμη μας οι βεβαιότητες είναι ελάχιστες.
- Από τι εξαρτάται;
Αν ο σεισμός είναι στη θάλασσα ή έστω στην παράκτια περιοχή, και είναι από 6 και πάνω, τότε υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες να προκληθεί και τσουνάμι. Τα τσουνάμι του Κορινθιακού Κόλπου έχουν την ιδιότητα να μην μπορούν να διαδοθούν σε μεγάλη απόσταση. Αν, δηλαδή, γίνει ένας σεισμός στο δυτικό τμήμα, το επικίνδυνο τμήμα, δεν έχει μεγάλη δυνατότητα να πάει και στο ανατολικό τμήμα γιατί μιλάμε για μια κλειστή λεκάνη. Προσέξτε όμως: Πιθανά τσουνάμι στον Κορινθιακό είναι τοπικά μεν, αλλά και ισχυρά, δυνατά. Γι’ αυτό θέλει πολλή προσοχή.
- Τι είδους προσοχή εννοείτε;
Θα σας δώσω ένα απλό παράδειγμα, για όλο τον κόσμο. Είμαστε σε μια παράκτια περιοχή το καλοκαίρι ή και τον χειμώνα. Αισθανόμαστε ένα δυνατό σεισμό. Δεν περιμένουμε καμία άλλη πληροφορία κι από κανέναν. Απομακρυνόμαστε αμέσως από την ακτή, γιατί το τσουνάμι μπορεί να έρθει σε λίγα λεπτά μετά τον σεισμό. Εστω και λίγο ν’ αργήσουμε, μπορεί να είναι καθοριστικό, μπορεί να μην προλάβουμε. Και πάμε κατευθείαν είτε όσο μπορούμε στα ενδότερα είτε σε ψηλότερους ορόφους ενός κτιρίου, αν είμαστε σε ξενοδοχείο ή σε πολυκατοικία κοντά στη θάλασσα. Και δεν επανερχόμαστε να δούμε τι έγινε. Θα μείνουμε μακριά 3-4 ώρες. Να περάσει ο όποιος κίνδυνος.
- Κάτι τελευταίο. Συνδέονται άρρηκτα ο Κορινθιακός Κόλπος, σε όσα είπατε παραπάνω, και το ρήγμα των Αλκυονίδων Νήσων, στο ανατολικό τμήμα του Κορινθιακού Κόλπου;
Πολλές φορές υπάρχει αυτή η φιλολογία γύρω από το περίφημο ρήγμα των Αλκυονίδων. Ομως, ο κίνδυνος των σεισμών από τον Κορινθιακό Κόλπο δεν περιορίζεται στο ρήγμα αυτό. Το ρήγμα έχει γίνει φόβητρο γιατί ενεργοποιήθηκε το 1981 και προκάλεσε τον μεγάλο σεισμό. Στον Κορινθιακό Κόλπο, όμως, υπάρχει πληθώρα ρηγμάτων που είναι ενεργά και τα οποία έχουν δώσει επανειλημμένα σεισμούς: Στο Γαλαξίδι, στην Ερατινή, στο Αίγιο, στην Ακράτα. Πολλά τα ρήγματα. Αρα μην ταυτίζουμε τον Κορινθιακό με τις Αλκυονίδες. Δεν είναι σωστό.
