Η Μεγάλη Τετάρτη, η τρίτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας, αποτελεί έναν από τους πιο συγκινητικούς και βαθιά πνευματικούς σταθμούς της πορείας προς το Πάσχα. Οι καμπάνες ηχούν πένθιμα, οι πιστοί προσεγγίζουν τους ναούς με κατάνυξη, ενώ το ευαγγελικό μήνυμα της ημέρας φέρνει στο προσκήνιο τις δύο αντίθετες μορφές που καθορίζουν το ήθος αυτής της ημέρας: την αμαρτωλή γυναίκα που αλείφει με μύρο τον Χριστό και τον Ιούδα που ετοιμάζεται να Τον προδώσει.
Η γυναίκα που εμφανίζεται στο Ιερό Ευαγγέλιο, πλημμυρισμένη από μεταμέλεια και αγάπη, προσφέρει ό,τι πολυτιμότερο έχει – το μύρο – και σκύβει στα πόδια του Χριστού, δείχνοντας ότι η ειλικρινής μετάνοια μπορεί να ξεπεράσει κάθε προηγούμενη αμαρτία. Η πράξη της είναι βαθιά συγκινητική και πλήρως αποδεκτή από τον Ιησού, ο οποίος υπογραμμίζει την αξία της συντριβής της καρδιάς και της έμπρακτης συγγνώμης. Αντίθετα, ο Ιούδας, μαθητής Του και μέλος του στενού κύκλου, υποκύπτει στη φιλαργυρία και συμφωνεί να Τον παραδώσει στους αρχιερείς για τριάντα αργύρια.
Το μυστήριο του Ιερού Ευχελαίου
Αυτή η αντίθεση είναι ο πυρήνας του μηνύματος της Μεγάλης Τετάρτης. Ο άνθρωπος καλείται να διαλέξει ανάμεσα στον δρόμο της ταπείνωσης και της σωτηρίας ή της προδοσίας και της καταστροφής. Δεν είναι τυχαίο ότι τη συγκεκριμένη ημέρα τελείται σε όλους τους ναούς το Μυστήριο του Ιερού Ευχελαίου, ένα από τα επτά μυστήρια της Εκκλησίας, με στόχο την ίαση της ψυχής και του σώματος, αλλά και την προετοιμασία των πιστών για τη συμμετοχή στα Πάθη και τελικά στη Λαμπρή της Ανάστασης.
Κατά τη διάρκεια της κατανυκτικής αυτής ακολουθίας, οι ιερείς χρίουν τους πιστούς με το αγιασμένο έλαιο, σταυρώνοντας με αυτό το μέτωπο και τις παλάμες, ενώ αναγιγνώσκονται επτά περικοπές από τα Ευαγγέλια και επτά ευχές. Το ευχέλαιο, σύμφωνα με την ορθόδοξη πίστη, θεραπεύει όχι μόνο σωματικές ασθένειες αλλά και πνευματικές πληγές, καθώς συνοδεύεται από προσευχή και πίστη. Πολλοί φέρνουν και μικρά φιαλίδια για να πάρουν λίγο από το λάδι στο σπίτι τους, ως ευλογία για όλη τη χρονιά.
Η Μεγάλη Τετάρτη είναι ημέρα αυστηρής νηστείας, και σε πολλές περιοχές της Ελλάδας τηρείται ακόμη το πατροπαράδοτο έθιμο του γενικού καθαρισμού του σπιτιού, σωματικά αλλά και πνευματικά, ως ένδειξη προετοιμασίας για τα μεγάλα γεγονότα που ακολουθούν. Το σπίτι καθαρίζεται, η ατμόσφαιρα γίνεται πιο λιτή, πιο σιωπηλή, και ο πιστός προσεγγίζει τη Μεγάλη Πέμπτη με ψυχή πιο ήρεμη, πιο ανοιχτή στο Θείο Πάθος.
Η ατμόσφαιρα της Μεγάλης Τετάρτης χαρακτηρίζεται από ησυχία, προσευχή και έντονη συναισθηματική φόρτιση. Η συγκίνηση κορυφώνεται με την ψαλμωδία του τροπαρίου της Κασσιανής, το οποίο ψάλλεται το βράδυ της ημέρας, σε μια ακολουθία εξαιρετικά κατανυκτική. Το ποίημα της μοναχής Κασσιανής, γεμάτο εσωτερικό πόνο και ποίηση, δίνει φωνή στην μετανοούσα ψυχή κάθε ανθρώπου που συντρίβεται μπροστά στο άπειρο έλεος του Θεού.
Η Μεγάλη Τετάρτη δεν είναι μια απλή ημέρα στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο. Είναι ένα εσωτερικό κάλεσμα για αυτογνωσία, για μετάνοια, για πνευματικό αναπροσανατολισμό. Είναι η υπενθύμιση πως η ελπίδα δεν χάνεται ποτέ – όσο βαθειά κι αν έχει πληγώσει ο άνθρωπος τον εαυτό του ή τους άλλους. Όσο υπάρχει χρόνος, υπάρχει και η δυνατότητα της λύτρωσης.
