Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ: Καμπανάκι Βάρρα σε Βορίδη από τον Σεπτέμβριο του 2020

• Προειδοποιούσε τον υπουργό ότι έρχονται νέα πρόστιμα για τους «μεσογειακούς βοσκότοπους» και αυτός αδιαφόρησε.
• Πώς στήθηκε η κομπίνα με τα βοσκοτόπια χωρίς ζώα και έγιναν οι αιτήσεις «μαϊμού» τις οποίες ερευνά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
• «Οι εκτάσεις των βοσκοτόπων έχουν εγκαταλειφθεί… Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος παράτυπων πληρωμών, και του ταμείου, αυξάνεται με την πάροδο των χρόνων».
• Τα φωτογραφικά ντοκουμέντα της απάτης για τα «μαϊμού» βοσκοτόπια στον Γράμμο που είχαν καταθέσει οι επτά κατηγορούμενοι που καταδικάστηκαν από το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων

Του Βαγγέλη Τριάντη

Νέα στοιχεία αναφορικά με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δημοσιεύουν σήμερα οι Data Journalists. Πρόκειται για «ενημερωτικό σημείωμα» που είχε αποστείλει τον Σεπτέμβριο του 2020 ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Γρηγόρης Βάρρας, στον τότε υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Μάκη Βορίδη, αναφορικά με το θέμα των βοσκοτόπων στη χώρα μας και δύο αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, με τις οποίες η Ελλάδα είχε καταφέρει να «γλιτώσει» από την καταβολή προστίμων ύψους 480,882 εκατ. ευρώ, για ενισχύσεις που είχαν δοθεί την περίοδο 2009-2013 για «μεσογειακού τύπου» βοσκοτόπια.

Ο κ. Βάρρας ενημέρωσε τον κ. Βορίδη για τον τρόπο που έπρεπε να κινηθεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, σε ό,τι αφορά στον αποκαλούμενο και ως «μεσογειακό βοσκότοπο», ώστε να μην υπάρξουν εκ νέου πρόστιμα από την Κομισιόν, αλλά και να αποφευχθούν «παρατυπίες» και «στρεβλώσεις» από γεωργούς. Αυτό που στην ουσία πρότεινε ο κ. Βάρρας, στο ενημερωτικό σημείωμα που είναι στα χέρια των Ευρωπαίων Εισαγγελέων, ήταν να «μην εκλείψει η πραγματική χρήση αυτών των εκτάσεων βοσκής» γιατί σε σύντομο χρόνο «θα επικρατήσουν τα ξυλώδη φυτά και οι θάμνοι και, κατ’ επέκταση, θα επηρεαστεί η βόσκηση» και επομένως θα πάψουν να είναι επιλέξιμες.

Με απλά λόγια, ο Βάρρας πρότεινε στον τότε υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης να μην επιτραπούν ενισχύσεις σε μεσογειακούς βοσκότοπους χωρίς ζώα, προκειμένου να μην υπάρξουν «παρατυπίες» και στρεβλώσεις», καθώς σε περίπτωση μη βόσκησης, η βλάστηση θα αναπτύσσονταν και τα βοσκοτόπια θα καθίστατο ως μη επιλέξιμα. Ωστόσο, οι παρακλήσεις Βάρρα δεν εισακούστηκαν, με αποτέλεσμα να κατατεθούν χιλιάδες αιτήσεις για βοσκότοπους χωρίς ζώα και να «ευδοκιμήσει η απάτη» σε βάρος των συμφερόντων της ΕΕ.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η υπόθεση με τα βοσκοτόπια στον Γράμμο, που πριν λίγες ημέρες το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων έκρινε ένοχους και τους επτά κατηγορούμενους για διάφορες πράξεις, με βασικότερη όμως την απάτη σε βαθμό πλημμελήματος, σε βάρος των συμφερόντων της ΕΕ. Οι Data Journalists παρουσιάζουν φωτογραφικά ντοκουμέντα από τις αιτήσεις ορισμένων εκ των κατηγορουμένων, με βάση τις οποίες έλαβαν παράνομα ενισχύσεις. Όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς πρόκειται για βοσκοτόπια χωρίς ζώα, σαν αυτά που ο καθηγητής Βάρρας προειδοποιούσε τον κ. Βορίδη, δίχως να εισακουστεί. Οι αιτήσεις των καταδικασμένων είχαν κατατεθεί για τη λήψη εθνικού αποθέματος το 2019, ωστόσο τα δικαιώματα εκδόθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2020 επί υπουργίας Μάκη Βορίδη, λίγες ημέρες πριν την προειδοποιητική ενημέρωση από τον κ. Βάρρα. Τα βοσκοτόπια χωρίς ζώα λοιπόν,  χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον για αιτήσεις «μαϊμού» τις οποίες ερευνά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί από το 2020 και μετά.

Τα πρόστιμα των 480,882 εκατ. ευρώ και οι δικαστικές αποφάσεις

To Σεπτέμβριο του 2020, ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Γρηγόρης Βάρρας απέστειλε στον τότε υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκη Βορίδη, ένα ιδιαίτερα σημαντικό ενημερωτικό σημείωμα σχετικά με δύο αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την Ελλάδα και τους βοσκοτόπους. Επρόκειτο για τις υπ’ αριθμόν C-252/18 P/13.2.2020 και C-797/18 P/20.4.2020 δικαστικές αποφάσεις, σχετικά με την επιβολή «δημοσιονομικών διορθώσεων» ύψους 480,882 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαίκή Επιτροπή στη χώρα μας, καθώς είχε κριθεί ότι η Ελλάδα είχε παραβιάσει την κοινοτική νομοθεσία για τις επιδοτήσεις σε βοσκοτόπια την περίοδο 2019 – 2013. Συγκεκριμένα η Ελλάδα φερόταν σύμφωνα με την Κομισιόν, να είχε δώσει επιδοτήσεις για βοσκότοπους «μεσογειακού τύπου», δηλαδή πετρώδεις, όπου ευδοκιμούν «ξυλώδη φυτά ή θάμνοι». Κάτι που κατά την ΕΕ, δεν αποτελούσε την έννοια του βοσκότοπου που ορίζει η κοινοτική νομοθεσία. Συγκεκριμένα η Κομισιόν με δύο αποφάσεις της τον Ιούνιο του 2015 και το Μάρτιο του 2016, είχε υποχρεώσει τη χώρα μας να καταβάλει ως πρόστιμο 480.882 εκατ. ευρώ . Κατά των δύο αυτών αποφάσεων η Ελλάδα άσκησε αρχικά προσφυγές ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες όμως απερρίφθησαν. Στη συνέχεια η Ελλάδα, άσκησε αιτήσεις αναίρεσης κατά των δύο αυτών αποφάσεων, με αποτέλεσμα να δικαιωθεί και να εκδοθούν οι δύο δικαστικές αποφάσεις (C-252/18 P/13.2.2020 & C-797/18 P/20.4.2020). Σε συνέχεια των δύο αυτών δικαστικών αποφάσεων η Κομισιόν «απαιτούσε» από την Ελλάδα να εκπονήσει ένα «action plan» για το 2020, το οποίο μάλιστα είχε «οριοθετήσει με την Ares (2020) 4181307/10.08.2020 επιστολή της» όπως ανέφερε ο κ. Βάρρας.

Στο πλαίσιο αυτό, ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ είχε αποστείλει στις 7 Σεπτεμβρίου του 2020 επιστολή στο Μάκη Βορίδη, ενώ στις 10 Σεπτεμβρίου του 2020 είχε πραγματοποιηθεί σύσκεψη στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης με τη συμμετοχή εκπροσώπων του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Ο κ. Βάρρας ενημέρωσε λοιπόν τον κ. Βορίδη, ότι στις 7 Σεπτεμβρίου του 2020, η Κομισιόν είχε ενημερώσει τον ΟΠΕΚΕΠΕ, για τα αποτελέσματα διμερούς σύσκεψης που είχε πραγματοποιηθεί στις 18 Ιουνίου του 2020. Αντικείμενο συζήτησης της διμερούς ήταν οι «αποφάσεις C-252/18 P &  C-797/18 P του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου», ενω στη διμερή «συμμετείχαν οι τεχνικές υπηρεσίες του Οργανισμού και  το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους».  Ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ χτυπούσε «καμπανάκι» προς τον Μάκη Βορίδη, «προκειμένου να αποτραπεί ο διαφαινόμενος  κίνδυνος μετά την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της Διμερούς, να ανοίξει ξανά θέμα προσφυγής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο ΕΔ για το θέμα των βοσκοτόπων και να δημιουργήσει ζήτημα πάλι στις ελληνικές αρχές». Για τον λόγο αυτό παρέθετε στον κ. Βορίδη όλα τα δεδομένα για την καλύτερη αντιμετώπιση του ζητήματος.

Η κρίσιμη λεπτομέρεια που δεν έδωσαν σημασία

Όπως ανέφερε ο κ. Βάρρας, η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας ((DG AGRI), υπό το πρίσμα των δύο αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, «δεν αντιτίθεται στην επιλεξιμότητα των μεσογειακών βοσκοτόπων και ειδικότερα στην επιλεξιμότητα των ξυλωδών φυτών ή θάμνων..». Ωστόσο, ο κύριος προβληματισμός της «έγκειται στην πραγματική εφαρμογή του εν λόγω ορισμού, και του ελέγχου του, από τις ελληνικές αρχές».

Κατα τον κ. Βάρρα, η DG AGRI είχε επισημάνει ότι «ο μεσογειακός βοσκότοπος, αποτελεί από τη φύση του έκταση στην οποία δεν επικρατούν παραδοσιακά αγρωστώδη και λοιπά ποώδη κτηνοτροφικά φυτά στις εκτάσεις βοσκής». Όμως, «εάν εκλείψει η πραγματική χρήση αυτών των εκτάσεων βοσκής, η έκταση συν τω χρόνω θα αφεθεί να επιστρέψει σε φυσική κατάσταση, δηλαδή θα επικρατήσουν τα ξυλώδη φυτά και οι θάμνοι και, κατ’ επέκταση, θα επηρεαστεί η βόσκηση». «Δηλαδή», τόνιζε ο κ. Βάρρας, «οι εκτάσεις αυτές δεν θα είναι επιλέξιμες». Με απλά λόγια ο κ. Βάρρας εξηγούσε στον Μάκη Βορίδη, πως εάν επιτραπούν οι ενισχύσεις σε βοσκοτόπους τέτοιου είδους χωρίς ζώα, τότε θα υπάρξει πρόβλημα. Ο λόγος είναι πως η βόσκηση θα διατηρούσε τη βλάστηση χαμηλή, και επομένως η επιλεξιμότητα των βοσκοτόπων αυτών δεν θα χανόταν. Σε αντίθετη περίπτωση, δίχως δηλαδή βόσκηση, πολύ σύντομα η βλάστηση θα μεγάλωνε και επομένως τα βοσκοτόπια θα έχαναν το «μεσογειακό τους χαρακτήρα» και επομένως το δικαίωμα λήψης ενισχύσεων.

Ήδη όπως ανέφερε στην επιστολή ο κ. Βάρρας, η Κομισιόν από το 2014 είχε κάνει την εξής επισήμανση:

«Οι εκτάσεις των βοσκοτόπων έχουν εγκαταλειφθεί μετά την εφαρμογή της αποσύνδεσης και μετατρέπονται γρήγορα σε φυσικό τοπίο… Όπως παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια των διαφόρων αποστολών που πραγματοποιήθηκαν, από την αποσύνδεση του 2006 και μετά, αυτό το είδος εκτάσεων έχει συντηρηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε σταδιακά αποδόθηκε πίσω στη φύση. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος παράτυπων πληρωμών, και του ταμείου, αυξάνεται με την πάροδο των χρόνων».

Για τους λόγους αυτούς ο κ. Βάρρας ήταν αντίθετος με «τη δήλωση των ελληνικών αρχών σύμφωνα με την οποία, «οτιδήποτε προσφέρεται για βοσκή» καθιστά επιλέξιμους τους μόνιμους βοσκότοπους», καθώς κάτι τέτοιο «δεν υιοθετείται χωρίς προϋποθέσεις από τη DG AGRI».

«Για αυτόν ακριβώς τον λόγο πρέπει να υπάρχει ένα σύστημα το οποίο να διασφαλίζει σαφή αποτελέσματα σχετικά με την πραγματική χρήση και, κατ’ επέκταση, καθορίζει την επιλεξιμότητα των μόνιμων βοσκοτόπων. Ήδη από τις έρευνες που έχουν κάνει οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τα προηγούμενα χρόνια έχουν εντοπίσει αυτό τον κίνδυνο και έχουν αποδείξεις με κυριότερη την απουσία ή αδυναμία βόσκησης εγκαταλελειμμένων βοσκοτόπων. Αυτός ο κίνδυνος θα πρέπει να εκτιμηθεί, εφόσον οι ελληνικές αρχές δεν παρουσιάζουν συγκεκριμένα μέτρα (π.χ. Διαχειριστικά σχέδια βόσκησης)», ανέφερε στο ενημερωτικό σημείωμα προς τον Μάκη Βορίδη ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Παράλληλα ο κ. Βάρρας τόνιζε στο Μάκη Βορίδη πως σε περιπτωση που «δεν προσκομιστούν στοιχεία, Action Plan και νέα εκτίμηση του κινδύνου υπό το πρίσμα της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η DG AGRI με καθαρά διοικητικά επιχειρήματα ότι δηλαδή συνάντησε την άρνηση των ελληνικών αρχών θα αυθαιρετήσει και πάλι. Όμως τότε θα έχει εξασφαλίσει την επίκληση και το επιχείρημα της μη συνεργασίας των ελληνικών αρχών και δημιουργείται κίνδυνος να κερδίσει την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο».

Η προειδοποίηση για…«παρατυπίες» και στρεβλώσεις

Ο νυν σύμβουλος του πρωθυπουργού (από όταν παραιτήθηκε από πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι μετακλητός συνεργάτης του Κ. Μητσοτάκη), υποστήριζε ακόμη στο ενημερωτικό του σημείωμα, ότι «πρέπει να παρουσιαστεί η περιγραφή από τις ελληνικές αρχές του τι είναι βοσκότοπος στην Ελλάδα, πως γίνεται η διαχείριση του με βάση τον νόμο (άσχετα αν δεν εφαρμόζεται) για να καταλάβουν ότι δεν είναι μόνο χρηματική συναλλαγή». Δηλαδή, ότι «η σχέση κράτους και κτηνοτρόφων δεν περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στον προσδιορισμό και την καταβολή του πολύ χαμηλού ενοικίου στο 2% των επιδοτήσεων που λαμβάνουν οι κτηνοτρόφοι».

Μάλιστα ο κ. Βάρρας ήταν σαφής και προειδοποιούσε για ενδεχόμενες «παρατυπίες».

«Το χαμηλό αυτό ενοίκιο χωρίς καμία άλλη δαπάνη από πλευράς κτηνοτρόφων για τη φροντίδα των βοσκοτόπων αποτελεί εν δυνάμει κίνητρο για παρατυπίες και ως εκ τούτου οι ελληνικές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι κάτι τέτοιο θα πρέπει να αποτρέπεται από σχέδιο δράσης (action plan) και τα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης», ανέφερε χαρακτηριστικά προς τον υπουργό ο κ. Βάρρας.

Επίσης, όπως ανέφερε, «ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει να συνοδεύεται και από την εκτίμηση του κινδύνου όσο τα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης δεν είναι σε εφαρμογή ακόμη, εκτίμηση που θα πρέπει να την συμφωνήσουμε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή». Ο κ. Βάρρας επισήμανε ότι υπήρχαν «ήδη πολλά στοιχεία που οργανωμένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως επιστημονικά τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία σε συνδυασμό με σχέδια ενεργειών που έχουν αναληφθεί κατά παλαιότερες προσπάθειες επίλυσης του θέματος», ενώ παράλληλα είχε επισυνάψει στον τότε υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης «ανάλογο γαλλικό σχέδιο».

«Τα στοιχεία αυτά μπορούν να παρουσιαστούν και να δώσουν την εικόνα πραγματικής ενασχόλησης των ελληνικών αρχών με το θέμα ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το θέμα των βοσκοτόπων ενόψει και της νέας ΚΑΠ», ανέφερε.

«Να αποφευχθεί στρέβλωση στις ενισχύσεις»

Στο τέλος του ενημερωτικού σημειώματος ο κ. Βάρρας έκρουσε για ακόμη μια φορά τον «κώδωνα του κινδύνου» για πιθανές «στρεβλώσεις στο σύστημα ενισχύσεων» με αποτέλεσμα «μεγάλους καταλογισμούς από την ΕΕ».

Συγκεκριμένα, έγραφε ο κ. Βάρρας:

«Κύριε Υπουργέ

Με όσα παραπάνω σας ανέλυσα και σε συνέχεια της σύσκεψης της 10.9.2020 και των κατευθύνσεων που μας δώσατε, θεωρώ ότι αυτή πρέπει να είναι η συνέχεια από τις ελληνικές αρχές για το κρίσιμο θέμα των βοσκοτόπων, ενόψει και της νέας ΚΑΠ, ώστε οι βοσκότοποι να χρησιμοποιηθούν για πραγματική παραγωγική και αναπτυξιακή χρήση από τους κτηνοτρόφους και να αποφευχθεί να μετατραπούν σε μια στρέβλωση του συστήματος ενισχύσεων με μεγάλους καταλογισμούς από την ΕΕ.

Είμαι στην διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία ή διευκρίνιση σας είναι αναγκαία

Με εκτίμηση

Γρηγόρης Βάρρας»

Πηγή: datajournalists.co.uk